Ekoschematy: Dopłaty do dobrostanu krów i opasów. Jakie warunki i stawki?

Trwa kampania składania wniosków o dopłaty bezpośrednie, mimo tego wciąż wątpliwości rolników budzą płatności związane z ekoschematem „Dobrostan zwierząt”. Dopiero niedawno pojawił się bowiem projekt regulujący warunki przyznawania tej pomocy. Niektóre z zapowiadanych zmian ciągle czekają na akceptację Brukseli.

Jakie są warianty dopłat do dobrostanu krów mlecznych i bydła mięsnego?

Nie ma więc innego wyjścia, jak być cierpliwym, a tymczasem prześledźmy warunki proponowane dla utrzymujących bydło mleczne oraz mięsne.

Przewidziano następujące warianty dopłat do dobrostanu bydła:

• dobrostan krów mlecznych (praktyki: wypas, zwiększona powierzchnia bytowa o 20 oraz o 50%, utrzymywanie na ściółce, wybieg i późniejsze odsadzanie cieląt);

• dobrostan krów mamek utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach (praktyki: wypas, zwiększona powierzchnia bytowa o 20 oraz o 50%, utrzymywanie na ściółce, wybieg);

• dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym;

• dobrostan opasów (praktyki: wypas, zwiększona powierzchnia bytowa o 20 oraz o 50%, utrzymywanie na ściółce, wybieg).

W stosunku do pierwotnej propozycji rozdzielono zwiększenie powierzchni bytowej w pomieszczeniach lub budynkach o 20% od realizacji pozostałych praktyk – nie tylko, jak to było wcześniej, od wypasu. Umożliwiono też korzystanie z nich rolnikom utrzymującym bydło na uwięzi. Ponadto, jak zaznaczono powyżej, z płatności dobrostanowych będą mogli także skorzystać utrzymujący krowy mamki w systemie otwartym.

Wysokość dopłat do dobrostanu uzależniona od liczby punktów

Płatność dobrostanowa jest przyznawana na podstawie punktów, które są przypisane do poszczególnych praktyk. Ile punktów warte są poszczególne praktyki dla każdego z wariantów, podajemy w tabeli poniżej. Wartość punktu (zł/punkt) obowiązująca w danym roku będzie określana corocznie w rozporządzeniu ministra rolnictwa. W tym roku ma być to 100 zł.

To, ile zwierząt było utrzymywanych w gospodarstwie w okresie realizacji wymogów (stan średni zwierząt, dla których zrealizowano praktykę), ustala się na podstawie danych z systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt.

Dopłaty dobrostanowe uzależnione od wielkości stada

Ponadto dopłaty dobrostanowe w pełnej wysokości przyznawana jest maksymalnie do 100 DJP, za zwierzęta w przedziale powyżej 100 do 150 DJP przysługuje 75% płatności, a powyżej 150 DJP płatność się nie należy. Degresywność płatności nie dotyczy rolników ekologicznych korzystających z systemu uproszczonego.

Przyjęte zobowiązania w ramach poszczególnych wariantów rolnik realizuje od 15 marca do 14 marca kolejnego roku, w przypadku wypasu – od 1 kwietnia do 30 września.

Praktykami muszą być objęte wszystkie zwierzęta danego gatunku/grupy technologicznej utrzymywane w danym gospodarstwie.

Rolnicy chcący korzystać z płatności dobrostanowych muszą mieć plan poprawy dobrostanu zwierząt (dotyczy to wariantów obejmujących zwiększenie powierzchni bytowej) opracowany we współpracy z doradcą rolniczym. Jego kopię trzeba złożyć do ARiMR w terminie 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków. Na jego przygotowanie można otrzymać płatność dodatkową w wysokości nie większej niż 15% wypłaconej płatności dobrostanowej w ramach danego wariantu i nie więcej niż 1500 zł.

Dopłaty do dobrostanu bydła wypłacane na podstawie danych z IRZ 

Krowa mleczna, podobnie jak przy innych rodzajach wsparcia, jest rozumiana jako samica bydła domowego w typie użytkowym mlecznym lub w typie użytkowym kombinowanym o mlecznym kierunku jej użytkowania, natomiast krowa mamka – jako samica bydła domowego typu użytkowego mięs­nego lub typu użytkowego kombinowanego o mięsnym kierunku jej użytkowania. W obu przypadkach chodzi o zwierzęta, których wiek przekracza 24 miesiące.

Typ użytkowy i kierunek użytkowania bydła oraz przeznaczenie bydła do opasu ustala się na podstawie informacji zawartych w komputerowej bazie danych prowadzonej w ramach IRZ. Rolnicy będą więc musieli uzupełnić te dane, bo inaczej Agencja nie będzie mogła naliczyć odpowiednich płatności.

W odniesieniu do wariantu „Dobro­stan opasów”określono, że płatność przysługuje, pod warunkiem że w gospodarstwie przez co najmniej 120 dni utrzymywany był co najmniej jeden opas w wieku kwalifikującym go do płatności, tj.:

• od ukończenia 4. miesiąca życia – w przypadku bydła opasowego, które nie pochodzi od krów mamek objętych wariantami dobrostanowymi, lub

• masie 300 kg – w przypadku bydła opasowego, które pochodzi od krów mamek objętych wariantami dobrostanowymi.

