W ARiMR trwa nabór wniosków na „Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu”. Program cieszy się dużym zainteresowaniem wśród rolników, bo mogą otrzymać 200 tys. zł dotacji na inwestycje i zakup maszyn rolniczych, jak opryskiwacz, rozsiewacz do nawozów, wóz paszowy, przyczepy samozbierające, drony i wiele innych.
29 października redakcja Top Agrar zorganizowała webinarium poświęcone warunkom uzyskania tej dotacji. Spotkanie poprowadziła Agata Stachowiak - Księgowa Rolnika oraz Grzegorz Ignaczewski, ekspert do spraw funduszy unijnych i Wspólnej Polityki Rolnej.
Pytania i odpowiedzi o dotacje na maszyny z ARiMR
Podczas dyskusji padło wiele ważnych pytań. Odpowiedzi na nie udzieli eksperci biorący udział w webinarium. Publikujemy je poniżej, by rozwiać także Wasze wątpliwości.
1. Pytanie: Czy najpierw trzeba kupić maszynę, a dopiero później otrzyma się zwrot czy pieniądze można otrzymać na zakup na początku? Odpowiedź: Pomoc w ramach tego programu ma formę refundacji części poniesionych przez beneficjenta kosztów kwalifikowanych. Oznacza to, że inwestycja musi być w całości zrealizowana i zapłacona, a następnie na podstawie wniosku o płatność ARiMR wypłaca określona w umowie dotację.
Inwestycję przed otrzymaniem dotacji musimy więc zrealizować ze środków własnych lub kredytu/pożyczki (ale nie preferencyjnego). Istnieje także możliwość otrzymania zaliczki na poczet realizacji inwestycji. Zgodnie z regulaminem, na realizację operacji może być wypłacona zaliczka w wysokości nieprzekraczającej 50% kwoty przyznanej pomocy, jeżeli wnioskodawca wystąpił o przyznanie i wypłatę zaliczki we wniosku o przyznaje pomocy. Warunkiem wypłaty zaliczki jest wniesienie przez beneficjenta zabezpieczenia zaliczki w formie weksla niezupełnego (in blanco). Termin wniesienia zabezpieczenia określa umowa. Zaliczka jest przekazywana beneficjentowi jednorazowo w terminie i wysokości określonej w umowie o przyznaniu. Rozliczenie otrzymanej zaliczki odbywa się na etapie wniosku o płatność.
2. Pytanie: W Regulaminie naboru wniosków jest napisane, że w przypadku grupy rolników realizacja inwestycji zbiorowej jest możliwa, jeśli kluczowe składniki gospodarstw nie są współwłasnością. Czy rolnicy, którzy nabyli sprzęt wspólnie, jako grupa w “Modernizacji gospodarstw rolnych” nie mogą w ramach takiej samej grupy starać się o pomoc?
Odpowiedź: Kluczowe składniki gospodarstwa to grunty lub budynki. Zastrzeżenie to odnosi się do sytuacji, gdy gospodarstwo zostało sztucznie podzielone, aby utworzyć grupę. Nie ma więc obaw, aby z naboru zostali wykluczeni rolnicy, którzy już wcześniej, w ramach innych naborów, wnioskowali o wspólny zakup maszyn.
3. Pytanie: Chcemy złożyć wniosek jako grupa trzech rolników. W jaki sposób należy zrealizować kryterium poprawy gospodarki wodnej w naszych gospodarstwach tak, aby zostały nam naliczone punkty za to kryterium? Planujemy zakupić zbiornik naziemny do retencji wody deszczowej – czy taki zbiornik należy zakupić do jednego gospodarstwa, czy trzeba go zakupić do trzech gospodarstw? Czy są wytyczne co do pojemności zbiornika, by spełniał to kryterium?
Odpowiedź: Nie ma możliwości, żeby realizować takie inwestycje w ramach wniosku składanego przez grupę rolników. Te inwestycje są traktowane jako trwale związane z gruntem. Nawet w przypadku kilku zbiorników, nie ma możliwości dostania za to punktów.
4. Pytanie: Czy wniosek lepiej składać indywidualnie czy grupowo?
Odpowiedź: Nie w każdym przypadku jest to rozwiązanie optymalne. Choć wniosek grupowy dostaje “na starcie” 6 punktów, to jest wiele dodatkowych kryteriów, np. czy wszystkie gospodarstwa prowadzą taką samą działalność. Kluczowe jest jednak to, że do członków grupy trzeba mieć ogromne zaufanie – przez min. 5 lat jest się związanym z inwestycją, umowę o współużytkowaniu maszyn podpisuje się na 7 lat. Niemniej ważne jest to, że przedstawicielem grupy jest jeden rolnik, który w imieniu całej reszty podpisuje umowę.
