Po pierwsze, skoro spółka nie wykonuje należycie obowiązków, jest to w świetle statutu powód pozwalający na wystąpienie z niej. Po drugie, należy zaznaczyć, że nie można uzależnić wystąpienia od zgody walnego zgromadzenia czy innych warunków wskazanych w statucie i tym samym ograniczać możliwości wystąpienia ze spółki. Takie zastrzeżenie uważane jest za nieważne w świetle Konstytucji.
Potwierdził to Sąd Najwyższy w postanowieniu z 29 czerwca 2010 r. (II CZP 46/10). W uzasadnieniu Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że stosunek członkostwa w spółce wodnej jest stosunkiem cywilnoprawnym (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 1965 r., II CZ 60/65, OSNCP 1966, nr 7–8, poz. 118, z dnia 11 sierpnia 2004 r., II CK 481/03), mimo nadzoru i kontroli sprawowanych przez starostę nad działalnością spółek. Okoliczność, że starosta w drodze decyzji zatwierdza statut spółki (art. 165 ust. 3 Prawa wodnego), nie zwalnia sądu z dokonania oceny w konkretnej sprawie, czy statut nie zawiera postanowień sprzecznych z ustawą i jako takich nieważnych (art. 58 § 1 i 3 k.c.).
Sąd Najwyższy słusznie podkreślił, że dobrowolność członkostwa oznacza zaś zarówno swobodę przystąpienia do zrzeszenia, jak i wystąpienia z niego. Jak dodał Sąd, stosunek członkostwa w spółce wodnej jest stosunkiem zobowiązaniowym i bezterminowym o charakterze ciągłym, który wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów – niezwłocznie po wypowiedzeniu (art. 3651 k.c.).
Jeśli więc nie jest Pan zadowolony z członkostwa w spółce wodnej, powinien Pan złożyć wypowiedzenie. Jeżeli spółka wodna go nie przyjmie, warto nawiązać do wskazanego wyżej orzeczenia Sądu Najwyższego. Jeżeli zarząd spółki nadal będzie oporny na Pana wniosek, warto skierować pismo do starosty, informując, że statut zawiera przepisy niezgodne z Konstytucją i spółka nie może zakazać rezygnacji z członkostwa.
Jeżeli interwencja u starosty nie przyniesie rezultatu, zawsze można złożyć powództwo w sądzie. Droga sądowa może oczywiście trwać.
