Na podstawie art. 41a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, KRUS może odroczyć termin płatności należności z tytułu składek na ubezpieczenie. Ma prawo też rozłożyć ich spłatę na raty lub umorzyć w całości lub w części w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zainteresowanego. Zrobi to, uwzględniając możliwości płatnicze wnioskodawcy oraz stan finansów funduszów emerytalno-rentowego i składkowego. Realizacja tej przesłanki powoduje jednak problemy w praktyce. Chodzi o rozumienie „ważnego interesu zainteresowanego”. Z reguły przyjmuje się, że są to np. klęski żywiołowe, zdarzenia losowe, takie jak pożar, powódź, susza, huragan i przyczyny wynikające ze złego stanu zdrowia ubezpieczonego, które mogą powodować trudną sytuację ekonomiczną i kłopoty w uiszczaniu składek.
Jeżeli chodzi o preferencje w podatku rolnym, to według Ordynacji Podatkowej organ podatkowy, na wniosek podatnika, może:
- odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę na raty;
- odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, umorzyć ją w całości lub w części (art. 67a).
Umorzenie zaległości podatkowej może nastąpić tylko w przypadku zaistnienia ustawowych przesłanek, jakimi są: ważny interes podatnika lub interes publiczny. Wystarczy, że wystąpi jedna z przesłanek, ale oczywiście mogą również wystąpić łącznie. Są one jednak określone bardzo ogólnie.
Należy więc odwołać się do orzecznictwa, np. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 31 października 2000 r. (III SA 660/99). Jako przykładowe sytuacje obrazujące ważny interes podatnika, NSA wymienił utratę możliwości zarobkowania oraz losową utratę majątku. Natomiast za interes publiczny – sytuację, w których zapłata zaległości spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa. Nie będzie on bowiem w stanie zaspakajać swoich potrzeb materialnych.
Podstawą do udzielenia którejkolwiek z wymienionych powyżej ulg jest złożenie do organu podatkowego wniosku ze wskazaniem, o jaką ulgę w podatku chodzi.
dr hab. Aneta Suchoń
dr hab. Aneta Suchoń