Premia dla młodego rolnika 2023 na nowych zasadach. Terminy, limity, punkty

Kto może ubiegać się o premię dla młodego rolnika?

Młody rolnik w dniu złożenia wniosku nie powinien mieć więcej niż 40 lat, czyli nieukończone 41 lat, oraz posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub umiejętności przydatne do prowadzenia gospodarstwa. Jeśli nie ma niezbędnego wykształcenia, może je uzupełnić w okresie 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, pod warunkiem że rozpocznie to najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy. W takiej sytuacji nie otrzyma jednak punktów za to kryterium na etapie oceny wniosku.

Która data jest uznawana za rozpoczęcie prowadzenia gospodarstwa?

Za rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie uznaje się dzień stania się właścicielem lub posiadaczem gospodarstwa o powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Jeżeli jednak przypadło to:

• osobie niepełnoletniej – prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rozpoczyna się z dniem uzyskania przez nią pełnoletności,
• w wyniku dziedziczenia – z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowania przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia,
• osobie uczącej się w szkole w systemie dziennym lub studiującej na studiach stacjonarnych – z dniem zakończenia lub zaprzestania tej nauki lub studiów, jednak nie później niż z dniem ukończenia 26. roku życia, pod warunkiem że wnioskodawca nie miał przerw w nauce lub studiach, a w przypadku kontynuowania nauki na studiach – podjęcie studiów nastąpiło w roku uzyskania świadectwa dojrzałości.

Jeżeli więc młody rolnik stał się właścicielem użytków rolnych o powierzchni 1 ha w wieku np. 16 lat, 18 lat skończył 31 sierpnia 2021 r., to jeśli nabór wniosków wystartuje jeszcze w sierpniu i złoży wniosek o wsparcie do 31 sierpnia, będzie mógł zawalczyć o premię. Rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej będzie mu się bowiem liczyło od uzyskania pełnoletności.

Jak powierzchnię użytków rolnych musi mieć gospodarstwo młodego rolnika?

Gospodarstwo młodego rolnika powinno mieć w roku wyjściowym powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej powierzchni minimalnej lub wielkość ekonomiczną na poziomie co najmniej 15 000 euro i stanowić zorganizowaną całość gospodarczą. Przy czym nie może być to gospodarstwo większe niż 300 ha i o wielkości ekonomicznej powyżej 150 tys. euro. Powierzchnia minimalna jest rozumiana jako średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju. Przy czym dla gospodarstw położonych w województwie, w którym średnia powierzchnia gospodarstwa jest niższa od krajowej, za minimalną uważa się średnią wojewódzką. Założono, że co najmniej 50% powierzchni minimalnej powinno być przedmiotem wyłącznej własności młodego rolnika lub małżeńskiej wspólności majątkowej, użytkowania wieczystego lub wyłącznej lub wspólnej z małżonkiem dzierżawy z ZWRSP lub od jednostek samorządu terytorialnego.

Oznacza to, że jeżeli młody rolnik chciałby spełnić kryterium obszarowe w oparciu o prywatną dzierżawę, np. od sąsiada czy rodziców, to nie może ona stanowić więcej niż połowę wymaganej wielkości gospodarstwa. Należy też mieć na uwadze, że gospodarstwo młodego rolnika powinno tworzyć zorganizowaną całość gospodarczą.

Co ważne: młody rolnik, który nie ma gospodarstwa w dniu złożenia wniosku o premię, powinien stać się jego posiadaczem najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od przyznania pomocy.

Przy ustalaniu powierzchni oraz wielkości ekonomicznej gospodarstwa bierze się pod uwagę użytki rolne, które są lub będą przedmiotem:

• wyłącznej własności lub małżeńskiej wspólności majątkowej,
• użytkowania wieczystego,
• wyłącznej lub wspólnej z małżonkiem dzierżawy z ZWRSP lub od JST,
• wyłącznej lub wspólnej z małżonkiem dzierżawy długoterminowej od osób prywatnych, jeżeli umowa dzierżawy została zawarta w formie aktu notarialnego albo z datą pewną oraz na okres co najmniej 8 lat, jednak nie krótszy niż do dnia upływu 5 lat od przewidywanego dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• wyłącznej lub wspólnej z małżonkiem dzierżawy krótkoterminowej od osób prywatnych, o ile do tych gruntów wniosko­dawcy lub osobie przekazującej grunty przyznano jednolitą płatność obszarową lub podstawowe wsparcie dochodów w ramach PS WPR,
• wspólnot gruntowych – w części faktycznie użytkowanej przez wnioskodawcę lub osobę przekazującą grunty do gospodarstwa wnioskodawcy.

