Średnia cena za dzierżawę hektara ziemi to niemal 1500 zł na rok.
Wzrost czynszów dzierżawnych wyhamował. Tak wynika z danych GUS za I i II kwartał bieżącego roku. Średnia cena za dzierżawę hektara ziemi w II kwartale 2023 r. wyniosła około 1490 zł na rok. To zaledwie o 20 zł/ha więcej niż w I kwartale 2023 r. i w IV kwartale 2022 roku, bowiem średni czynsz dzierżawny między końcem ubiegłego roku i początkiem bieżącego się nie zmienił.
Najwyższe czynsze dzierżawne są nadal na terenie województw: kujawsko-pomorskiego oraz wielkopolskiego i dochodzą tam do 2 tys. zł/ha.
W woj. kujawsko-pomorskim duże rozpiętości w dzierżawie gruntów ze względu na klasę gleby
W Kujawsko-Pomorskiem czynsz dzierżawny w II kwartale za hektar użytków rolnych wyniósł średnio 1980 zł i był zbliżony do tego z I kwartału oraz nieco niższy niż pod koniec ubiegłego roku. Przy czym dzierżawa hektara gruntu ornego kosztowała ponad 2 tys. zł, a łąki około 890 zł.
Warto jednak zwrócić uwagę na bardzo duże rozpiętości cenowe pomiędzy czynszem za grunty lepszej a gorszej jakości. Czynsz dzierżawny za grunty klas: I, II i IIIa w tym województwie przekracza 2,4 tys. zł/ha, za grunty klas: IIIb, IVa i IVb – dochodzi do 2010 zł/ha, a za grunty orne najsłabszej klasy wynosi około 1500 zł/ha.
Za dzierżawę najlepszych gruntów w Wielkopolsce trzeba zapłacić ponad 2400 zł
W Wielkopolsce dzierżawa hektara użytków rolnych w II kwartale bieżącego roku kosztowała około 1870 zł i była zaledwie o 10 zł/ha wyższa niż w I kwartale oraz o około 30 zł/ha wyższa niż w IV kwartale ubiegłego roku.
Dzierżawa gruntu ornego kosztowała około 1930 zł, a użytków zielonych – 1130 zł/ha. Rozpiętości pomiędzy wysokością czynszów w poszczególnych grupach jakościowych są podobne jak w województwie kujawsko-pomorskim i wynoszą około 500 zł/ha. Tym samym dzierżawa gruntów ornych dobrej jakości kosztuje w Wielkopolsce około 2400 zł, średniej – około 1930 zł, a słabej – 1540 zł/ha.
Gdzie jeszcze średnie czynsze dzierżawne kosztują więcej niż 1000 zł/ha
Do grupy województw, w których czynsze dzierżawne są wyższe od 1000 zł/ha, należą:
- warmińsko-mazurskie (1235 zł/ha),
- opolskie (1224 zł/ha),
- pomorskie (1217 zł/ha),
- mazowieckie (1140 zł/ha),
- dolnośląskie (1040 zł/ha)
- oraz świętokrzyskie (1018 zł/ha).
Wzrost czynszów dzierżawnych w woj. pomorskim i świętokrzyskim
Z perspektywy czasu na uwagę zasługuje wzrost czynszów dzierżawnych w województwach pomorskim oraz świętokrzyskim. Przez długi czas na Pomorzu były one dość niskie, ponieważ było tam dość dużo ofert dzierżawy gruntów państwowych, z kolei w województwie świętokrzyskim było to spowodowane specyfiką produkcji rolnej, najwyraźniej jednak wzrosła potrzeba koncentracji ziemi, a przy braku ofert sprzedaży przyczyniło się to do wzrostu czynszów.
Gdzie jest najtańsza dzierżawa gruntów ornych?
Najniższe czynsze dzierżawne – i to się nie zmienia od dłuższego czasu – są w województwach:
- podlaskim,
- lubuskim,
- podkarpackim,
- zachodniopomorskim
- i łódzkim,
Tu stawki za dzierżawę nie przekraczają 900 zł/ha.
Nieco więcej, ale nadal poniżej 1000 zł/ha, kosztuje dzierżawa użytków rolnych w województwach małopolskim i lubelskim.
Wiele dzierżaw wciąż w szarej strefie
Jak zawsze podkreślamy, pisząc o cenach czynszów dzierżawnych, analizowane stawki pochodzą ze sformalizowanych umów dzierżawy. Natomiast pomimo tego, że coraz więcej rolników decyduje się na zawarcie umowy u notariusza albo potwierdzenie jej w urzędzie gminy, rynek dzierżaw w obrocie międzysąsiedzkim ciągle tkwi w szarej strefie. Wydawało się, że proces ten przyspieszy Plan Strategiczny, który wprowadził dopłaty do ekoschematów, a te z kolei trudno realizować na gruntach wydzierżawianych bez umowy, na które dopłaty bierze właściciel.
Tak się jednak nie stało, ponieważ rząd postanowił wprowadzić bardzo atrakcyjne dopłaty w formie ryczałtu dla gospodarstw o powierzchni do 5 ha. Większość z gospodarstw, które sięgnęły po ryczałt, tak naprawdę funkcjonuje jedynie na papierze i zajmuje się wyłącznie konsumpcją dopłat. 225 euro do hektara do niezły kąsek, biorąc pod uwagę, że dopłata podstawowa wynosi około 115 euro/ha, a stawka do pierwszych hektarów – 39 euro/ha.
Magdalena Szymańska
