Rolnictwo 4.0: rusza nabór wniosków. Na co rolnik może wydać 200 tys. zł dotacji?

Od 15 listopada rolnicy będą mogli składać wnioski o dopłaty do zakupu maszyn i urządzeń rolnictwa 4.0. ARiMR będzie prowadziła nabór do 15 grudnia 2023 r. lub do wyczerpania środków. Budżet programu nie jest duży - wynosi tylko 164 mln zł.

Kto może otrzymać dopłaty do zakupu maszyn i urządzeń rolnictwa 4.0?

O dofinansowanie z KPO może ubiegać się osoba fizyczna, która:

• podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników lub której przyznano płatności bezpośrednie co najmniej w roku, w którym złożono wniosek o przyznanie wsparcia, lub jest producentem rolnym 
• ma nadany numer identyfikacyjny
• jest pełnoletnia.

Gdzie i kiedy złożyć wniosek o wsparcie w zakresie rolnictwa 4.0?

Nabór wniosków ruszy 15 listopada 2023 r. i potrwa do 15 grudnia 2023 r. lub do wyczerpania środków. Wnioski należy składać do ARiMR w formie elektronicznej poprzez skorzystanie z formularza udostępnionego przez Agencję na PUE pod adresem https://epue.arimr.gov.pl/.

ARiMR zastrzega jednak, że nabór może zostać skrócony, w przypadku gdy zapotrzebowanie wynikające ze złożonych wniosków wyniesie 150 proc. dostępnego limitu.

Jaka dopłata do zakupu maszyn i urządzeń rolnictwa 4.0?

Rolnicy mogą otrzymać maksymalnie 200 tys. zł. Wsparcie będzie im udzielone w formie refundacji kosztów kwalifikowalnych.

Poziom udzielonego wsparcia nie może przekroczyć:

• 80% kosztów kwalifikowalnych inwestycji w przypadku tzw. młodego rolnika oraz rolników prowadzących produkcję ekologiczną
• 65% kosztów kwalifikowalnych inwestycji w przypadku pozostałych rolników.

Starającemu się o wsparcie przysługuje prawo ubiegania się o zaliczkę.

Kosztem kwalifikowalnym są koszty poniesione przez wnioskodawcę między 1 lutego 2020 r. a 30 września 2025 r. Wysokość wnioskowanej kwoty wsparcia nie może być mniejsza niż 15 000 zł.

Na co rolnicy mogą dostać pieniądze?

Rolnicy mogą otrzymać dotację na zakup i montaż systemów informatycznych i rozwiązań cyfrowych w zakresie rolnictwa 4.0 do obsługi procesów produkcji i wprowadzania do obrotu produktów rolno-spożywczych.Pomoc przysługuje zatem, gdy przedmiotem inwestycji jest nabycie i instalacja maszyn, sprzętu oraz oprogramowania komputerowego. Wsparcie dotyczy zakupu np. systemów zarządzania gospodarstwem, dronów rozpoznawczych i wykonawczych służących do prowadzenia działalności rolniczej, specjalistycznych robotów czy sensorów. Refundacja dotyczy również tzw. kosztów ogólnych.

Poniżej podajemy przykłady urządzeń, które rolnicy mogą kupić w ramach dofinansowania:

CZUJNIKI I SENSORY: 

meteorologiczne, m.in.:

• automatyczne stacje pogodowe z transmisją GPRS, LoRaWAN lub inną.,
• zdalne czujniki wilgotności i temp. powietrza z transmisją radiową krótkiego zasięgu (np. sieci WSN zbudowane na protokole ZigBee), dalekiego zasięgu LoRaWAN lub do sieci GSM via GPRS.

wilgotności gleby, m.in.:

• pojemnościowe FDR lub TDR z komunikacją radiową jw.
• Tensjometry cyfrowe z komunikacja radiową jw.
• Czujniki opornościowe są tanie, ale ich dokładność zależy od pH. Nie zaleca się ich stosowania w nawadnianiu precyzyjnym.

