Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2) Ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, do wymaganych okresów ubezpieczenia zalicza się także okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16. roku życia, przed dniem 1 stycznia 1983 r. Z tą datą zostało bowiem wprowadzone ubezpieczenie domowników.
O uwzględnieniu pracy w gospodarstwie rolnym w okresie sprzed objęcia rolników obowiązkiem opłacania składki na rolnicze ubezpieczenie społeczne domowników przesądza wystąpienie dwóch okoliczności:
- po pierwsze – wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji „domownika” z art. 6 pkt 2 Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;
- po drugie – czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie w okresie rozliczeniowym.
Domownikiem jest osoba, która:
- ukończyła 16 lat,
- pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,
- stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
W orzecznictwie sądowym kładzie się nacisk na stałość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym. Nie musi to wprawdzie oznaczać codziennego wykonywania czynności rolniczych, ale przynajmniej gotowość (dyspozycyjność) do podjęcia takiej pracy. Z tym wiąże się też jednak wymóg zamieszkiwania osoby bliskiej rolnikowi co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego.
Jeśli podczas nauki w szkole średniej mieszkała Pani w internacie, zaliczenie pracy podczas roku szkolnego jest niemożliwe. Natomiast z całą pewnością może się Pani ubiegać o zaliczenie okresów pracy podczas wakacji. Potwierdza to m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2014 r. (sygn. akt: III UK 180/13). Skoro brakuje Pani zaledwie 3 miesięcy, okresy pracy w gospodarstwie podczas wakacji w zupełności wystarczą.
Powinna Pani zatem złożyć w KRUS wniosek o wcześniejszą emeryturę wraz z wnioskiem o uwzględnienie tych okresów w stażu ubezpieczeniowym wymaganym do przyznania wcześniejszej emerytury. Konieczne będzie dostarczenie zaświadczenia urzędu gminy, potwierdzającego miejsce zamieszkania oraz istnienie gospodarstwa rolnego w podanym okresie.
Jeżeli urząd gminy nie dysponuje dokumentacją pozwalającą na potwierdzenie tych faktów, okoliczność ta może być potwierdzona pisemnymi zeznaniami co najmniej dwóch świadków. Wiarygodność tych zeznań oceni organ rentowy, czyli KRUS. Jeśli KRUS nie uwzględni tych okresów i odmówi Pani z tego powodu prawa do wcześniejszej emerytury, będzie się Pani mogła odwołać do sądu.
