Nowa WPR: czy zyskają małe i średnie gospodarstwa oraz młodzi rolnicy?

Komisja Europejska przedstawiła swoje propozycje, teraz wiele zależy od Parlamentu i Rady Europejskiej. Nie wiadomo, czy prace uda się zakończyć do wyborów parlamentarnych, a te są już w maju 2019 r. Jeśli urzędnicy się nie wyrobią, będzie to oznaczało opóźnienia ze wdrażaniem nowego programu, tym bardziej że w październiku kończy się również kadencja Komisji Europejskiej.

PE pracuje nad poprawkami, których, jak mówiła europarlamentarzystka z Hiszpanii Esther Herranz Garcia na konferencji dla dziennikarzy w Brukseli na początku grudnia, jest około 5 tysięcy.

– Najpierw trzeba je przetłumaczyć, potem posegregować i przyjąć kompromisy. Wyniki tych prac Parlament chce przedstawić Komisji pod koniec stycznia przyszłego roku. Głosowanie nad poprawkami w komisji rolnictwa odbędzie się w marcu – relacjonowała Garcia.

Phil Hogan, unijny komisarz ds. rolnictwa, po raz kolejny podkreślił, iż przyszła WPR będzie oznaczała wyższe ambicje środowiskowo-klimatyczne skupione wokół 9 celów. Wsparcie rolników będzie warunkowe i bezpośrednio powiązane z konkretnym wkładem w jakość gleb, wód oraz powietrza.

– Priorytetem jest sprawiedliwość. 80% dopłat trafia w ręce 20% rolników. Zaproponowałem wiele rozwiązań, które spowodują bardziej wyrównany rozkład dopłat, tak by więcej pieniędzy trafiało do małych i średnich rolników, jeśli chcemy, żeby pozostali oni na wsi. Chodzi o to, by nie skupiać się tylko i wyłącznie na bezpieczeństwie żywnościowym, ale dbać o szeroko rozumiane dobro publiczne – podkreślał Hogan.

Jak zapewniał komisarz, zarówno KE, jak i Rada oraz Parlament chcą osiągnąć jak najwięcej jeszcze przed wyborami parlamentarnymi.

– Komisja przygotowała propozycję WPR, teraz piłeczka jest po stronie Rady i Parlamentu. Stworzyliśmy nowy model Wspólnej Polityki Rolnej. Według niego na szczeblu unijnym realizuje się cele polityczne, a na szczeblu krajowym odbywa się bardziej elastyczna ich realizacja. Oczywiście powinna byc ona spójna z dziewięcioma celami zapisanymi w traktatach oraz wspólnymi zasadami interwencji i mierzenia wydajności. To oznacza, że reguły gry, o ile to tylko możliwe, będą równe dla rolników i dla poszczególnych państw członkowskich – komentował Hogan.

O wyrównaniu dopłat poza mechanizmem równania do unijnej średniej mowy jednak nie ma.

Jak mówił Eric Andrieu, francuski europoseł sprawozdawca odpowiedzialny za rozporządzenie dotyczące wspólnej organizacji rynków, Rada ogłosiła, iż porozumienie w sprawie wieloletnich ram finansowych spodziewane jest dopiero w październiku 2019 r., czyli pod koniec kadencji KE. 

– Można więc pracować nad WPR, ale skoro wiele aspektów budżetowych jest jeszcze nieznanych, trudno dyskutować o konkretach – komentował Andrieu.

Takie stanowisko Rady potwierdziło się poniekąd w wypowiedzi Markusa Hopfnera, który przewodniczy w pracach nad WPR z ramienia prezydencji austriackiej.

– Nie ma gotowego stanowiska Rady na temat propozycji Komisji, nie będzie go także po grudniowym posiedzeniu. Tak więc prace nad WPR przejmie Rumunia – wyjaśniał Hopfner.

Jak mówił w Brukseli, państwa członkowskie zasadniczo zgadzają się z zaproponowaną WPR.

– Pozytywnie przyjęto nowy model oparty na rezultatach. Ale diabeł tkwi oczywiście w szczegółach. Państwa członkowskie nie są więc w stanie przyjąć programu, którego konsekwencji nie są w stanie przewidzieć, chodzi zwłaszcza o konsekwencje finansowe. W opinii krajów członkowskich zaproponowanie modelu opartego na budowaniu planów strategicznych tak naprawdę nie prowadzi do uproszczeń. Z zadowoleniem natomiast przyjęto fakt, że przepisy szczegółowe w nich zawarte będą mogły być tworzone przez same kraje – dodał Markus Hopfner.


