Renta wdowia KRUS. To rolnik powinien wiedzieć [Pytania i odpowiedzi KRUS]

Zainteresowanie wśród rolników rentą wdowią jest duże. Pojawia się też sporo pytań o to świadczenie. Dlatego KRUS zebrał najczęściej zadawane pytania i udzielił na nie odpowiedzi. Publikujemy je poniżej. 

1. Co to jest renta wdowia?

Renta wdowia to wypłata własnego świadczenia emerytalno-rentowego (na przykład emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy) łącznie z rentą rodzinną po zmarłym małżonku. Jedno ze świadczeń składających się na rentę wdowią będzie wypłacane w całości, a drugie w części równej 15%. Od 1 stycznia 2027 r. drugie świadczenie wypłacane będzie w wysokości 25%.

2. Co to jest zbieg świadczeń?

Zbieg świadczeń to prawo do jednoczesnego otrzymywania co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych. Świadczenia te wypłacimy w odpowiednich proporcjach, przynajmniej jedno w pełnej wysokości. Jedno świadczenie wypłacimy zatem w pełnej wysokości (w 100%), a drugie –  w pełnej wysokości lub w części, na przykład w 50% albo 15%. 

3. Gdzie należy złożyć wniosek o rentę wdowią?

Wniosek o rentę wdowią możesz złożyć w dowolnym organie emerytalno-rentowym (KRUS, ZUS, WBE, MSWiA czy BESW), w którym  jesteś uprawniona (uprawniony) do jednego ze świadczeń: emerytury, renty własnej lub renty rodzinnej. Osoby uprawnione do świadczeń z dwóch organów rentowych mogą same zdecydować, do którego z nich chcą złożyć wniosek o rentę wdowią. 

4. Kiedy złożyć wniosek o rentę wdowią?

Wniosek o rentę wdowią możesz złożyć już teraz. Aby otrzymać rentę wdowią od 1 lipca 2025 r., złóż wniosek najpóźniej do 31 lipca 2025 r. Jeśli wcześniej nie ubiegałaś/ubiegałeś się o rentę rodzinną lub o własne świadczenie i otrzymujesz tylko jedno świadczenie – na przykład emeryturę, złóż wniosek o drugie świadczenie – na przykład rentę rodzinną. Razem z tym wnioskiem możesz złożyć również wniosek o rentę wdowią.

5. Czy do wniosku o rentę wdowią trzeba dołączyć jakieś dokumenty?

Jeśli masz prawo do renty rodzinnej lub (oraz) do innego świadczenia emerytalno-rentowego, to KRUS posiada już wymagane dokumenty i do Wniosku o ustalenie zbiegu świadczeń, zwanego rentą wdowią, nie musisz dołączać żadnych dokumentów. Jeśli KRUS uzna, że do rozpatrzenia Twojego wniosku potrzebne są dodatkowe dokumenty, poprosi Cię o ich dostarczenie.

6. Od kiedy będzie wypłacana renta wdowia?

Renta wdowia będzie wypłacana nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 r. 

7. Pobieram emeryturę rolniczą. Mąż był ubezpieczonym rolnikiem. Zmarł, gdy miałam 56 lat. Czy do wniosku o rentę rodzinną powinnam dołączyć jakieś dokumenty? 

Do wniosku o rentę rodzinną trzeba dołączyć kwestionariusz dotyczący okresów ubezpieczenia męża. Jest to druk KRUS SR-21, który można pobrać na stronie internetowej www.gov.pl/krus, dostępny jest również we wszystkich jednostkach organizacyjnych KRUS. Potrzebne będą także dokumenty, które potwierdzą okresy ubezpieczenia męża. Mogą to być świadectwa pracy, zaświadczenia ZUS czy książeczka wojskowa, jeśli mąż był ubezpieczony w systemie powszechnym i odbył zasadniczą służbę wojskową. Mogą być również potrzebne odpisy skrócone aktów zgonu i małżeństwa, o ile nie są w posiadaniu KRUS, ani KRUS nie może ich uzyskać we własnym zakresie. Szczegółowe informacje uzyska Pani w placówkach KRUS. Jeśli Kasa uzna, że do rozpatrzenia wniosku niezbędne są dodatkowe dokumenty, poprosi Panią o ich dostarczenie.

8. Pobieram rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy i mam ustalone prawo do renty rodzinnej po mężu w ZUS (świadczenie zawieszone). Gdzie powinnam złożyć wniosek o rentę wdowią? 

Wniosek może Pani złożyć w dowolnej instytucji, w której ma Pani ustalone prawo do własnego świadczenia lub renty rodzinnej, czyli w KRUS albo w ZUS.

9.  Czy wniosek o rentę wdowią powinnam złożyć osobiście? Czy może go przekazać moja siostra i czy muszę dać jej jakieś upoważnienie?

Wniosek musi być przez Panią własnoręcznie podpisany. Może złożyć go Pani osobiście, przesłać pocztą lub poprosić inną osobę, na przykład siostrę, o przekazanie do KRUS. Wniosek można też przekazać przez elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP. Dokument elektroniczny musi być podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym. Do złożenia wniosku nie wymaga się żadnego pełnomocnictwa ani upoważnienia innej osoby. 

