Ministerstwo rolnictwa: od 1 stycznia obowiązują przepisy dotyczące normy GAEC 7
Od 2024 roku weszły w życie nowe przepisy dotyczące dopłat bezpośrednich. Jak informuje ministerstwo rolnictwa zmiany są dwie. Jedna z nich dotyczy normy GAEC 7.
- 1 stycznia 2024 r. zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące płatności bezpośrednich: § 5 rozporządzenia MRiRW z dnia 10 marca 2023 r. w sprawie norm oraz szczegółowych warunków ich stosowania (Dz. U. poz. 478). Przepis ten wdraża normę GAEC 7 wprowadzającą obowiązek zmianowania i dywersyfikacji upraw – zaznacza ministerstwo rolnictwa.
Rolnik może stracić dopłaty za brak norm GAEC
Przypomnijmy. W 2023 r. norma GAEC 7 nie była stosowana, w związku z czym rolnicy (również ci posiadający gospodarstwo rolne powyżej 10 ha gruntów ornych) nie musieli realizować praktyk służących zmianowaniu oraz dywersyfikacji upraw na gruntach ornych.
Ale od 2024 roku przepisy normy GAEC 7 będą ich obowiązywać, choć ministrowie rolnictwa części krajów UE, w tym Polski kilkukrotnie zabiegali o zawieszenie lub zwolnienie rolników z tego obowiązku. Warto pamiętać, że spełnienie wymogów GAEC jest warunkiem otrzymywania płatności bezpośrednich. Jeśli rolnik nie będzie ich przestrzegał, ARiMR zmniejszy lub odbierze mu dopłaty.
Norma GAEC 7. Jakie obowiązki ma rolnik?
Wymogi normy GAEC 7:
1. W przypadku gdy grunty orne w gospodarstwie obejmują powierzchnię powyżej 10 ha, na tych gruntach uprawy prowadzi się w taki sposób, aby na powierzchni:
- co najmniej 40% gruntów ornych była prowadzona inna uprawa w plonie głównym niż uprawa prowadzona w tym plonie w roku poprzednim;
- wszystkich gruntów ornych taka sama uprawa w plonie głównym nie była prowadzona dłużej niż 3 lata.
2. Warunek określony w pkt 1 uznaje się za spełniony, jeżeli na danej powierzchni:
- w uprawę w plonie głównym zostanie wprowadzona wsiewka i ta wsiewka będzie utrzymywana co najmniej do wysiewu kolejnej uprawy w plonie głównym lub co najmniej przez 8 tygodni od dnia zbioru uprawy w plonie głównym wskazanego w oświadczeniu, które rolnik złożył za pomocą systemu teleinformatycznego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, albo do kierownika biura powiatowego Agencji, w terminie 7 dni od tego dnia, lub
- po zbiorze uprawy w plonie głównym zostanie wprowadzony:
a) międzyplon ozimy utworzony przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin, który tworzy okrywę roślinną co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku, przy czym po dniu 15 listopada dopuszcza się mulczowanie tych międzyplonów, lub
b) międzyplon ścierniskowy utworzony przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymywany co najmniej do dnia 15 października, a w przypadku gdy rolnik w terminie 7 dni od dnia wysiewu, złożył za pomocą systemu teleinformatycznego Agencji albo do kierownika biura powiatowego Agencji oświadczenie, w którym wskazał ten dzień wysiewu – przez co najmniej 8 tygodni od tego dnia wysiewu.
3. Warunków określonych w pkt 1 nie stosuje się w odniesieniu do gruntów ugorowanych oraz do następujących upraw w plonie głównym:
- roślin bobowatych;
- traw lub innych zielnych roślin pastewnych;
- mieszanek roślin bobowatych drobnonasiennych z trawami;
- upraw wieloletnich.
4. W przypadku gdy grunty orne w gospodarstwie obejmują powierzchnię powyżej 10 ha, na tych gruntach prowadzi się co najmniej trzy różne uprawy, przy czym uprawa o największej powierzchni nie może zajmować więcej niż 65% gruntów ornych, a dwie uprawy o największej powierzchni nie mogą łącznie zajmować więcej niż 90% gruntów ornych.
5. Do celów spełnienia warunków określonych w pkt 1 i 4 za uprawę uznaje się:
- rodzaj roślin;
- formę jarą i ozimą tego samego rodzaju roślin;
- gatunek roślin z rodzin:
a) kapustowatych (Brassicaceae),
b) psiankowatych (Solanaceae),
c) dyniowatych (Cucurbitaceae);
- grunt ugorowany;
- trawy lub inne zielne rośliny pastewne.
6. Warunków określonych w pkt 1 i 4 nie stosuje się w odniesieniu do rolnika, w którego gospodarstwie więcej niż 75% powierzchni:
- gruntów ornych jest:
a) wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych lub
b) ugorowanych, lub
c) wykorzystywanych do uprawy roślin bobowatych lub
- użytków rolnych:
a) stanowią trwałe użytki zielone lub
b) jest wykorzystywanych do produkcji traw lub innych zielnych roślin pastewnych.