lokalizacji, m.in.:

• Czujniki oparte o GPS lub GPS ze wspomaganiem RTK/RTN umożliwiające przejazd nadzorowany po ścieżkach (asysta dla operatora traktora)
• Systemy autonomicznego sterowania pojazdem po zadanych ścieżkach na podstawie GPS/RTK

biosensory, m.in.:

• Czujniki wykrywające antygeny wybranych patogenów w hodowlach aquakulturowych;
• Czujniki wykrywające antygeny patogenów w intensywnym chowie zwierząt;
• Czujniki wykrywające zarodniki patogenów roślin uprawnych oraz feromony szkodników

optyczne, m.in.:

• Czujniki nadziemne NDVI połączone w sieć WSN (bezprzewodową sieć czujników);
• Czujniki termalne wykrywające zwierzęta z gorączką w hodowlach zamkniętych;
• Czujniki do identyfikacji i wykrywania chorób i szkodników;
• Kamery multispektralne do dronów rozpoznawczych, umożliwiające monitoring stanu pól.

Operacyjne do maszyn – czujki umożliwiające cyfryzację parku maszynowego, wyposażone w komunikację zdalną lub przewodową ModBus, m.in.: 

• Pomiar zużycia paliwa,
• Czujnik NDVI wraz z systemem sterującym rozsiewaczem VRA (zmienno-dawkującym)

SYSTEMY WSPIERANIA DECYZJI (DSS):

Nawadnianie, m.in.:

• Systemy wyposażone w bezprzewodową sieć czujników wilgotności gleby WSN, podające bieżącą wilgotność, bieżący stres wodny, prognozę opadu, dawkę nawodnienia dopasowana do rośliny i gleby. Opcjonalnie wyposażony w sterowanie zaworami – bądź automatyczne bądź nadzorowane. Aby ten system mógł pracować należy wykonać strefowanie pól pod względem glebowym.

Nawożenie, m.in.:

• Systemy bazujące na analizie gleby (zasobność), strefowaniu (teledetekcja satelitarna lub lotnicza, poparta badaniem gleb) oraz danych o potrzebach pokarmowych odmian roślin uprawnych. Monitoring bieżący NDVI i innych parametrów uprawy pozwala na optymalny dobór terminów by zminimalizować straty.

SYSTEMY ZARZĄDZANIA GOSPODARSTWEM (FMS) M.IN.:

• eAgronom
• Agrivi
• Farm360
• FarmCloud

ROBOTY I COBOTY M.IN.:

• ROBOTTI do siewu i rozsiewania;
• CASE IH, JD 8R – ciągniki autonomiczne
• Dino do odchwaszczania upraw warzywniczych

INNE URZĄDZENIA:

• Zdalne systemy wykonawcze (systemy wykonujące pracę, sterowane przez operatora lub automatycznie przez DSS lub FMS. Przykładem mogą tu być zawory w nawodnieniach, zastawki na sieci melioracyjnej sterowanej na podstawie pomiaru wilgotności pól, działka soniczne do rozpędzania chmur, wiatraki przeciwmrozowe, zamgławiacze itd.)
• Drony rozpoznawcze (stosowane: do mapowania wigoru roślin, co daje informacje o stanie łanu/plantacji i lokalizacji gdzie występują niedobory wody lub składników; wykrywania ognisk chorób lub ekspansji szkodników, czy szkód łowieckich)  i drony wykonawcze (np. do precyzyjnej aplikacji pestycydów)
• Systemy ulepszające starsze rozwiązania - (systemy umożliwiające zastosowanie najnowszych technologii na starszych maszynach. Dobrym przykładem są tu sterowniki GPS do traktorów, sterowniki zaworów, itd.)
• Maszyny współpracujące z cyfrową infrastrukturą gospodarstwa (maszyny wyposażone w funkcje przewodowej lub bezprzewodowej komunikacji, wymiany danych lub sterowania (w szczególności w czasie rzeczywistym). Rolnik powinien wskazać z jakimi systemami rolnictwa 4.0 sprzęt będzie współpracował (systemy wspierania decyzji, systemy zarządzania gospodarstwem, itd.).

