Pomoc suszowa. Samotni rolnicy piszą do RPO
Wraz z początkiem sierpnia br. na biurko ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego trafiło pismo skierowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich Marcina Wiącka z prośbą o zwrócenie uwagi na działania podejmowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa związane z odmawianiem samotnym rolnikom przyznania pomocy suszowej.
Jak wskazywał RPO, podstawą wydawanych przez Agencję decyzji jest jedno z rozporządzeń Rady Ministrów, z którego wynika, że tego typu pomoc finansową przyznaje się w celu wsparcia rodziny będącej w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej. Rodzina jest w tym przepisie rozumiana jako osoby pozostające w faktycznym związku, mieszkające i gospodarujące wspólnie. Zdaniem RPO, tego rodzaju działanie kłóci się z zasadą równości i zakazem dyskryminacji, o których mowa w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
To nie pierwsza sytuacja, w której RPO porusza kwestię dyskryminacji samotnych rolników podczas przyznawania pomocy suszowej. Wcześniejsze wnioski trafiały do MRiRW jeszcze w latach 2022-2023. W odpowiedziach brak było jednak precyzyjnego wyjaśnienia, w jakim celu samotni rolnicy są oddzielani od tych mających rodziny.
Rolnicy różnicowani ze względu na stan cywilny?
Okazuje się, że RPO nie pozostał obojętny na zgłoszenia rolników i podjął się dokładnej analizy sygnalizowanych problemów, która wykazała, że Agencja „w sposób nieuzasadniony racjonalnymi przyczynami różnicuje rolników ze względu na szeroko rozumiany stan cywilny”, co nie powinno mieć miejsca w sytuacji ubiegania się o pomoc finansową potrzebną do utrzymania płynności finansowej.
Jak wskazał w piśmie RPO, jego opinia znalazła potwierdzenie w Konstytucji RP, z której jednoznacznie wynika, że ludzie powinni być traktowani w sposób podobny, jeśli znajdują się w tej samej klasie podmiotów, czyli w tym przypadku rolników, natomiast odstępstwa od prawa mogą występować jedynie w wyjątkowych okolicznościach i wyłącznie w przypadku, gdy są one obiektywnie uzasadnione.
– Wszyscy rolnicy poszkodowani negatywnymi zjawiskami atmosferycznymi i znajdujący się w obliczu zagrożenia utraty płynności finansowej należą do tej samej grupy i są w podobnej sytuacji. W związku z tym podział tej grupy rolników na osoby samotne i osoby żyjące w rodzinach, i przyznanie publicznej pomocy finansowej tylko tej drugiej grupie, jest odstępstwem od zasady równości, które nie może być uznane za dopuszczalne – napisał RPO.
Dlaczego RPO nie zgadza się z rozporządzeniem ARiMR będącym podstawą do odmówienia samotnym rolnikom udzielenia pomocy finansowej?
Zdaniem RPO, odmawianie przez ARiMR samotnym rolnikom udzielenia pomocy finansowej w sytuacji, gdy zagraża im utrata płynności finansowej, jest nierelewantne, ponieważ nie ma racjonalnego uzasadnienia w świetle celu analizowanej regulacji. Ponadto wskazuje on, że osoby samotne można uznać za bardziej narażone na utratę płynności finansowej, niż te żyjące w rodzinach.
Co więcej, RPO uznaje za niedopuszczalne przyjęcie jako podstawy przyznania pomocy finansowej tego, jaki rolnik ma status cywilny, bo jak twierdzi, posługiwanie się tym kryterium nie jest wykluczone, ale najpierw należałoby je racjonalnie uzasadnić, wskazując kontekst danej sprawy.
Poza tym RPO ustalił, że z ustawy nie wynika nakaz zawężania pomocy finansowej do rodzin, co oznacza, że samotni rolnicy są wykluczani z pomocy wyłącznie na podstawie rozporządzenia o ARiMR.
MRiRW daje samotnym rolnikom nadzieję na pieniądze z ARiMR
Na pismo RPO odpowiedział wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Stefan Krajewski, który na wstępie nadmienił, że Agencja w roku 2022 przyznała wsparcie finansowe dla rodzin borykających się z zagrożeniem utraty płynności finansowej po wystąpieniu szkód spowodowanych wpływem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych, czego dokonała na podstawie wniosków złożonych do 30 listopada 2022 r.
W związku z apelem RPO, wiceminister Krajewski zapewnił jednak, że opinia o dyskryminacji przez Agencję samotnych rolników będzie brana pod uwagę podczas pracy nad wdrożeniem nowelizacji prawa dotyczącego przyznawania wsparcia finansowego rolnikom poszkodowanym w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych.
Przeczytaj również:
Oprac. Justyna Czupryniak
Źródło: bip.brpo.gov.pl
