Jedne z istotnych dla rolników zmian to skrócone okresy stosowania nawozów. Przepisy dotyczące terminów aplikowania nawozów azotowych oraz naturalnych rolników obowiązują od 27 lipca br. Należy mieć na uwadze to, czy chcemy nawieźć grunty orne czy TUZ oraz jakimi nawozami. W Programie nawozy azotowe połączono z gnojówką i gnojowicą, a obornik wydzielono.
Nawozy azotowe i gnojowica oraz obornik
I tak, jeśli rolnik chce nawozić grunty orne nawozami zawierającymi azot lub gnojówką bądź gnojowicą jesienią, to w zależności od tego, gdzie na mapie Polski usytuowane jest jego gospodarstwo, może to zrobić do 15, 20 lub 25 października, a po zimie dopiero od 1 marca. (tab. 1). W większości gmin z wykonaniem nawożenia azotowego oraz wywiezieniem gnojówki i gnojowicy na gruntach ornych jesienią rolnicy muszą wyrobić się do 25 października.
Dla wyznaczonych gmin lub obrębów ewidencyjnych województwa dolnośląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, podlaskiego (płn. wsch.), śląskiego i warmińsko-mazurskiego termin ten skrócono do 15 października. Natomiast województwa warmińsko-mazurskiego, podlaskiego i lubelskiego do 20 października. To ważne dla rolników, którzy zdecydują się np. powschodowo zasilić zboża saletrą amonową czy RSM oraz opróżnić zbiorniki z gnojowicą przed kilkumiesięcznym zakazem wywożenia jej na pole.
| Grunty orne: | Gnojówka, gnojowica, nawozy azotowe | Obornik |
| dla wyznaczonych obszarów województw: dolnośląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, podlaskiego (płn. wsch.) śląskiego i warmińsko-mazurskiego | od 1 marca do 15 października |
od 1 marca do 31 października |
| dla wyznaczonych obszarów województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego i lubelskiego | od 1 marca do 20 października |
|
| pozostały obszar kraju | od 1 marca do 25 października |
|
| Rośliny wieloletnie, uprawy trwałe, TUZ | od 1 marca do 31 października |
od 1 marca do 30 listopada |
Program przewiduje jednak wyjątki wynikające z trudnych warunków pogodowych. Powyższe terminy nie będą dotyczyły rolników w dwóch sytuacjach. Po pierwsze tych, którzy będą zakładać uprawy jesienią po późno zbieranych przedplonach, buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach. Dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach dla zakładanych upraw nie może wtedy przekroczyć 30 kg N/ha. Przepisy wskazują, iż w tej sytuacji rolnik musi szczegółowo udokumentować termin zbioru, datę stosowania nawozu, zastosowane nawozy i ich dawkę oraz termin siewu jesiennej uprawy. Po drugie, jeśli zbiory lub nawożenie będą utrudnione z powodu niekorzystnych warunków pogodowych, na zastosowanie zarówno nawozów mineralnych, jak i naturalnych na gruntach ornych. W wymienionych przypadkach na zastosowanie nawozów zawierających azot oraz gnojówkę (gnojowicę) na gruntach ornych będzie czas do końca listopada.
W sytuacji nawożenia upraw trwałych, wieloletnich oraz trwałych użytków zielonych nawozy azotowe mineralne oraz naturalne płynne można aplikować jesienią do 31 października, a po zimie od 1 marca.
Fot. Pixabay
Fot. Pixabay- Z wywiezieniem na pole gnojowicy rolnicy muszą uwinąć się jesienią do końca października
A co z obornikiem? Na wywóz obornika na grunty orne rolnicy mają czas do końca października, natomiast na uprawy trwałe, wieloletnie oraz łąki i pastwiska do końca listopada. Po zimie na pole (bez względu na rodzaj użytków rolnych) mogą wyjechać z obornikiem od 1 marca.
Gleby ugorowane pozostają natomiast bez nawożenia przez cały rok, chyba że rolnik planuje włączenie ich do produkcji. Wtedy dopuszcza się zastosowanie nawozów jesienią przed planowanym zakończeniem odłogowania.
Ewidencje i plany
Pilnowanie terminów to nie wszystkie obowiązki rolnika. Do tego dojdzie biurokracja związana z ewidencją zabiegów oraz dokumentowaniem nawożenia azotem.