Na podstawie kalkulacji stawek płatności do krów mamek przyjęto, że bydło opasowe osiąga masę ciała 300 kg w wieku 10 miesięcy.

Zwierzęta wskazane w komputerowej bazie danych jako przeznaczone na opas i uwzględnione w płatności dobrostanowej w ramach wariantu „Dobrostan opasów” nie będą mogły być uwzględnione w przyszłości w płatnościach za „Dobrostan krów mlecznych” lub „Dobrostan krów mamek”.

Jakie są dopłaty za wypas bydła?

Praktyka związana z wypasem polega na wypasaniu wszystkich utrzymywanych w gospodarstwie rolnym zwierząt objętych wymogiem na trwałych użytkach zielonych lub gruntach ornych, na których występują trawy, lub inne zielne rośliny pastewne lub na obszarach przyrodniczych. Wypas prowadzi się minimum 6 godzin dziennie i bez uwięzi przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym, tj. od 1 kwietnia do 30 września. Rolnik prowadzi rejestr wypasu na formularzu udostępnionym na stronie internetowej Agencji i składa go do niej między 1 a 7 października roku złożenia wniosku o przyznanie płatności.

W przypadku realizacji tego pakietu dla krów mamek wymóg wypasu dotyczy także cieląt, opasów o masie ciała do 300 kg i jałówek użytkowanych w kierunku mięs­nym.

Jakie płatności dobrostanowe za zwiększenie powierzchni bytowej bydła?

Płatności dobrostanowe związane ze zwiększeniem powierzchni bytowej w pomieszczeniach lub budynkach o co najmniej 20 lub o co najmniej 50% dotyczą wyłącznie obór wolnostanowiskowych, bez uwięzi. Wymogi związane z dobrostanem krów mamek w ramach tego pakietu obejmują, podobnie jak przy wypasie, także cielęta, opasy o masie ciała do 300 kg i jałówki użytkowane w kierunku mięsnym.

Dopłaty do bydła utrzymywanego na ściółce

Płatność za utrzymywanie zwierząt na ściółce należy się za zapewnienie im utrzymania na ściółce ze słomy lub podobnego materiału lub wydzielenie części ze ściółką ze słomy lub podobnego materiału o powierzchni pozwalającej na jedno­czesny odpoczynek. Takie utrzymywanie dokumentuje się, wykonując zdjęcie geotagowane i przesyłając z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję. Trzeba to zrobić przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności dobrostanowych.

Zapewnienie wybiegu

Zapewnienie zwierzętom wybiegu polega na dostępie do zewnętrznej powierzchni bytowej (pastwiska, wybiegi lub okólniki) przez co najmniej 4 godziny dziennie w okresie pastwiskowym bez uwięzi. Przy czym w okresie pastwiskowym wybieg powinien być zapewniony przez co najmniej 10 godzin dziennie.

Podobnie jak w przypadku innych praktyk, przy wariancie dotyczącym krów mamek wybieg trzeba zapewnić nie tylko krowom mamkom, ale także cielętom, jałówkom i bydłu opasowemu o masie ciała do 300 kg w typie użytkowym mięsnym lub typie użytkowym kombinowanym o mięsnym kierunku ich użytkowania.

Ponadto rolnik musi prowadzić rejestr wybiegu zwierząt, w którym w odniesieniu do każdej sztuki wskazuje się dni, w których nie przebywała ona na zewnątrz, wraz z podaniem przyczyny.

Stosowanie wybiegu dla wszystkich wariantów (krowy mleczne, krowy mamki, opasy) udowadnia się, składając przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności, szkicu lub zdjęcia geotagowanego wybiegu. Zdjęcie geotagowane wybiegu wykonuje się i przesyła z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez Agencję. Przepisy te nie mają zastosowania w przypadku, kiedy rolnik posiada szkic w planie poprawy dobrostanu zwierząt.

Późniejsze odsadzanie cieląt

Realizacja wariantu „Dobrostan krów mlecznych” praktyki „Późniejsze odsadzanie cieląt” polega na odsadzaniu cielęcia nie wcześ­niej niż w 5. dniu od urodzenia. Korzystający z tego wariantu musi prowadzić rejestr odsadzania cieląt, w którym wykazuje terminy urodzenia i odsadzenia cieląt pochodzących od danej krowy mlecznej. Trzeba go przekazać ARiMR do 21 marca roku następującego po roku złożenia wniosku o przyznanie tej płatności dobrostanowej.

System otwarty

Wymogami dla wariantu „Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym” mają być objęte krowy mamki, cielęta, opasy o masie ciała do 300 kg i jałówki użytkowane w kierunku mięsnym. Natomiast do wyliczenia płatności uwzględniane są jedynie krowy mamki. Zwierzętom zapewnia się następującą zewnętrzną powierzchnię bytową:

• cielęta – co najmniej 6 m²/szt.,
• jałówki – co najmniej 12 m²/szt.,
• bydło opasowe o masie ciała do 300 kg – co najmniej 12 m²/szt.,
• krowy mamki – co najmniej 18 m²/szt.

Magdalena Szymańska