Program Czyste Powietrze będzie kontynuowany
Czyste Powietrze to w tej chwili jeden z najpopularniejszych programów proekologicznych, działających w Polsce. Cieszy się ogromnym zainteresowaniem, w związku z czym Ministerstwo Klimatu i Środowiska zabezpieczyło środki na kolejne lata realizowania tej inicjatywy. Wiadomo już, że w 2025 roku ponownie przyjmowane będą wnioski. Okazuje się jednak, że reguły przyznawania wsparcia ulegną zmianie.
Co nowego w 2025 roku w Czystym Powietrzu?
W Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej odbyły się rozmowy, mające na celu wprowadzenie zmian w Czystym Powietrzu. Chodzi o to, by zminimalizować liczbę nadużyć i nieprawidłowości, występujących w programie. Będzie to związane z większą kontrolą oraz zmianami w kryteriach przyznawania pieniędzy, a to z kolei może sprawić, że pula beneficjentów się zmniejszy.
Przeczytaj także: Czy rolnicy będą zmuszeni do wymiany pieców i modernizacji budynków?
Jakie nowe kryteria będą obowiązywać w Czystym Powietrzu?
Koordynatorzy programu Czyste Powietrze zauważyli, że wśród beneficjentów wzrosła liczba osób, które oszukiwały, by dostać wyższe dotacje. Ponieważ kwota wsparcia uzależniona jest od dochodów, niektórzy zaniżali je, dopisując do gospodarstwa domowego osoby o niskich zarobkach lub wręcz ich pozbawione. Pojawiły się także przypadki przepisania nieruchomości na nieposiadającego dochodów członka najbliższej rodziny, by otrzymać dotację w maksymalnej wysokości 100 proc. kosztów kwalifikowanych. Ten proceder ma zostać ucięty: od 2025 roku w Czystym Powietrzu pojawią się nowe kryteria, między innymi minimalny okres własności budynku czy źródła dochodu. W weryfikacji wniosków NFOŚiGW mają pomagać również MOPS i GOPS. Wszystko po to, by realnie wspierać osoby w sytuacji ubóstwa energetycznego.
Dotacje z Czystego Powietrza tylko z tym dokumentem
Czyste Powietrze ma pomóc Polakom w wymianie pieców, tak zwanych “kopciuchów”, na nowsze, bardziej ekologiczne. Z programu można także uzyskać dofinansowanie na termomodernizację. Aby przeprowadzić taki remont, konieczny jest audyt energetyczny. Jego wykonanie jest wymagane od 2024 roku. W 2025 jednak to się zmieni: ważniejsze od audytu będzie uzyskanie paszportu energetycznego, czyli świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Na jego podstawie planowane będą prace, które należy wykonać, by maksymalnie wykorzystać potencjał budynku, zwiększając jego efektywność energetyczną.
Przeczytaj także: Nakaz posiadania świadectwa energetycznego od 1 kwietnia 2024. Co z tymi, którzy go nie mają?
Termomodernizacja z Czystego Powietrza będzie obowiązkowa?
Termomodernizacja to proces, w wyniku którego zmniejszamy zapotrzebowanie domu na energię. Chodzi między innymi o tak prozaiczne rzeczy, jak montaż szczelnych drzwi czy okien, a także ocieplenie budynku. W 2025 roku będzie można dostać dotację na ten cel z Czystego Powietrza. W przypadku maksymalnego dofinansowania termomodernizacja będzie obowiązkowa. W innych sytuacjach decyzja o tym, czy zostaną przyznane środki na wymianę pieca, termomodernizację czy oba, zapadnie w wyniku audytu energetycznego.
NFOŚiGW chce skończyć z nadużyciami ze strony wykonawców
W Czystym Powietrzu istnieje możliwość skorzystania z prefinansowania. Wówczas 50 proc. planowanych wydatków trafia do wykonawcy, z którym podpisano umowę, jeszcze przed rozpoczęciem prac. Niestety, wywołało to wiele nadużyć ze strony wykonawców, którzy zawyżali rachunki lub nie wywiązywali się ze zleceń. Aby temu zapobiec, NFOŚiGW chce wprowadzić kilka zmian:
- włączenie w proces prefinansowania banków;
- lepsze zabezpieczenie umów;
- wprowadzenie obowiązkowego ubezpieczenia wykonawców;
- wypłatę prefinansowania na konto beneficjenta;
- wprowadzenie listy zweryfikowanych wykonawców;
- ograniczenie katalogu pełnomocników;
- przyspieszenie wypłat dotacji przy ograniczeniu lub rezygnacji z prefinansowania.
Koordynatorzy projektu są zdania, że całkowita rezygnacja z prefinansowania usprawniłaby proces rozpatrywania wniosków i pozwoliłaby zapobiec nadużyciom, ale póki co takie rozwiązanie nie jest planowane.
Przeczytaj także: 200 tys. zł na wymianę okien i bram. Jak dostać dotacje na termomodernizację budynków w gospodarstwie?
Jakie limity mają obowiązywać w Czystym Powietrzu 2025?
MKiŚ oraz NFOŚiGW noszą się z myślą o wprowadzeniu limitu kosztów do programu Czyste Powietrze. Przez lata one nie funkcjonowały, co sprawiło, że często kwoty były zawyżane, by beneficjent otrzymał więcej pieniędzy. W odpowiedzi mają pojawić się limity jednostkowych kosztów inwestycji, które zapobiegną nadużyciom.
Gdzie uzyskać informacje o Czystym Powietrzu?
Wiele informacji na temat Czystego Powietrza jest dostępnych w internecie, jednak są to głównie ogólne założenia. Osoby, które chciałyby dowiedzieć się szczegółów, powinny odwiedzić punkty konsultacyjno‐informacyjne programu. W kolejnym roku ma się ich pojawić więcej. W planach jest także rozszerzenie działalności operatorów programu.
oprac. Zuzanna Ćwiklińska
fot. pixabay
