Kto dziedziczy majątek, gdy nie ma spadkobierców?

Wielka szkoda, że konkubina brata nie zapisała Panu gospodarstwa w testamencie. Jeśli zmarły nie sporządził testamentu, ma miejsce dziedziczenie ustawowe, a w jego ramach może dojść do tego, że majątek odziedziczy gmina.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego dotyczącego dziedziczenia ustawowego (art. 931 i następne), w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. W braku zstępnych spadkodawcy dziedziczą jego małżonek i rodzice.

Gdy nie ma zstępnych i małżonka spadkodawcy, cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. W sytuacji, gdy jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Spadek przypada, oczywiście, rodzeństwu także wtedy, gdy nie żyją oboje rodzice spadkodawcy. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku. W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

Jeśli zmarły nie pozostawił małżonka i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.

Jeżeli konkubina brata nie zostawiła żadnych krewnych, którzy byliby uprawnieni do dziedziczenia po niej według przedstawionych wyżej zasad, sąd wydał postanowienie o stwierdzenia nabyciu spadku przez gminę. Zgodnie z art. 935 k.c., w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Nie ma, niestety, żadnych podstaw, żeby kwestionować postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Obietnica przekazania gospodarstwa nie ma żadnej mocy prawnej.

Alicja Moroz
prawnik redakcyjny