Wzrost premii dla młodych rolników do 150 tys. zł tłumaczony jest wzrostem cen użytków rolnych, maszyn i urządzeń rolniczych oraz środków produkcji rolnej. Poza tym systematycznie rośnie przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce. Oczekuje się, że wzrost premii zwiększy zainteresowanie wsparciem.
Inne wzrosty
Zwiększy się również premia na rozpoczęcie działalności rolniczej. Po zmianach ma być ona uzależniona od tego, ile dzięki wsparciu utworzonych zostanie miejsc pracy. Obecnie wynosi ona 100 tys. zł. Teraz, jeśli biznes plan przewiduje utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy, premia wyniesie – 150 tys. zł, 2 – 200 tys. zł a 3 – 250 tys. zł.
Zdecydowano również o podwyższeniu wsparcia dla grup i organizacji producentów w drugim, trzecim, czwartym oraz piątym roku działalności. Tym samym w pierwszym roku wyniesie ono 10%, drugim – 9%, trzecim – 8%, czwartym 7% a w piątym 6% wielkości obrotów.
Z 400 do 464 zł/ha podniesiono także wsparcie dla rolników korzystających z pakietu „Rolnictwo zrównoważone” z działania rolno-środowiskowo-klimatycznego.
Są również zmiany w działaniu „Rolnictwo ekologiczne”. Dotyczą one zwiększenia stawek wsparcia w okresie konwersji i po tym okresie dla upraw rolniczych, upraw paszowych na gruntach ornych oraz trwałych użytków zielonych. W okresie konwersji wzrosną one dla upraw rolniczych do 966 zł/ha, paszowych na gruntach ornych do 787 zł/ha a TUZ do 428, zł/ha. Po okresie konwersji natomiast odpowiednio do: 792 zł/ha, 559 zł/ha oraz 428 zł/ha.
Korekty w modernizacji
Do „Modernizacji gospodarstw rolnych” mają kwalifikować się gospodarstwa o wielkości ekonomicznej od 13 tys. euro. Ponieważ nawadnianie jest jedynym skutecznym sposobem ograniczania suszy w rolnictwie. Zaproponowano, aby rozszerzyć dotychczasowy katalog rodzajów wsparcia o inwestycje mające na celu zapobieganie skutkom suszy. Wsparcie na operacje związane z nawadnianiem nie będzie objęte kryteriami wielkości ekonomicznej. Na inwestycje w nawadnianie będzie można otrzymać maksymalnie 100 tys. zł. Koszty kwalifikowane inwestycji powinny przekroczyć 15 tys. zł. Tych inwestycji nie można realizować grupowo, tylko indywidualnie.
- Z „Modernizacji gospodarstw rolnych” będzie można ubiegać się o wsparcie m.in. zakupu deszczowni.
W pierwszej kolejności pomoc będzie przyznawana rolnikom, którzy działają na terenie szczególnie narażonym na występowanie suszy. W ramach nawodnień mogą być realizowane inwestycje polegające na wykonaniu ujęć wodnych albo inne związane np. z rozprowadzeniem wody. Mogą być to inwestycje nowe albo polegające na ulepszaniu istniejących instalacji nawadniających.
Realizację inwestycji musi poprzedzić uzyskanie niezbędnych decyzji i pozwoleń wymaganych przepisami prawa krajowego, w tym np. pozwolenia wodnoprawnego lub dokonanie zgłoszenia wodnoprawnego. Na podstawie m.in. informacji zawartych w tym pozwoleniu zostaną ustalane opłaty za pobór wody do nawodnień na zasadzie obowiązującego Prawa wodnego. Opłaty będą więc pobierane w sytuacji korzystania z wód podziemnych w ilości większej niż średniorocznie 5 m3 na dobę albo w sytuacji, gdy nawadnianie gruntów lub upraw jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Restrukturyzacja i zalesienie
Z „Restrukturyzacji małych gospodarstw” natomiast będą mogli korzystać rolnicy będący osobami fizycznymi, którzy prowadzą działalność rolniczą. Według obecnie obowiązujących przepisów to wsparcie dostępne jest jedynie dla rolników prowadzących działalność rolniczą, ale ubezpieczonych w pełnym zakresie w KRUS. Dzięki tej zmianie po pieniądze na restrukturyzację gospodarstwa będą mogli występować także rolnicy pracujący zawodowo, którzy są wyłączeni z rolniczego ubezpieczenia, bo są ubezpieczeni w ZUS . Osoby podlegające rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu będą jednak miały preferencje w kryteriach wyboru. Po tę pomoc będą mogli występować rolnicy, którzy posiadają gospodarstwa wielkości ekonomicznej nie większej niż 13 tys. euro. Pomoc ma jednak przyczynić się do wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa do 10 tys. euro i o co najmniej 20% wartości wyjściowej.
Komitet monitorujący zmienił także wsparcie na zalesianie. Tłumacząc słabym zainteresowaniem rolników zalesieniem gruntów z unijną dotacją, podniesiono kwoty wsparcia. Dofinansowanie na zalesienie wyniesie zamiast 60%, 100% wyszacowanych kosztów inwestycyjnych.
I tak na zalesianie:
- w warunkach korzystnych wyniesie ono 10921 zł/ha (gatunki iglaste) lub 11920 zł/ha (liściaste);
- na gruntach o nachyleniu powyżej 12 stopni – 11910 zł/ha (gatunki iglaste) lub 12707 zł/ha (liściaste);
- na gruntach erozyjnych – 8354 zł/ha (gatunki iglaste) lub 9117 zł/ha (liściaste);
- na gruntach erozyjnych o nachyleniu powyżej 12 stopni – 9518 zł/ha lub 10164 zł/ha;
- sadzonkami z zakrytym systemem korzeniowym i mikoryzowanymi w warunkach korzystnych – 11556 zł/ha (gatunki iglaste) lub 8307 zł/ha (liściaste);
- sadzonkami z zakrytym systemem korzeniowym i mikoryzowanymi na gruntach o nachyleniu powyżej 12 stopni – 12308 zł/ha (gatunki iglaste) lub 8943 zł/ha (liściaste).
W inwestycyjnych działaniach z PROW dodano klauzulę, iż na poziomie przepisów krajowych mogą zostać wprowadzone ograniczenia co do zakresu wspieranych inwestycji (kosztów kwalifikowanych), uwzględniające konieczność eliminowania wzrostu produkcji w niektórych sektorach. Chodzi o to, by nie generować nadpodaży produktów, których nie można sprzedać.
Magdalena Szymańska