5. Pytanie: Kto może reprezentować grupę rolników? Czy może to być osoba z mniejszym udziałem procentowym w grupie?
Odpowiedź: Rolnik wiodący to nie jest rolnik, który ma największy udział w grupie. Jest to po prostu jedna osoba wyznaczona przez grupę do kontaktów z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
6. Pytanie: Czy gospodarstwa o powierzchni 50/50/70 ha będą mogły mieć udział w wys. 33,3 procenta w zakupie maszyn
Odpowiedź: Przede wszystkim zależy to od rodzaju maszyn - jeżeli będą to maszyny, których udział w wykorzystaniu będziemy liczyli na podstawie posiadanych hektarów, na pewno nie da się tego tak uzasadnić.
7. Pytanie: W wykazie rodzajów inwestycji jest brona talerzowa do wymieszania obornika z glebą. W gospodarstwie nie produkuję obornika, lecz gnojowicę. Czy mogę zakupić taką maszynę uzasadniając, że będę mieszał gnojowicę po jej aplikacji na polu?
Odpowiedź: Katalog maszyn jest zamknięty. Jeśli to jest maszyna do mieszania obornika, to Regulamin nie umożliwia kupna jej do mieszania gnojowicy. Rolnik może ją kupić, gdy, nie posiadając obornika, wykaże się dokumentem zakupu obornika.
8. Pytanie: W wykazie inwestycji jest pozycja “mulczer”. Czy brona mulczująca będzie się kwalifikować do dofinansowania
Odpowiedź: Jest możliwość zakwalifikowania brony muluczującej z odpowiednim wyposażeniem (np. siewnikiem do poplonu) jako chwastownika, żeby otrzymać dodatkowe punkty z tytułu niechemicznej ochrony roślin. Natomiast mulczery będą raczej rozumiane jako maszyny aktywnie niszczące resztki pożniwne, ale wymaga to dopracowania interpretacyjnego ze strony Agencji.
9. Pytanie: Czy opryskiwacz polowy z precyzyjnym dawkowaniem bez nakładek może być uznany za maszynę do precyzyjnego nawożenia nawozami mineralnymi?
Odpowiedź: Katalog maszyn określony w Regulaminie naboru jest precyzyjny i zamknięty - punkty możemy dostać tylko za zakup maszyn z katalogu. Technicznie nie będzie takiej możliwości, aby zakwalifikować opryskiwacz jednocześnie jako maszynę do ochrony roślin i do aplikacji nawozów.
10. Pytanie: Czy agregat do uprawy pasowej kwalifikuje się do zakupu w ramach tego programu?
Odpowiedź: Jest to możliwe - możemy uzyskać za taką maszynę 6 punktów. Agregat do uprawy gleby i siewu znajduje się w katalogu pod poz. 80.
11. Pytanie: Czy można kupić maszynę, która jest przeznaczona do ciągnika o większej mocy niż ten, który się aktualnie posiada, a większy ciągnik zakupić później?
Odpowiedź: Wielkość i parametry maszyny powinny być dostosowane do ciągnika, ponieważ Program “Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu” odnosi się do stanu faktycznego w gospodarstwie, czyli nie uwzględnia planów na przyszłość. Choć Agencja bazuje na katalogu maszyn z okresu 2014-2020, które nie do końca odpowiadają zmieniającej się rzeczywistości, np. dla gospodarstwa o pow. 28 ha przewidziana jest przyczepa o tonażu 7 ton, to jednak w tym programie bazujemy na tym, co mamy w 2024 r.
12. Pytanie: Jeśli w tym roku bazowym, czyli 2024, nie posiadam upraw warzywniczych/ ogrodniczych, to czy mogę kupić w ramach “Inwestycji” pielnik do ziemniaków?
Odpowiedź: W “Inwestycjach” nie możemy założyć w biznesplanie zmiany struktury produkcji, powiększenia gospodarstwa – jedyne co możemy założyć, to zmiany w produkcji zwierzęcej dotyczące budowy płyty obornikowej czy zbiornika na gnojowicę. W pozostałych przypadkach odnosimy się do produkcji z roku bazowego.