Jakie inwestycje będzie mówił realizować młody rolnik?

Podstawowym dokumentem załączanym do wniosku jest biznesplan. Młody rolnik musi go zrealizować w terminie nie dłuższym niż trzy pełne lata kalendarzowe następujące po roku, w którym składa wniosek. Trzeba w nim przewidzieć takie inwestycje, które przyczynią się do wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w ostatnim roku realizacji biznesplanu w stosunku do wielkości wyjściowej. Ponadto inwestycje w środki trwałe oraz wartości niematerialne muszą w kwocie netto pochłonąć co najmniej 70% kwoty pomocy.

Premię można otrzymać za wykonanie:

• inwestycji budowlanych związanych z budynkami lub budowlami wykorzystywanymi do wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży,
• zakupu nieruchomości rolnych,
• zakupu stada podstawowego zwierząt gospodarskich,
• inwestycji w nasadzenia trwałe w sadach i na plantacjach wieloletnich,
• zakupu nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia, sprzętu, w tym sprzętu komputerowego, służących wsparciu wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży,
• zakupu wartości niematerialnych i prawnych.

Wskazane w biznesplanie inwestycje w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne mogą być zrealizowane dopiero od dnia złożenia wniosku o pomoc.

Ile punktów za wniosek może złozyć młody rolnik?

Wniosek jest oceniany według kilku kryteriów (patrz ramka). Aby pomoc przyznano, młody rolnik musi uzbierać minimum 7 punktów.

W przypadku wnioskodawców, którzy uzyskali taką samą liczbę punktów, o kolejności przysługiwania pomocy decyduje płeć, przy czym pierwszeństwo mają kobiety. Gdy w ramach tego samego naboru o pomoc ubiegają się oboje małżonkowie i oboje spełniają warunki jej przyznania, pomoc przyznaje się tylko temu z nich, co do którego drugi wyraził pisemną zgodę. Dotyczy to również małżonków będących w separacji.

Jakie są warunki wypłaty premii dla młodego rolnika?

Pomoc jest wypłacana w dwóch ratach:

• pierwsza rata wynosi 70% kwoty przyznanej pomocy, tj. 140 tys. zł,
• druga rata – 30% kwoty pomocy, tj. 60 tys. zł.

O wypłatę pierwszej raty wnios­kuje się w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy. Do tego dnia oprócz rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa, rozpoczęcia uzupełniania kwalifikacji, młody rolnik musi zacząć prowadzić rachunkowość w gospodarstwie oraz przystąpić do korzystania z doradztwa indywidualnego dla osób rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie gospodarstwa jako młody rolnik.

O drugą ratę może wnioskować po zrealizowaniu biznesplanu. Otrzyma ją, jeśli dzięki inwestycjom nastąpił wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa co najmniej o:

• 30% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa – w przypadku gdy gospodarstwo wskazane w biznesplanie miało wyjściową wielkość ekonomiczną co najmniej 15 tys. euro i mniej niż 25 tys. euro,
• 20% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa – w przypadku gdy ta wielkość ekonomiczna wynosiła co najmniej 25 tys. euro i mniej niż 50 tys. euro,
• 15% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa – w przypadku gdy ta wielkość ekonomiczna wynosiła co najmniej 50 tys. euro i mniej niż 100 tys. euro,
• 10% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa – w przypadku gdy ta wielkość ekonomiczna wynosiła co najmniej 100 tys. euro.

W przypadku gdy gospodarstwo wskazane w biznesplanie w roku składania wniosku nie spełniało wymogu wyjściowej wielkości ekonomicznej, druga rata pomocy może zostać wypłacona, jeśli wielkość ekonomiczna wzrośnie do co najmniej 19 500 euro.

Ponadto drugą ratę pomocy wypłaca się, jeżeli w okresie realizacji biznesplanu (najpóźniej w roku docelowym) rolnik osiągnął co najmniej 60-procentowy udział przychodów z działalności rolniczej we wszystkich swoich przychodach.

Wniosek złożony w ramach tegorocznego naboru ma być rozpatrywany w terminie 4 miesięcy od zakończenia naboru.

Magdalena Szymańska