Fot. Magdalena Szymańska

• Komisarz Phil Hogan wraz z europosłami na konferencji dotyczącej przyszłości WPR, która odbyła się 5 grudnia w Brukseli

Hopfner zwrócił uwagę, iż co prawda Rada popiera wysoki poziom ambicji środowiskowych, stoi jednak na stanowisku, że bez odpowiedniego finasowania trudno będzie te efekty osiągnąć.

– Skoro większy nacisk w nowej WPR będzie kładziony na wymogi rolnośrodowiskowe, trzeba w budżecie zagospodarować na to środki. W tej chwili natomiast mówi się raczej o ograniczeniu pieniędzy na rolnictwo – podkreślał Hopfner.

Przeciw ograniczeniu funduszy na rolnictwo opowiada się także sekcja odpowiedzialna za rolnictwo w Parlamencie Europejskim.

– Jako sprawozdawczyni będę starała się zachować obecny poziom budżetowy w ramach WPR. Według mnie, WPR musi uwzględniać specyfikę regionów, nie może jednak utracić wspólnotowego charakteru. Oznacza to, że we wszystkich krajach muszą być stosowane te same zasady. 70% płatności musi być przeznaczone na wspieranie przychodów rolniczych – komentowała Esther Herranz Garcia.

Hiszpańska europosłanka należy do tej grupy polityków, którzy wspierają rolników prowadzących produkcję zwierzęcą.

– Wśród opinii publicznej coraz częściej słyszy się, że rolnicy hodujący zwierzęta są zagrożeniem dla środowiska. W mojej ocenie  w tym sektorze w ciągu ostatnich lat wprowadzono wiele zmian, które służą środowisku. Trzeba nagłośnić wszystko, co w tym kierunku zrobili rolnicy. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo żywności, utrzymanie i dobrostan zwierząt, w Europie – w porównaniu do reszty świata – są najbardziej wyśrubowane normy. Ten komunikat nie przebija się do opinii publicznej – zwracała uwagę Esther Herranz Garcia.

W podobnym tonie wypowiadała się Urlike Mueller, europosłanka z Niemiec odpowiedzialna za rozporządzenie dotyczące finansowania, zarządzania i kontroli WPR.

– Wiele można zrobić jeszcze w kontekście żywienia zwierząt, poprawy wydajności, ale jeśli chcemy zachować w strukturze użytków gruntów udział łąk i pastwisk, który teraz wynosi ok. 33%, nie możemy prowadzić polityki, która by ograniczała spożycie mięsa i mleka na rzecz produktów roślinnych. Musimy starać się zachować rodzinny model produkcji. Chcemy wzmacniać małe i średnie gospodarstwa oraz uprościć kontrolę – mówiła w Brukseli Urlike Mueller.

Z kolei Eric Andrieu, komentując propozycje KE dotyczące przyszłej WPR, zwracał uwagę, iż muszą być dostępne w niej narzędzia pozwalające reagować na zmiany cen na rynkach rolnych czy zaburzenia konkurencji.

– Komisja powinna jasno zdefiniować pojęcie kryzysu. Dopiero wówczas można zaproponować mechanizmy reagowania. Tego nam brakuje w propozycjach. Według mnie nadal kuleje dostępność do informacji z rynków rolnych, stąd trudno jest szybko reagować na wszelkie nieprawidłowości. Konieczny jest system dobrowolnego śledzenia poziomu produkcji, wzmocnienie siły rolnika w łańcuchu żywnościowym – wyliczał europoseł z Francji

Według Andrieu należy się zająć umowami kontraktacji oraz poszerzeniem zakresu publicznej interwencji np. w sektorze wieprzowiny.

– Musimy zaktualizować również wysokość cen interwencyjnych, chociażby o wskaźniki inflacji. Chcielibyśmy także wprowadzić oznaczenia na produktach, tak aby konsument miał informację, czy zwierzęta były utrzymywane z zachowaniem zasad dobrostanu. Chcielibyśmy także zmodyfikować handel z krajami trzecimi. Bez wprowadzenia regulacji prawnych dotyczących jakości trudno będzie nam chronić unijnych producentów – wyliczał Eric Andrieu.

dr Magdalena Szymańska
(Fot. główna: Unsplash)