13. Pytanie: Czy można zakupić z tego programu ciągnik do gospodarstwa?
Odpowiedź: Nie ma takiej możliwości. Wykaz maszyn jest zawarty w załączniku 7 do Regulaminu, jest tam 112 pozycji i tylko maszyny z tego katalogu można kupić w ramach tego programu. Kupno ciągnika będzie natomiast możliwe w ramach “Rolnictwa 4.0” - naboru, który ma się pojawić w przyszłym roku.
14. Pytanie: Czy rolnicy prowadzący gospodarstwo o produkcji roślinnej, którzy kupują obornik lub mają podpisane umowy z innymi rolnikami na wymianę słomy za obornik, mogą zakupić bronę talerzową do wymieszania obornika z glebą w ramach tego naboru?
Odpowiedź: Jest taka możliwość, jeżeli wykażemy się dokumentem potwierdzającym nabycie obornika.
15. Pytanie: Czy w ofercie na opryskiwacz Horsch Leeb PT 8.300 powinien znajdować się komputer pokładowy Terminal Trimble EO 110 pro (? - do sprawdzenia), czy na ten komputer powinna być wystawiona przez handlowca jakaś osobna oferta? Chodzi o kwestię uzyskania 2 punktów za rozwiązania cyfrowe.
Odpowiedź: Z oferty powinno jasno wynikać, że ten opryskiwacz będzie wyposażony w taki terminal, żeby można było ją jasno zakwalifikować do rozwiązań w zakresie rolnictwa 4.0. Na ofercie powinna być wyszczególniona kwota za ten terminal.
16. Pytanie: Czy jeżeli ktoś z grupy rolników kupił wcześniej jakąś maszynę z “Modernizacji” czy “Rolnictwa 4.0”, to czy eliminuje to możliwość zakupu takiej maszyny dla grupy? Co z terminalem do opryskiwacza, jeśli jeden z członków grupy zakupił taki terminal w ramach ww. naborów, a jest to mały koszt jednostkowy - np. 10 tys. zł, względem opryskiwacza – np. 300 tys. zł. Taki terminal byłby używany przez wszystkich członków z grupy, a maszyn z “Modernizacji” nie można używać poza swoim gospodarstwem, nawet u innych członków grupy.
Odpowiedź: Opryskiwacze znajdują się w kategorii maszyn i urządzeń do ochrony roślin i taka inwestycja może być w ramach takiej grupy poczyniona. Natomiast trzeba zwrócić uwagę na to, że inwestycje nie mogą być odtworzeniowe, więc wiele zależy od tego, jakie parametry i cechy posiada opryskiwacz kupiony już wcześniej; Agencja może podważyć taki zakup, i punkty, które wyliczycie, mogą nie zyskać akceptacji Agencji. Warto też pamiętać o tym, że maszyny, które kupujemy jako grupa, muszą być wykorzystywane przez wszystkich członków grupy. Dlatego dobór rolników do grupy musi być bardzo uważnie dokonany.
17. Pytanie: Jak rozliczyć VAT, gdy w grupie rolników dwóch jest “na vacie” a jeden “na ryczałcie”?
Odpowiedź: Agencja nie jest jednostką odpowiedzialną za interpretację przepisów podatkowych. Faktura będzie musiała być wystawiona na wszystkich beneficjentów, w takim przypadku dwóch beneficjentów będzie mogło odliczyć VAT, proporcjonalnie do udziałów w danej maszynie. Dla osób, które wspólnie wnioskują, dokumentem najważniejszym jest umowa zawarta pomiędzy rolnikami, która nie podlega zmianom po złożeniu wniosku.
18. Pytanie: Mówił pan o agregatach umożliwiających zamontowanie siewników poplonów. Czy Rolmako ma rozwiązania umożliwiające zamontowanie dozowników do nawożenia wgłębnego?
Odpowiedź: Jak najbardziej. Są to dozowniki umieszczane z tyłu za zębem, wraz z wąską redlicą. Standardowo jest to redlica “osiemdziesiątka”, w przypadku dozownika do nawożenia wgłębnego jest to redlica o szer. 40 mm. Cały zbiornik i siewnik nawozowy również montujemy na kultywatorze bezorkowym.
