Kiedy można wystąpić o obniżenie czynszu dzierżawnego do KOWR?
W ubiegłym roku skorzystał Pan z obniżenia czynszu dzierżawnego (nastąpiło to poprzez umorzenie drugiej raty) na podstawie uchwały Rady Ministrów z 28 sierpnia 2017 r. Była to uchwała w sprawie ustanowienia programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, którzy ponieśli szkody w gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej spowodowane wystąpieniem w sierpniu 2017 r. huraganu, gradu lub deszczu nawalnego. Przewidywała ona możliwość obniżenia przez KOWR czynszu dzierżawnego na podstawie art. 700 Kodeksu cywilnego przy łącznym spełnieniu dwóch warunków:
- zaistnieniu okoliczności, za które dzierżawca nie ponosi odpowiedzialności i które nie dotyczą jego osoby;
- wystąpieniu znacznego zmniejszenia zwykłego przychodu z przedmiotu dzierżawy.
Zgodnie z art. 700 k.c., w takiej sytuacji dzierżawca może żądać obniżenia czynszu przypadającego za dany okres gospodarczy. Chodzi tu o okres, za który przypada czynsz dzierżawny.
Jak stwierdził Sąd Okręgowy w Gdańsku w postanowieniu z 4 lipca 2012 r. (sygn. akt: III Ca 91/12), na podstawie art. 700 k.c. dzierżawca może żądać obniżenia czynszu za okres gospodarczy, w którym wystąpiły okoliczności zmniejszające jego przychody. W wypadku, gdy przyczyny zmniejszenia dochodu mogą wywoływać tożsamy skutek na przyszłość, przepis art. 700 k.c. nie przewiduje możliwości obniżenia czynszu na przyszłość. Na podstawie art. 700 k.c. dzierżawca nie może także żądać całkowitego zwolnienia go od zapłaty czynszu.
Wcześniejsza obniżka czynszu nie wyłącza możliwości otrzymania następnej
Kodeks cywilny nie przewiduje tutaj możliwości zaliczenia na poczet obniżki przychodowości w danym okresie gospodarczym nadwyżek z lat następnych. Uzyskanie obniżki czynszu w danym okresie gospodarczym nie wyłącza możliwości domagania się podobnej obniżki w okresie następnym, ale tylko wtedy, gdy utrzymują się okoliczności, które uzasadniały obniżkę czynszu w okresie poprzedzającym lub wystąpią nowe okoliczności, podpadające również pod działanie art. 700 k.c.
W sytuacji opisanej przez Pana raczej nie da się na to powołać. Ubytek trzech krów w stadzie i obniżenie dochodów z produkcji mleka także w tym roku należy bowiem odnosić do całego gospodarstwa, a nie tylko do dzierżawionych gruntów. Aby zaś ubiegać się o obniżenie czynszu na podstawie art. 700 k.c., trzeba wykazać znaczne zmniejszenie zwykłego przychodu z przedmiotu dzierżawy.
KOWR może obniżyć lub umorzyć w całości czynsz w wyjatkowych sytuacjach losowych
Obecnie – obok wymienionego wyżej przepisu – podstawę do ubiegania się o ulgi w spłacie czynszu stanowi art. 23a ustawy z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Przewiduje on, że KOWR może odroczyć określony w umowie albo w decyzji termin zapłaty należności, rozłożyć ją na raty albo umorzyć w części lub w całości, jeżeli przemawiają za tym ważne względy gospodarcze, społeczne lub losowe.
Zasady udzielania tych ulg określa rozporządzenie ministra rolnictwa z 31 października 2017 r. w sprawie szczegółowych przesłanek odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia należności KOWR oraz trybu postępowania w tych sprawach. Zgodnie z jego przepisami, KOWR może odroczyć termin zapłaty należności lub rozłożyć ją na raty m.in. w przypadku wystąpienia zdarzeń losowych, jeżeli ich skutkiem jest pogorszenie się sytuacji płatniczej w stopniu uniemożliwiającym terminową zapłatę należności. Dłużnik natomiast nie mógł ich przewidzieć w ramach racjonalnie prowadzonej działalności gospodarczej.
Alicja Moroz
prawnik redakcyjny
Alicja Moroz
prawnik redakcyjny
