Zakaz stosowania środków ochrony roślin na obszarach proekologicznych (EFA)

Rolnicy, którzy wymóg dotyczący utrzymania obszarów proekologicznych będą chcieli spełnić ugorując grunty, wysiewając międzyplony lub rośliny wiążące azot, nie będą mogli na tych gruntach stosować środków ochrony roślin. Jak wskazuje resort rolnictwa, w przypadku wsiewek trawy lub bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną, zakaz ten obowiązuje od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej. W przypadku strączkowych natomiast – od siewu do zbioru. Ponadto w obu przypadkach zakaz stosowania śor obejmuje też zaprawę nasion.

Warto podkreślić, iż od tego roku za międzyplony w ramach EFA uznane są również wsiewki roślin bobowatych w uprawę główną. Dotychczas za obszar proekologiczny uznawano tylko wsiewki trawy w uprawę główną.

Zmiany dotyczą również wprowadzenia obowiązkowego wymogu utrzymywania międzyplonów przez co najmniej 8 tygodni. W związku z tym, zmieniają się przepisy dotyczące wysiewu i okresu utrzymania międzyplonów ścierniskowych. Terminy wysiewu i utrzymania określone dla międzyplonu ozimego pozostają natomiast bez zmian.

• Rośliny strączkowe będą miały większe znaczenie w spełnianiu wymogów zazielenienia

Rolnicy będą mieli do wyboru dwie możliwości realizacji wymogów dotyczących międzyplonu ścierniskowego: stały termin wysiewu oraz stały termin utrzymania albo tzw. indywidualne podejście. Stały termin wysiewu oraz stały termin utrzymania oznacza wysiew międzyplonu ścierniskowego w okresie od 1 lipca do 20 sierpnia i utrzymanie go co najmniej do 15 października (takie terminy obowiązują także dla międzyplonu ozimego). W indywidualnym podejściu, z wysiewem międzyplonu ścierniskowego trzeba również zmieścić się między 1 lipca a 20 sierpnia, ale międzyplonu nie trzeba utrzymywać min. do 15 października, a minimum 8 tygodni od wysiewu. Wybierając to podejście, rolnik powinien złożyć w terminie 7 dni od wysiewu oświadczenie w ARiMR, wskazując dzień wysiewu. Jeśli tego nie zrobi we wskazanym terminie, a najpóźniej do 27 sierpnia, Agencja uzna, że rolnik wybrał wariant ze stałymi terminami. Nie może wtedy zebrać międzyplonów przed 15 października.

Rolników ucieszy zapewne zmiana przelicznika stosowanego do powierzchnia uprawy roślin wiążących azot (czyli roślin bobowatych). Dotychczas jeśli rolnik wysiał np. hektar łubinu, do obszarów EFA mógł zaliczyć jedynie 0,7 ha, od tego roku będzie stosowany przelicznik 1:1, czyli powierzchnia bobowatych zaliczana do obszaru EFA stanowi 100% powierzchni rzeczywistej. Oczywiście musi pamiętać o tym, że takiej uprawy nie ochroni chemicznie przed chwastami, czy szkodnikami. Na korzyść rolników zmienił się także przelicznik dla zagajników o krótkiej rotacji (z 0,3 do 0,5).

Podobnie jak w przypadku wymogu dotyczącego dywersyfikacji, uproszczono zwolnienia dotyczące stosowania EFA dla gospodarstw, które specjalizują się w uprawie trawy lub innych zielonych roślin pastewnych, czyli wykorzystują na nie więcej niż 75% gruntów ornych. Nie będą one musiały utrzymywać obszarów EFA, bez względu na to, na jakiej powierzchni gruntów ornych prowadzą pozostałe uprawy. Dotychczas aby mogły skorzystać ze zwolnienia, musiały prowadzić pozostałe uprawy na min. 30 ha gruntów ornych.

Zmiany dotyczą także zaliczania do EFA niektórych elementów krajobrazu. Maksymalna wielkość zagajników śródpolnych (obejmujących drzewa, krzewy lub kamienie) zaliczana do EFA wynosi 0,3 ha z obiektów nie większych niż 0,5 ha. W przypadku oczek wodnych maksymalna wielkość elementu zaliczana do EFA wynosi 0,3 ha, a nie jak było dotychczas 0,1 ha z obiektów nie większych niż 1 ha. W jeden element krajobrazowy włączono strefy buforowe i miedze. Tak jak dotychczas w przypadku miedz, określono limit 20 m szerokości dla stref buforowych zaliczanych do EFA. Do 20 metrów (z 10 m) zwiększono również maksymalną szerokość dla pasów gruntów kwalifikujących się do płatności wzdłuż obrzeży lasu, na których nie jest prowadzona produkcja.

• Oczko wodne, które przylega do obszaru proekologicznego bezpośrednio przylegającego do gruntów ornych gospodarstwa

Ponadto zmienia się definicja przylegania elementów EFA. Zgodnie z nowymi przepisami, za obszary przylegające uznaje się też elementy krajobrazu oraz strefy buforowe/miedze, które przylegają do obszaru proekologicznego bezpośrednio przylegającego do gruntów ornych gospodarstwa (patrz zdjęcie 2).

Poza tym, jak wyjaśnia resort rolnictwa, od 2018 r. możliwe jest wykorzystanie jako EFA tych elementów krajobrazu, które przekraczają parametry określone w przepisach UE. Nowe podejście oznacza, że w przypadku posiadania w gospodarstwie elementów przekraczających maksymalne wielkości dla obszarów EFA, rolnik będzie mógł wykorzystać taki element jako EFA, ale tylko do wielkości określonej w przepisach UE. Przykładowo, w przypadku oczka wodnego o wielkości 0,4 ha, rolnik będzie mógł zadeklarować ten element jako EFA, ale tylko 0,3 ha. Dotychczas w przypadku przekroczenia przez dany obiekt wielkości określonej w przepisach UE, cały element nie był kwalifikowany do EFA.