19. Pytanie: Czy obowiązek utrzymania 85% powierzchni użytków rolnych dotyczy całego gospodarstwa, czy tylko powierzchni upraw, w których wykorzystuje się zakupiony sprzęt. Na przykład gospodarstwo posiada 20 ha borówki wysokiej i 4 ha czereśni oraz 5 ha łąk. Planowany jest zakup opryskiwacza sadowniczego. Czy obowiązek utrzymania 85% powierzchni dotyczy tylko borówki i czereśni? Czy też obejmuje łączną powierzchnię wraz z łąkami?
Odpowiedź: Zgodnie z wytycznymi szczegółowymi, beneficjent jest zobowiązany do utrzymania powierzchni UR w gospodarstwie na poziomie co najmniej 85%, liczonym od powierzchni tych UR wskazanej w umowie, jeżeli beneficjent otrzymał wsparcie na zakup maszyn lub urządzeń do stosowania na tych UR. Zatem jeżeli planowana inwestycja dotyczy wyłącznie maszyny wykorzystywanej w uprawach sadowniczych, obowiązek utrzymania 85% powierzchni będzie dotyczył upraw sadowniczych.
20. Pytanie: Czy można skorzystać z programu, jeżeli planujemy przekazanie gospodarstwa rolnego synowi?
Odpowiedź: Tak, ale należy dopełnić kilku warunków. Po pierwsze, jeżeli przekazanie gospodarstwa nastąpiłoby w okresie pomiędzy złożeniem wniosku a przyznaniem pomocy, taki wniosek osoby przekazującej nie zostanie rozpatrzony i nie przejdzie na następcę. Zgodnie z regulaminem nie ma możliwości wstąpienia na miejsce wnioskodawcy do toczącego się postępowania w sprawie o przyznanie pomocy. Sytuacja zmienia się po przyznaniu pomocy, czyli zawarciu umowy z ARiMR. W przypadku zbycia całości albo części gospodarstwa, w okresie pomiędzy zawarciem umowy a wypłatą płatności końcowej, nabywcy gospodarstwa albo jego części może zostać przyznana pomoc, na jego wniosek, po uprzednim zgłoszeniu przez beneficjenta ARiMR zamiaru zbycia gospodarstwa albo jego części, jeżeli:
1) nabywca, najpóźniej w dniu złożenia wniosku nabywcy spełnia warunki przyznania pomocy;
2) nie sprzeciwia się to istocie i celowi interwencji;
3) przez nabywcę zostaną przejęte zobowiązania związane z przyznaną pomocą;
4) środki finansowe z tytułu pomocy nie zostały w całości wypłacone.
W takiej sytuacji beneficjent (czyli osoba przekazująca) zgłasza zamiar zbycia gospodarstwa lub jego części za pomocą PUE wraz z uzasadnieniem i niezbędnymi dokumentami przed planowanym przekazaniem, a ARiMR, ustala, czy względy ekonomiczne uzasadniają zbycie gospodarstwa albo jego części w celu kontynuacji operacji i czy zbycie tego gospodarstwa nie jest sprzeczne z zapewnieniem trwałości operacji oraz informuje beneficjenta o warunkach ubiegania się o przyznanie pomocy przez nabywcę, w tym o okolicznościach faktycznych lub prawnych, wykluczających przyznanie pomocy. Jeżeli ARiMR wyrazi zgodę na planowane przekazanie, nabywca gospodarstwa może dokończyć realizację rozpoczętej przez przekazującego inwestycji i otrzymać wypłatę dotacji.
Kto może ubiegać się o 200 tys. zł dotacji na maszyny i sprzęt rolniczy?
O pomoc może ubiegać się rolnik lub grupa rolników. Grupę rolników stanowi co najmniej 3 rolników, jeżeli zawarły między sobą na piśmie umowę, której czas trwania nie może być krótszy niż 7 lat od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.
Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska: kiedy i gdzie złożyć wniosek
Nabór wniosków na „Inwestycje przyczyniające się do ochrony środowiska i klimatu” będzie prowadzić ARiMR w okresie 23 października - 20 listopada 2024. Wnioski o przyznanie pomocy można składać wyłącznie drogą elektroniczną poprzez Platformę Usług Elektronicznych ARiMR (PUE ARiMR): https://epue.arimr.gov.pl. Do wniosku należy dołączyć stosowne dokumenty. Warto pamiętać, że na tym etapie można się ubiegać o przyznanie 50-procentowej zaliczki.
Albert Katana, Kamila Szałaj
