Zgodnie z art. 118 Kodeksu postępowania cywilnego, ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego. Adwokat lub radca ustanowiony przez sąd musi zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.
Z ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny mogą wnosić o zwolnienie od obowiązku zastępowania strony w procesie. Sąd, zwalniając ich zwraca się jednocześnie do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie innego adwokata lub radcy prawnego.
Przepis ten nie przewiduje możliwości zmiany pełnomocnika z urzędu na wniosek strony. Może ona natomiast starać się o zmianę adwokata wyznaczonego przez okręgową radę adwokacką lub radcy prawnego wyznaczonego przez radę okręgowej izby radców prawnych. To organ samorządu adwokackiego lub radcowskiego wyznacza konkretną osobę do sprawowania funkcji pełnomocnika strony z urzędu. Do niego należy się zwrócić o zmianę. Jeśli organ samorządu uzna wniosek o zmianę pełnomocnika za niezasadny, to w dalszym ciągu dotychczas stronę będzie reprezentować wyznaczony pełnomocnik. Stanowisko strony krytycznie oceniającej działania pełnomocnika z urzędu może stanowić ważny powód złożenia przez tego adwokata (radcę prawnego) wniosku o zwolnienie go z obowiązku zastępowania strony w procesie.
Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 11 lutego 2015 r. (sygn. akt: I ACa 1652/14), sąd nie jest w żaden sposób związany wnioskiem strony co do chęci zmiany ustanowionego pełnomocnika na innego. Dotychczas ustanowiony pełnomocnik ma więc obowiązek reprezentować stronę.
Strona, dla której ustanowiono adwokata z urzędu, może wypowiedzieć mu pełnomocnictwo procesowe i oświadczyć, że będzie działać samodzielnie.
Alicja Moroz
Alicja Moroz
