Komisja Europejska ugina się pod presją rolników i reaguje na ich protesty. 15 marca w Warszawie komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski przedstawił propozycje złagodzenia wymogów Zielonego Ładu i rozwiązania dążące do zmniejszenia obciążenia administracyjnego dla rolników. Ma to być początek głębszych zmian we Wspólnej Polityce Rolnej.
Będą dopłaty za ugorowanie
Wojciechowski poinformował, że od 2025 roku obowiązek ugorowania zostaje zniesiony. W tym zakresie norma GAEC nie będzie obowiązywać, a odłogowanie stanie się dobrowolnym ekoschematem, za który rolnik otrzyma dopłaty.
- Obowiązkowe ugorowanie było dwukrotnie derogowane. Idziemy dalej i zmieniamy je w dobrowolny ekoschemat. Państwa członkowskie będą mogły zaproponować rolnikom ugorowanie jakiejś części gruntów jako ekoschemat. Rolnik, który z tego nie skorzysta, nie będzie musiał spełnić wymogu 4 proc. ugorowania - powiedział komisarz.
Natomiast z komunikatu opublikowanego na stronie KE wynika, że zmiany dotyczące ugorowania mają dotyczyć także 2024 roku.
- Obecny obowiązek ugorowania w dużej mierze zostanie przekształcony w system zachęt. Będzie ono stosowane z mocą wsteczną, od początku 2024 r. W praktyce oznaczałoby to zachęcanie rolników do utrzymywania obszarów nieprodukcyjnych, jednak bez obawy o utratę dochodów, jeśli nie są w stanie tego zrobić - czytamy w oficjalnym komunikacie KE po rozmowie premiera Donalda Tuska z szefową KE Ursulą von der Leyen.
Kwestię tę uściśliło ministerstwo rolnictwa.
- Od 2024 r. nie będzie obowiązku ugorowania 4 proc. gruntów ornych, o ile państwo członkowskie jeszcze w tym roku ustanowi taki ekoschemat, za który rolnicy otrzymywać będą dodatkową płatność - wyjaśniło ministerstwo.
Zmiany w zimowej okrywie glebowej
Będą zmiany także w płodozmianie, łagodzące wymogi w okrywie zimowej (GAEC 6).
- Będzie więcej swobody w określaniu terminu. Państwa członkowskie będą mogły elastycznie wybierać takie okresy, które są najwłaściwsze. KE nie będzie narzucać sztywnego okresu - zaznaczył komisarz.
To oznacza, że w Polsce może zostać wprowadzony drugi termin utrzymania okrywy glebowej dla upraw wcześnie zbieranych z pola, czyli zbóż, rzepaku i rzepiku - od zbiorów do 15 października. Niewykluczone, że Polska wprowadzi katalog wyłączeń w przypadku upraw późno zbieranych z pola, czyli roślin okopowych, warzyw i kukurydzy na ziarno.
Dywersyfikacja zamiast płodozmianu
Wojciechowski zapowiedział także zmiany w zakresie wymogów normy GAEC 7.
- Rolnik nie będzie miał obowiązku płodozmianu. Zamiast tego będzie mógł zastosować dywersyfikację upraw. Państwa członkowskie będą mogły dać rolnikom alternatywę w postaci dywersyfikacji upraw - podkreślił,
Gospodarstwa o powierzchni od 10 do 30 ha będą miały obowiązek posiadania 2 upraw, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75 proc.. Natomiast gospodarstwa powyżej 30 ha - co najmniej 3 uprawy, z tym że największa uprawa nie może stanowić więcej niż 75%, a dwie uprawy główne więcej niż 95 proc.
Bez kar za GAEC 6,7 i 8 w 2024 roku
Powyższe uproszczenia mają obowiązywać od 2025 roku (a przynajmniej tak twierdzi komisarz; z komunikatu ministerstwa rolnictwa wynika jednak, że od 2024). Komisarz Wojciechowski zapowiedział jednocześnie, że jeśli rolnicy w 2024 roku nie dostosują się do obecnie obowiązujących wymogów, których w 2025 roku już nie będzie, nie będą karani.
- W praktyce oznacza to, że jeśli rolnik w 2024 roku nie spełni wymogów GAEC 6,7 i 8, to nie będzie wobec niego żadnych sankcji - podkreślił komisarz.
Małe gospodarstwa zwolnione z kontroli
Wojciechowski poinformował także, że gospodarstwa o powierzchni poniżej 10 hektarów będą zwolnione z kontroli związanych z przestrzeganiem wymogów warunkowości GAEC.
- Problemy ekologiczne w tych małych gospodarstwach nie są aż tak duże, żeby na nich skupiać działania kontrolne. W Polsce gospodarstwa poniżej 10 ha to prawie 3/4 wszystkich gospodarstw rolnych. Dokładnie około 950 tysięcy - podkreślił.
Zmiany w planie strategicznym dwa razy w roku
Wojciechowski zapowiedział też zwiększenie elastyczności planów strategicznych. Będzie można wprowadzać do nich zmiany dwa razy w roku, a nie raz, jak jest obecnie.
Oficjalna publikacja uproszczeń w Zielonym Ładzie przesunięta
Unijny polityk poinformował także, że jest jedna kwestia, która nie została jeszcze zaakceptowana przez KE. Chodzi o przepis, który mówi, że jeżeli pojawią się regulacje z zakresu innych polityk, to państwa członkowskie są zobowiązane je przestrzegać i uwzględnić w rolniczych planach strategicznych.
- Chciałem to wyłączyć do 2027 roku. Ale na razie jest to przedmiotem wątpliwości - wskazał.
W związku z tym oficjalna publikacja uproszczeń Zielonego Ładu została przesunięta (miała się ukazać dziś o godz. 12.00). Jak poinformował nas komisarz, dokument powinien jeszcze dziś zostać oficjalnie przyjęty.
Zaproponowane przez KE zmiany w Zielonym Ładzie muszą teraz zaakceptować państwa członkowskie i Parlament Europejski.
- WPR staje się mniej restrykcyjna, ale nie ze szkodą dla środowiska. Efekty środowiskowe będą większe, jeśli postawimy na dobrowolność i zachęty dla rolników. Myślę, że i państwa członkowskie i PE zaakceptują te propozycje - podkreślił komisarz.
Kamila Szałaj