Ewidencja zabiegów agrotechnicznych związanych z nawożeniem azotem jest już teraz wymagana od gospodarstw o powierzchni większej lub równej 10 ha użytków rolnych oraz utrzymujących zwierzęta w liczbie 10 DJP i więcej (wg stanu średniorocznego). Należy w niej uwzględnić: datę zastosowania nawozu; rodzaj uprawy i powierzchni; rodzaj nawozu, zastosowanej dawki oraz termin przyorania nawozu naturalnego w przypadku jego stosowania na terenie o dużym nachyleniu). Dokumentację można prowadzić w formie zapisów własnych, arkuszy lub dzienników, książki nawozowej lub w postaci elektronicznej.
Plan nawożenia azotem natomiast będą od stycznia przyszłego roku musiały prowadzić gospodarstwa:
- o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych (stanowiących jego własność, dzierżawionych przez niego lub będących w jego użytkowaniu lub w użytkowaniu wieczystym),
- prowadzące uprawy intensywne (określone w załączniku do Programu zboża, okopowe i warzywa), na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha,
- utrzymujące obsadę większą niż 60 DJP wg stanu średniorocznego (chyba, że na posiadanych użytkach rolnych nie zagospodarowują nawozów),
- wielkotowarowe (plan musi zaopiniować okręgowa stacja chemiczno-rolnicza).
Wymienione gospodarstwa, z wyłączeniem wielkotowarowych, będą obliczać dawkę nawozów azotowych mineralnych w oparciu o uproszczony bilans azotu. Uwzględnia się w nim m.in. spodziewany plon, pobranie azotu z uwzględnieniem przedplonów lub miedzyplonów (zwłaszcza bobowatych), nawożenie naturalne.
Rolnicy, którzy zgodnie z programem nie mają obowiązku sporządzania planów nawożenia, muszą stosować nawozy w takich dawkach, aby nie przekraczać maksymalnych ilości azotu działającego ze wszystkich źródeł, które zostały określone w załączniku do Programu. Dawka azotu np. dla pszenicy ozimej wynosi 200 kg N/ha, kukurydzy na ziarno oraz rzepaku – 240 kg N/ha, buraków cukrowych – 180 kg N/ha, a ziemniaków – 180 kg N/ha.
| Na gruntach rolnych od brzegu: | ||||
| Rodzaj nawozów: | jezior i zbiorników wodnych (do 50 ha) | cieków naturalnych | rowów o szerokości powyżej 5 m | kanałów |
| nawozy oprócz gnojowicy | 5 m | |||
| gnojowica | 10 m | |||
| Na gruntach rolnych od: | ||||
| brzegu jezior i zbiorników wodnych (od 50 ha) | ujęć wody | obszarów morskiego pasa nadbrzeżnego | ||
| wszystkie nawozy | 20 m | 20 m | 20 m | |
- Na terenie całego kraju rolnicy nie mogą stosować nawozów na glebach nasyconych i zalanych wodą, zamarzniętych oraz pokrytych śniegiem. Dopuszcza się nawożenie nawozami naturalnymi stawów wykorzystywanych do chowu lub hodowli ryb. Nie wolno jednak aplikować nawozów na gruntach rolnych w pobliżu wód powierzchniowych (patrz tabela 2). Należy także zachować czujność podczas mycia rozsiewaczy do nawozów, chodzi o to, by nie robić tego za blisko zbiorników i cieków wodnych (min. 25 m).
Jeszcze trudniej będą mieli rolnicy gospodarujący na terenach o dużym nachyleniu. Dla nich odległości przedstawione w tabeli 2, jeśli stok jest nachylony w kierunku wody, trzeba zwiększyć o 5 m. Jeżeli jednak jest on zajęty pod uprawę, odległości mogą zostać zmniejszone o połowę, jeśli nawozy będą aplikowane bezpośrednio do gleby oraz w przypadku podzielenia pełnej dawki nawozów co najmniej na 3 równe dawki, wysiane z odstępem 14 dni. W pozostałej części terenu o dużym nachyleniu trzeba rozdzielać dawki nawozów azotowych mineralnych, tak aby poszczególne dawki nie przekraczały 100 kg N/ha.
Magdalena Szymańska
