Nawet 3 mln Polaków może korzystać z pozabankowych usług pożyczkowych. Niestety często odsetki od takich produktów są tak wysokie, że niemożliwe do spłacenia. Sejm uchwalił właśnie ustawę „antylichiarską”, która ma ukrócić ten proceder. Ale niestety odrzucił poprawkę, która obejmowała ochroną rolników...
Ustawa antylichwiarska: Koniec z odsetkami 730 proc. rocznie
Sejm prace nad tzw. ustawą antylichwiarską rozpoczął na początku tego roku. Projekt zakładał m.in. ograniczenie możliwości udzielaniu pożyczek o charakterze lichwiarskim.
- Lichwiarskie pożyczki, żerujące na biedzie i ludzkich dramatach, a często też na łatwowierności osób starszych lub niedołężnych, pozostają bulwersującym problemem społecznym, szczególnie w dobie pandemii COVID-19. Niniejszy projekt ma na celu podjęcie kompleksowych i skoordynowanych działań, zarówno na gruncie prawa karnego, jak i przez ingerencję w stosunki cywilnoprawne, ukierunkowanych na zlikwidowanie patologii udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim – czytamy w uzasadnieniu projektu.
W uzasadnieniu przytoczono również konkretne przykładu umów gdzie odsetki od należności ustalone zostały na poziomie 730 proc. rocznie, a wysokość zobowiązania wynosiła ponad 1 100 000 złotych W tej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy, który podkreślił, że taka wysokość odsetek jest nieakceptowalna. Z kolei Prokurator Generalny uznał, że w tej sprawie doszło do rażącego naruszenia prawa.
Polacy pożyczają na potęgę. Nawet 7 mld zł rocznie
Sprawa jest poważna ponieważ rynek takich usług pożyczkowych szybko się rozwija. W 2016 r. na całym rynku udzielono w sumie pożyczek o wartości ok. 6,7 miliardów złotych. Rynek nadal utrzymuje trend wzrostowy, choć po latach wzrostu w tempie 20–30% rocznie, zwolniło ono do około 5%. Firmy pożyczkowe w 2019 r. raportowały do BIK o udzieleniu 2,5 mln pożyczek na łączną kwotę 7,1 mld zł. Jak podkreślono w ww. raporcie – były to wyniki zbliżone do 2018 r. Zgodnie z (najnowszą, tj. z lipca 2021 r.) analizą BIK o rynku pożyczkowym za czerwiec 2021 r. – w porównaniu do czerwca 2020 r. (w ujęciu wartościowym) firmy pożyczkowe współpracujące z BIK udzieliły pożyczek na kwotę wyższą aż o 119,9%. Z kolei w ujęciu liczbowym, jak wskazano w komentowanej analizie, udzielono o 88,6% więcej pożyczek.
Ile wynosi średnia kwota pożyczki poza bankowej?
Średnia wartość nowo udzielonej w czerwcu 2021 r. pożyczki pozabankowej wyniosła 2 200 zł i była wyższa od średniej wartości pożyczki udzielonej w czerwcu 2020 r. o 11,5%. W czerwcu 2021 r. 40,1% wartości nowo udzielonych pożyczek firmy pożyczkowe przyznały na kwoty powyżej 5 tys. zł, które (w ujęciu liczbowym) stanowiły jednak tylko 10,2% sprzedaży. W ujęciu liczbowym dominowały zaś pożyczki do kwoty 1 tys. zł, które to stanowiły 43,8% liczby udzielonego finansowania. W ujęciu wartościowym pożyczki na kwoty poniżej 1 tys. zł miały 10,0% udział w sprzedaży.
Liczbę klientów rynku możemy ocenić na ok. 1,5 miliona. Jest to szacunek ostrożny, biorąc pod uwagę, że istnieją opracowania mówiące nawet o 3 milionach klientów. Największe nasycenie rynku pozabankowymi pożyczkami konsumenckimi występuje na zachodzie i północnym zachodzie kraju.
Koszty chwilówek dużo niższe
W uchwalonej przez Sejm ustawie znalazł się zapis obniżający ponad pięciokrotnie koszty tzw. chwilówek.
- Dziś za pożyczkę na 1 tys. zł wziętą na 30 dni, trzeba zapłacić 275 zł kosztów pozaodsetkowych, a po naszej zmianie będzie to 50 zł – mówił w Sejmie wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł.
Ustawa wprowadza także nadzór Komisji Nadzoru Finansowego nad firmami udzielającymi „chwilówek”.
Rolnicy nie zostali objęci ustawą antylichwiarską
Okazuje się jednak, że Sejm odrzucił poprawkę, która obejmowała ochroną rolników i przedsiębiorców. Takiego zapisu domagał się m.in. Jarosław Sachajko, poseł Kukiz‘15.
Wiceminister M. Warchoł poinformował jednak, że ministerstwo sprawiedliwości przygotowuje już nowelizację ustawy i rozszerzy ją na rolników i przedsiębiorców. Projekt ma być przygotowany w najbliższym czasie.
wk, fot. envato.com