7. Na obszarze, na którym jednocześnie prowadzi się co najmniej dwie uprawy w oddzielnych rzędach, każdą z tych uprawę uznaje się za oddzielną, jeżeli pokrywa ona co najmniej 25% tego obszaru, przy czym powierzchnię obszaru pokrytego oddzielnymi uprawami oblicza się, dzieląc powierzchnię tego obszaru przez liczbę upraw pokrywających co najmniej 25% tego obszaru, niezależnie od udziału danej uprawy na tym obszarze.
8. Obszary, na których w uprawę w plonie głównym wsiewa się drugą uprawę, uznaje się za obszary zajęte jedynie pod uprawę w plonie głównym.
9. Obszary, na których wysiewa się mieszankę nasion, uznaje się za oddzielne uprawy, jeżeli można ustalić, że gatunki roślin z różnych mieszanek nasion różnią się od siebie, a te różne mieszanki nasion nie są stosowane do uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych.
10. Obszary, na których obok siebie są prowadzone odrębne uprawy, a każda z tych upraw zajmuje obszar o powierzchni mniejszej niż 0,1 ha, uznaje się za obszary objęte jedną uprawą.
11. Rolnik prowadzący produkcję ekologiczną może nie stosować warunków określonych w pkt 1 i 4 w odniesieniu do gruntów ornych w gospodarstwie, na których jest prowadzona taka produkcja, chyba że zrezygnuje z tego uprawnienia we wniosku o przyznanie pomocy. W odniesieniu do pozostałych gruntów ornych w gospodarstwie te warunki stosuje się, jeżeli te grunty obejmują powierzchnię powyżej 10 ha, przy czym jeżeli rolnik zrezygnował z uprawnienia określonego w zdaniu pierwszym, te warunki stosuje się w odniesieniu do wszystkich gruntów ornych w gospodarstwie tego rolnika, o ile te grunty obejmują powierzchnię powyżej 10 ha.
Płodozmian: co ARiMR skontroluje u rolnika?
To oznacza, że od 2024 r. ARiMR w części dotyczącej zmianowania upraw będzie weryfikowała:
- czy na powierzchni co najmniej 40 proc. gruntów ornych w gospodarstwie, w porównaniu z rokiem 2023, jest prowadzona inna uprawa w plonie głównym;
- na powierzchni wszystkich gruntów ornych prowadzenie takiej samej uprawy nie dłużej niż przez 3 lata, począwszy od roku 2023; oznacza to, że w 2026 r. taka sama uprawa w plonie głównym na tej samej działce rolnej w ramach całego gospodarstwa nie może się powtórzyć.
Jednocześnie, zgodnie z przepisami krajowymi, warunki dotyczące zmianowania uznaje się za spełnione, jeżeli rolnik wysieje na danej powierzchni w poprzednim roku lub w ciągu trzech poprzednich lat wsiewkę lub międzyplon ozimy bądź międzyplon ścierniskowy.
Ministerstwo rolnictwa chce zwolnić rolników z wymogu dywersyfikacji upraw
Warto jednak przypomnieć rolnikom, że ministerstwo rolnictwa pracuje nad odstąpieniem od wymogu dywersyfikacji upraw w ramach normy GAEC 7. Ma nie być obowiązku prowadzenia co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych. Zmieniane przez ministerstwo przepisy mają też doprecyzować terminy utrzymania międzyplonu ścierniskowego i zwolnić uprawę kukurydzy z obowiązku zmianowania. Propozycje tych zmian przyjął już Komitet Monitorujący PS WPR, ale będą one podlegać negocjacjom z Komisją Europejską celem uzyskania akceptacji na ich wprowadzenie.
Zmiany w płatnościach do konopi włóknistych
Druga zmiana obowiązująca od 2024 roku dotyczy płatności do konopi włóknistych.
Jak informuje ministerstwo rolnictwa, 1 stycznia wszedł w życie § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 marca 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków oraz trybu udostępniania danych przechowywanych w rejestrach i ewidencjach prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów (Dz. U. poz. 479).
- Przepis ten przewiduje udostępnienie z urzędu przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa danych z rejestru producentów konopi włóknistych oraz podmiotów prowadzących działalność w zakresie skupu konopi włóknistych, na potrzeby przyznawania przez ARiMR płatności do gruntów rolnych, na których prowadzona jest uprawa konopi – tłumaczy ministerstwo i dodaje, że rozwiązanie to przyczyni się do zmniejszenia obciążeń dla rolników poprzez odstąpienie od wymogu dołączenia do wniosku lub złożenia odrębnego zaświadczenia o dokonaniu wpisu do rejestru.
oprac. Kamila Szałaj
