Kto ponosi odpowiedzialność za bobry?
Ustawa o ochronie przyrody w art. 126 stanowi, że Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry, a także przez żubry, wilki, rysie oraz niedźwiedzie. Ustawa określa, że w przypadku bobrów chodzi o szkody w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że regulacja ta utraciła moc z dniem 26 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 3 lipca 2013 r., P 49/11 orzekł bowiem że „art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 i 628) w zakresie, w jakim ogranicza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry wyłącznie do szkód powstałych w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Sprawa dotyczyła szkód wyrządzonych przez bobry na drzewach owocowych i krzewach ozdobnych na działce rekreacyjnej oznaczonej w ewidencji gruntu jako pastwisko, sad, nieużytki i tereny zadrzewione.
Obecnie zatem można żądać odszkodowania nie tylko, gdy szkoda nastąpiła na terenie gospodarstwa rolnego, ale także na działce rekreacyjnej.
Gdzie składać wnioski o odszkodowanie?
Wnioski o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez bobry należy składać do regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Na stronach internetowych Dyrekcji Ochrony Środowiska są zawarte informacje na temat wniosków.
Ustawa o ochronie przyrody stanowi, że oględzin i szacowania szkód, także ustalania wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego dyrektor tego parku. Ustawa określa także, że właściciele lub użytkownicy gospodarstw rolnych i leśnych mogą współdziałać m.in. z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego – z dyrektorem tego parku, w zakresie sposobów zabezpieczania upraw i płodów rolnych, lasów oraz zwierząt gospodarskich przed szkodami powodowanymi przez zwierzęta. Współdziałanie może obejmować budowę urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom.
Kiedy nie przysługuje odszkodowanie za szkody wyrządzone przez bobry?
Odszkodowanie nie przysługuje np. osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa;
- jeżeli poszkodowany nie dokonał sprzętu upraw lub płodów rolnych w ciągu 14 dni od zakończenia zbiorów tego gatunku roślin w danym regionie,
- jeżeli poszkodowany nie wyraził zgody na budowę przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska lub dyrektora parku narodowego urządzeń lub wykonanie zabiegów zapobiegających szkodom;
- za szkody, np. nieprzekraczające w ciągu roku wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na jeden hektar uprawy;
- w uprawach rolnych założonych z naruszeniem powszechnie stosowanych wymogów agrotechnicznych.
Ustawa stanowi także, że w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowań za szkody wyrządzone przez zwierzęta (o których mowa w ust. 1), orzekają sądy powszechne.
dr hab. Aneta Suchoń
