Rolnicy alarmują: ministerstwo rolnictwa zmienia zasady gry tuż przed kampanią dopłat
Rolnicy są wściekli. Na 4 dni przed złożeniem wniosków o dopłaty bezpośrednie ministerstwo rolnictwa zmienia reguły gry i wprowadza kolejne wymogi. Chodzi o normę GAEC 2, czyli ochronę torfowisk i terenów podmokłych. Oczywiście już wcześniej było wiadomo, że przepisy w tej sprawie wejdą w życie, ale resort w ostatniej chwili zwiększył trzykrotnie powierzchnię objętą normą, a mapy opublikował dopiero 7 marca.
- Za 3 dni rusza nabór wniosków o dopłaty bezpośrednie. A my dopiero teraz dowiedzieliśmy się, które tereny będą objęte normą GAEC2, dosłownie na kilka dni przed terminem składania wniosków – mówi Damian Murawiec, rzecznik Ogólnopolskiego Oddolnego Protestu Rolników.
Rolnicy alarmują też, że pierwotnie normą miało być objętych 146 tys. ha gruntów rolniczych (taki zapis znajduje się w uchwale Komitetu Monitorującego PS WPR), ale na tydzień przed rozpoczęciem naboru okazało się, że jest to aż 400 tys. ha., z czego najwięcej na Podlasiu.
- Ministerstwo wprowadza rolników w błąd. Obiecywali 146 tys. ha, a objęli 399 tys. ha. To niemal trzykrotne poszerzenie terenów z zakazami i ograniczeniami. Rolnicy od miesięcy czekali na jasne informacje, gdzie będą obowiązywać ograniczenia związane z GAEC 2. Dopiero w marcu 2025 roku ministerstwo opublikowało mapę terenów objętych tą normą – długo po czasie, kiedy powinno to zrobić – denerwuje się Hubert Ojdana, rolnik z Podlasia i członek Ruchu Młodych Farmerów.
Rolnik z Podlasia: rolnicy nie będą płacić za chaos w ministerstwie
Rolnicy zaznaczają, że jednym z efektów wprowadzenia przepisów będzie pozbawienie wielu gospodarstw gruntów ornych i możliwości uprawy paszy dla zwierząt. Poza tym zakaz budowy i odnawiania rowów melioracyjnych spowoduje zalewanie terenów objętych normą.
- Zakaz orki głębszej niż 15 cm ogranicza możliwości uprawy. A przez zakaz przekształcania i zaorywania TUZ rolnicy nie będą mogli dostosować pastwisk do swoich potrzeb. Z kolei zakaz odnawiania rowów i melioracji doprowadzi do zalania pól – tłumaczy Ojdana.
Dlatego rolnicy nie chcą się zgodzić na wprowadzenie nowej normy w taki sposób. Domagają się wyjaśnień w tej sprawie.
- Żądamy wyjaśnień i wycofania tej decyzji! Rolnicy nie będą płacić za chaos w ministerstwie - podkreślają.
Ministerstwo rolnictwa: powierzchnia pod GAEC 2 została zmniejszona
A tymczasem resort rolnictwa wyjaśnia Tygodnikowi Poradnikowi Rolniczemu, że... powierzchnia gruntów objętych normą GAEC2 tak naprawdę została zmniejszona, a nie zwiększona. Dlaczego? Ministerstwo w zaskakujący sposób tłumaczy naszej Redakcji, że pierwotnie w Planie Strategicznym przyjęto, że GAEC 2 będzie dotyczyła gleb o zawartości materii organicznej na poziomie co najmniej 30 proc. i miąższości na poziomie co najmniej 40 cm. Czyli prawie 600 tys. ha. Potem IUNG zbadał stan gleb i wyszło, że jednak 146 tys. ha się kwalifikuje do normy. I taką powierzchnię przyjął uchwałą Komitet Monitorujący PS WPR. Na to jednak nie zgodziła się KE. Resort rolnictwa musiał zmienić wskaźnik dotyczący zawartości materii organicznej i w efekcie normą ma być objętych 400 tys. ha.
- Powierzchnia użytkowana rolniczo, objęta normą, wynosi ok. 399,9 tys. ha, z czego grunty orne stanowią 9,58 proc. tj. ok. 38,3 tys. ha, a trwałe użytki zielone ok. 361,6 tys. (ok. 90,42 proc.) - podaje Tygodnikowi Poradnikowi Rolniczemu ministerstwo rolnictwa.
Resort ocenia, że przyjęcie tej zmiany jest korzystne dla rolników, ponieważ w skali kraju wymogami będzie objęte mniej o ok. 178 tys. ha niż w przypadku kryteriów wskazanych w obecnie obowiązującym PS WPR.
- Przy pierwotnie proponowanym poziomie zawartości materii organicznej (30 proc.) obszar użytkowany rolniczo objęty normą wynosiłby ok. 578 tys. ha, z czego grunty orne stanowiłyby aż ok. 12,09 proc. - wylicza ministerstwo...
Trzeba przyznać, że logika tych wyliczeń jest dość pokrętna. Od listopada 2024 roku rolnicy żyli w przekonaniu, że normą będzie objęte 146 tys. ha, bo tak przyjął Komitet Monitorujący. Przepisy zwiększające trzykrotnie tę powierzchnię zostały przyjęte dopiero 2 dni temu, 11 marca.
Norma GAEC 2: jakie zakazy? Jakie tereny obejmie? [MAPA]
Do torfowisk i obszarów podmokłych objętych normą GAEC 2 zalicza się grunty orne i trwałe użytki zielone o zawartości materii organicznej wynoszącej co najmniej 40 proc. suchej masy gleby w warstwie o miąższości wynoszącej co najmniej 40 cm.
Na obszarze GAEC 2 w przypadku gruntów ornych rolnicy:
- nie mogą ich przekształcać i zaorywać, z wyłączeniem możliwości wykonania zabiegu renowacji z zastosowaniem płytkiej uprawy gleby i podsiewu nie częściej niż raz na 4 lata
- nie mogą wydobywać z nich torfu
- nie mogą budować na nich i nie mogą odnawiać rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania wody z terenu
Na obszarze GAEC 2 w przypadku TUZ:
- nie zaoruje się ich, z wyłączeniem możliwości płytkiej uprawy gleby do głębokości 15 cm
- nie wydobywa się z nich torfu
- nie buduje się na nich i nie odnawia rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania wody z terenu.
Rolnik może sprawdzić, czy obowiązuje go norma GAEC na stronie https://gaec2.iung.pl/
Kamila Szałaj
