Wdowia renta: co to jest?
Od 1 stycznia 2025 w Polsce obowiązywać będą przepisy, które umożliwiają wypłatę tak zwanej wdowiej renty. Chodzi o możliwość pobierania przez wdowców i wdowy świadczenia w zbiegu, czyli korzystania równocześnie z emerytury i renty rodzinnej, z czego jedna z nich będzie wypłacana w całości, a druga w określonym odsetku. To zmiana w stosunku do obecnych regulacji prawnych, zgodnie z którymi wdowiec może pobierać tylko jedno świadczenie.
Renta wdowia zakłada dwie możliwości:
- przejście na rentę rodzinną po zmarłym współmałżonku z zachowaniem części przysługującej wdowcowi emerytury, emerytury rolniczej, wojskowej, policyjnej, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej;
- pozostanie przy przysługującej wdowcowi emeryturze, powiększonej o określony odsetek renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
Przeczytaj także: Zadłużenie w KRUS: jak rolnik może uniknąć egzekucji?
Jakie są reguły przyznawania wdowiej renty?
Nie wszyscy wdowcy będą mogli skorzystać z wdowiej renty. Wprowadzono określone reguły, które należy spełnić. Renta wdowia przysługuje w przypadku:
- osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego, tj. 60 lat dla kobiet lub 65 lat dla mężczyzn,
- pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,
- nabycia prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.
Prawo do świadczenia traci się w sytuacji ponownego wstąpienia w związek małżeński.
Kontrowersje wokół wdowiej renty
Rentę wdowią wprowadzono celem zabezpieczenia finansowego seniorów, zwłaszcza tych, którzy po śmierci współmałżonka prowadzą samotnie gospodarstwo domowe. Wokół projektu narosły jednak kontrowersje, dotyczące zwłaszcza przepisu o nabyciu prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Okazuje się bowiem, że wiek uprawniający do nabycia prawa do renty rodzinnej w systemie powszechnym i rolniczym zarówno dla wdowy jak i wdowca wynosi 50 lat. W określonych sytuacjach (niezdolność do pracy, opieka nad dzieckiem), nabycie tych praw może mieć miejsce nawet wcześniej. Odmówienie wypłacenia świadczenia w zbiegu jest zatem krzywdzące dla wielu osób, zwłaszcza wdów i wdowców, którzy stracili swoich małżonków wcześnie. Zgłosili się oni do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Renta wdowia będzie za niska?
Druga kontrowersja, która nakłoniła wdowy i wdowców do apelu do RPO, to wysokość renty wdowiej. Ustalono bowiem, że wyniesie ona nie więcej niż trzykrotność emerytury minimalnej. W przypadku przekroczenia, świadczenie będzie pomniejszane. Obecnie jest to 5342,88 zł, jednak kwota ta ulegnie zmianie po waloryzacji emerytur w marcu 2025. Potencjalni świadczeniobiorcy są zdania, że takie ograniczenie jest niepotrzebne. Uznają również, że krzywdzące jest wypłacanie drugiego świadczenia w wysokości 15 czy 25 proc., gdy w projekcie obywatelskim miało to być 50 proc.
Przeczytaj także: Rolniku, sprawdź, czy możesz otrzymać nowe świadczenie z KRUS
Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do MRPiPS
W odpowiedzi na skargi, Rzecznik Praw Obywatelskich skierował pismo do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w którym domaga się reakcji na zgłaszane przez obywateli zarzuty. Sebastian Gajewski, podsekretarz stanu w MRPiPS, wystosował odpowiedź, w której czytamy między innymi:
“Warunki te wynikają z konieczności skierowania wsparcia w postaci renty wdowiej do osób najbardziej potrzebujących, które śmierć małżonka odczuły w sposób dotkliwy finansowo, a ze względu na swój wiek nie miały już możliwości samodzielnie poprawić swojej sytuacji bytowej. Wprowadzenie tych warunków jest rozwiązaniem kompromisowym, wynikającym z możliwości odpowiedzialnego wdrożenia nowego rozwiązania do systemu emerytalno- rentowego, przy uwzględnieniu oczekiwań wnioskodawców projektu obywatelskiego, a także możliwości Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i budżetu państwa, z którego dotowany jest FUS.”
MRPiPS przypomniało także, że na 2028 rok planowana jest weryfikacja wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu, w celu oceny możliwości i zasadności jego ewentualnego podwyższenia, uwzględniając na tle sytuacji społeczno-gospodarczej kraju sytuację dochodową grup osób uprawnionych do wypłaty świadczeń w zbiegu.
źródło: biuro RPO
oprac. Zuzanna Ćwiklińska
fot. envato elements