Jeśli chciałaby Pani, aby siostra mogła załatwiać inne sprawy związane z rentą wdowią, rentą rodzinną lub innym świadczeniem emerytalno-rentowym, to powinna Pani udzielić jej pełnomocnictwa lub wystawić upoważnienie do reprezentowania Pani w tych sprawach. Pełnomocnictwo takie lub upoważnienie może przekazać do KRUS również Pani siostra, na przykład z wnioskiem o rentę wdowią. Pełnomocnictwo (upoważnienie) można napisać odręcznie. Ważne jest, aby zawierało Pani dane osobowe oraz dane siostry: imię i nazwisko, Pesel, adres, rodzaj, serię i nr dokumentu tożsamości  – dowodu osobistego lub paszportu. Musi znaleźć się w nim również informacja – do jakiego celu ma służyć oraz Pani własnoręczny podpis.   

10. Jestem wdowcem od 5 lat. Skończyłem 81 lat, mam problemy z poruszaniem i nie korzystam z żadnych form elektronicznego przekazywania dokumentów. Opiekuje się mną syn. Sam nie mogę złożyć wniosku o rentę wdowią. Co zrobić?

Należy wypełnić i własnoręcznie podpisać wniosek. Następnie syn może go złożyć w najbliższej jednostce organizacyjnej KRUS. Wniosek taki można również wysłać pocztą. 

11. Jestem wdową. Mam ustalone prawo do rolniczej renty rodzinnej po zmarłym małżonku, ale pobieram własną emeryturę z ZUS. Mąż zmarł gdy miałam 59 lat. Wystąpiłam z wnioskiem o rentę wdowią. Czy otrzymam to świadczenie i jaka będzie jego wysokość? 

TAK. Od 1 lipca 2025 r. uzyska Pani prawo do zbiegu świadczeń w wysokości:

• 100% emerytury i 15 % renty rodzinnej albo
• 100% renty rodzinnej i 15% emerytury, 

w zależności o tego, który wariant zaznaczyła Pani we wniosku.

Ważne! Suma połączonych świadczeń (wraz z dodatkami wypłacanymi razem z tymi świadczeniami) nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Jeżeli suma świadczeń przekroczy tę kwotę, KRUS pomniejszy wypłatę renty rodzinnej o kwotę przekroczenia. 

12. Mam 65 lat i od 3 lat jestem wdową. Oboje z mężem pobieraliśmy z KRUS emerytury w kwotach niewiele wyższych od najniższych. Czy będę miała prawo do renty wdowiej?

TAK. Będzie Pani miała prawo do jednego świadczenia w pełnej wysokości – 100% oraz drugiego – w wysokości 15% świadczenia. Do Pani będzie należała decyzja, które świadczenie KRUS będzie wypłacać w całości, a które w części. Aby otrzymać rentę wdowią, musi Pani złożyć wniosek o rentę wdowią oraz wniosek o rentę rodzinną.

13. Pobieram rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Za 2 lata w listopadzie osiągnę wiek emerytalny. Mój mąż zmarł w grudniu 2024 r. Prowadziliśmy wspólne gospodarstwo rolne przez ponad 35 lat. Czy otrzymam rentę wdowią?

Żeby KRUS mógł wypłacić rentę wdowią, musi Pani osiągnąć powszechny wiek emerytalny, czyli mieć ukończone co najmniej 60 lat oraz mieć ustalone prawo do renty rodzinnej i własnego świadczenia.

Nie osiągnęła Pani jeszcze wieku emerytalnego, dlatego od 1 lipca 2025 r. nie uzyska Pani prawa do renty wdowiej. Prawo to powstanie, jeśli po ukończeniu 60 lat nie zmieni się Pani sytuacja rodzinna, czyli nie zawrze Pani nowego związku małżeńskiego.

14. Jestem emerytką od kilu lat i mam ustalone prawo do renty rodzinnej lecz jej nie pobieram, ponieważ jest niższa od mojej emerytury. Mąż zmarł, gdy miałam 53 lata. Czy mogę skorzystać z renty wdowiej?

NIE. Rentę wdowią KRUS może wypłacić tylko wdowie, która spełniła warunki do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu, w którym ukończyła 55 lat. Ponieważ mąż zmarł, gdy miała Pani 53 lata, nie nabędzie Pani prawa do pobierania renty wdowiej.

15. KRUS wypłaca mi emeryturę rolniczą i mam ustalone prawo do renty rodzinnej po zmarłej pierwszej żonie. Obecnie jestem w nowym związku małżeńskim. Czy mogę otrzymać rentę wdowią?

NIE. Prawo do wypłaty renty wdowiej ustaje, jeśli zawrze Pan nowy związek małżeński. Rentę wdowią można otrzymywać wyłącznie w przypadku zbiegu własnego świadczenia z rentą rodzinną po ostatnim małżonku. 

oprac. Kamila Szałaj