Ważne zmiany dla rolników od 01.2024: dopłaty bezpośrednie, ziemia z KOWR i GAEC

Od stycznia 2024 roku rolników czeka wiele zmian w prawie, które wpłyną na prowadzenie gospodarstwa. Nowe regulacje dotyczą m.in. dopłat bezpośrednich i norm GAEC. Zmieniają się także przepisy o zwrocie akcyzy za paliwo rolnicze oraz o dopłatach do ubezpieczenia upraw i zwierząt. Również obrót ziemią rolną z KOWR będzie się odbywał na nowych zasadach. Co dokładnie się zmienia?

Zmiany w płatnościach bezpośrednich

1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać następujące przepisy dotyczące płatności bezpośrednich:

norma GAEC 7, co oznacza dla rolników konieczność zmianowania i dywersyfikacji upraw; ta norma została uchylona w roku 2023,
wprowadzony zostanie przepis, na którego mocy rolnicy uprawiający konopię włóknistą nie będą musieli dołączać do wniosku odrębnego zaświadczenia o dokonaniu wpisu do rejestru producentów konopi, ponieważ dane te będą udostępniane z urzędu przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.

Jakie zmiany w budżecie na rolnictwo w roku 2024?

Od 1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać następujące przepisy dotyczące dysponowania środkami finansowymi dla rolnictwa z budżetu państwa:

Rozporządzenie określające maksymalne kwoty ubezpieczenia dla poszczególnych upraw i zwierząt gospodarskich na 2024 r., w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony ubezpieczeniowej producentów rolnych w 2024 r.
Rozporządzenie określające wysokości dopłat do składek z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich wymienionych w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. 2019 poz. 477) na rok 2024. W rozporządzeniu określono wysokość dopłat do składek ubezpieczenia na 2024 r. w wysokości 65 proc. składki, zarówno w przypadku upraw rolnych, jak i zwierząt gospodarskich.
Rozporządzenie określające stawkę zwrotu podatku akcyzowego na litr oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej w 2024 r., zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. W rozporządzeniu Rada Ministrów ustaliła na 2024 r. stawkę zwrotu części podatku akcyzowego na 1 litr oleju napędowego w wysokości 1,46 zł.
Nowelizacja rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej w ramach działania „Zarządzanie ryzykiem” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 785), która dotyczy przeprowadzonego przez ARiMR audytu. Po jego wykonaniu zalecono zmiany rozporządzenia w zakresie wymaganych dokumentów składanych przez producentów rolnych do ARiMR o pomoc w formie refundacji do 70 proc. składek ubezpieczenia od ryzyka szkód spowodowanych wystąpieniem ogniska Salmonellozy.

Jak zmieniły się przepisy dotyczące gospodarowania Zasobami Własności Rolnej Skarbu Państwa?

1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać następujące przepisy dotyczące gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa:

Zmianie uległ artykuł o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Po wprowadzonej nowelizacji ustawa przewiduje, że należność z tytułu czynszu dzierżawnego za nieruchomości wchodzące w skład Zasobu Własności Skarbu Państwa, który został określony w umowie jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy, ustalana będzie od 1 stycznia 2024 r. na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym przypada termin płatności czynszu. Warto zaznaczyć, że dotychczas była to średnia krajowa cena skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającego termin płatności czynszu. Taka zmiana ma umożliwić zmniejszenie wpływu wahających się cen pszenicy na wysokość czynszu dzierżawnego, co będzie korzystne dla rolników.
Znowelizowane zostało również rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Po nowelizacji przepisy rozporządzenia zostały dostosowane do zmian dokonanych po wprowadzeniu zmian wynikających ze zmiany ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i niektórych ustaw. Zmiany polegają na przejściu z dotychczasowego sposobu obliczania czynszu dzierżawnego (określonego w umowie jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy), tj. na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy w półroczu roku kalendarzowego poprzedzającym termin płatności czynszu, na sposób polegający na obliczaniu czynszu na podstawie średniej krajowej ceny skupu pszenicy za jedenaście kwartałów poprzedzających półrocze roku kalendarzowego, w którym przypada termin płatności czynszu.
Nowelizacja dostosowała także przepisy rozporządzenia do zmian dokonanych ww. ustawą, polegających na wskazaniu, że nie pobiera się czynszu za wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa użytki rolne klasy VI i VIz, z wyłączeniem użytków rolnych wydzierżawianych na cele związane z działalnością pozarolniczą.

Jakie przepisy dotyczące WPR zaczęły obowiązywać od 2024 r.?

Od 1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać również pojedyncze przepisy zawarte w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (Dz. U. 2023 poz. 412) , która weszła w życie 15 marca 2023 r.

1 stycznia 2024 r. wchodzą w życie: art. 122 pkt 6 lit. b, art. 127 pkt 2, art. 129 pkt 1 i 5, art. 130 pkt 1 oraz art. 142.

Termin wejścia w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. dotyczy możliwości składania określonych wniosków za pomocą systemu teleinformatycznego ARiMR.

Co zmieniło się w przepisach weterynarii na rok 2024?

Od 1 stycznia 2024 r. weterynarię zaczęły obowiązywać następujące przepisy:

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w komputerowej bazie danych (Dz. U. poz. 2652), które wprowadza m. in. możliwość wyodrębnienia w komputerowej bazie danych ARiMR modelu produkcji świń przeznaczonych wyłącznie w celu produkcji mięsa na użytek własny.
Informacja o takich siedzibach stad jest istotna z punktu widzenia kontroli wymagań w zakresie bioasekuracji prowadzonych przez jednostki Inspekcji Weterynaryjnej.
Rozporządzenie umożliwia ponadto gromadzenie w komputerowej bazie danych informacji dotyczących przekazania zwłok ptaków z zakładu drobiu na inne cele do podmiotu innego niż zakład przetwórczy lub spalarnia. Umożliwi to zarejestrowanie zabitego/padłego drobiu, który może być unieszkodliwiany w zakładach przetwórczych lub spalarniach albo przekazywany do zakładów wytwarzających karmę dla zwierząt futerkowych, do bezpośredniego skarmiania zwierząt futerkowych na fermach mięsożernych zwierząt futerkowych, do zakładów „technicznych”, do magazynów tymczasowego przechowywania czy nawet do produkcji karm dla bezdomnych zwierząt domowych.

Zmianie uległy również metody wykorzystywane do badania w kierunku włośni, które mają zastosowanie od 1 stycznia 2024 r. do badania mięsa świń i nutrii poddanych ubojowi w gospodarstwie oraz mięsa dzików odstrzelonych w celu produkcji mięsa na użytek własny.

Od 1 stycznia 2024 r. nie będzie można już stosować metody trichinoskopowej do badania mięsa świń i nutrii poddanych ubojowi w gospodarstwie oraz mięsa dzików odstrzelonych w celu produkcji mięsa na użytek własny.

Do badania mięsa w kierunku włośni tych gatunków zwierząt będą miały zastosowanie metody określone w stosownym dokumencie.

Należy zauważyć, że metoda badania trichinoskopowego wykorzystywana do badania mięsa przeznaczonego na użytek własny nie wykrywa nieotorbionego gatunku Trichinella pseudospiralis występującego u zwierząt wolnożyjących, a ponadto czułość tej metody nie jest wystarczająca przy ograniczonej inwazji Trichinella i dlatego jej użycie może dawać wyniki fałszywie ujemne.

Ponadto zgodnie z ww. rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2015/1375 metoda badania trichinoskopowego nie jest metodą referencyjną wykorzystywaną do badania mięsa.