WAŻNE!!! Do kosztów kwalifikowanych nie zalicza się zakupu ciągników, maszyn zbierających, rozsiewaczy nawozów, opryskiwaczy, które nie współpracują z cyfrową infrastrukturą gospodarstwa rolnego. Podobnie z telefonem - do kosztów kwalifikowanych nie zalicza się zakupu smartfona, jeśli zakup ten nie będzie powiązany z zakupem dostępu do aplikacji dotyczącej rolnictwa 4.0.

Przykłady ścieżek cyfryzacji gospodarstwa

Ministerstwo rolnictwa podaje następujące przykłady ścieżek cyfryzacji gospodarstwa:

Przykład 1. Rolnik posiadający uprawy zbóż kupuje system zarządzania gospodarstwem wraz z abonamentem, aby zmapować sobie pole, prowadzić gospodarkę magazynowa i zarządzać maszynami oraz generować automatyczne raporty do sprawozdań, w tym do paszportu żywnościowego. Mapowanie pól wykonała firma na podstawie zdjęć satelitarnych i pomiarów jakości gleb. Dzięki mapowaniu rolnik ma wyraźnie wydzielone strefy na użytek rolnictwa precyzyjnego: nawadniania, nawożenia jak i doboru właściwego płodozmianu i norm wysiewu. Strefowanie umożliwi także dobór optymalnych zabiegów uprawowych mających na celu poprawę jakości gleb, zwłaszcza gleb lekkich. Rolnik posiadając już mapy stref zasobności gleby dokupuje rozsiewacz nawozów VRA (zmienne dawkowanie) aby precyzyjniej dopasować dawkę nawożenia do zasobności gleb i ich zdolności buforowych i pH. Dzięki temu rolnik mógł zaoszczędzić nawet 30% nawozu. Rolnik dokupuje sieć czujników wilgotności gleby wraz z sterownikiem do kontroli poziomu zastawki w rowie melioracyjnym oraz moduł wspierania decyzji DSS systemu zarzadzania gospodarstwem umożliwiającym sterowanie zastawką na podstawie wilgotności gleby. Dzięki temu spowolniony został odpływ i susza była mniej dotkliwa. Następne moduły do zakupu w tym schemacie to: DSS w zakresie precyzyjnej ochrony roślin, uprawa po ścieżkach czy urządzenia autonomiczne.

Przykład 2. Rolnik posiadający nawadniane upraw owoców miękkich i warzyw kupuje system zarządzania gospodarstwem wraz z abonamentem, od razu wyposażonym w system wspierania decyzji w nawadnianiu, oparty o bezprzewodową siec czujników. W pierwszym sezonie rolnik zleca wykonanie mapowania pól i określenia stref do rolnictwa precyzyjnego. Dzięki strefowaniu projektuje system nawodnieniowy w ten sposób, aby każda ze stref miała swój oddzielny zawór sterowany bezprzewodowo bądź automatycznie przez DSS bądź pod nadzorem rolnika. W następnym roku dokupuje moduł wspierania decyzji w fertygacji wraz z czujnikami EC lub dedykowanymi NO3 (wiele czujników wilgotności gleby ma też opcje pomiaru temperatury i EC gleby) oraz mieszalniki z automatycznym sterowaniem dawką (zawór na mieszalniku). Równolegle rolnik kupuje moduł bilansowania wody w gospodarstwie wraz z czujnikami poziomu wody w zbiorniku małej retencji i studni głębinowej. Dokupuje stację meteorologiczną, umożliwiającą automatyczne ostrzeganie przed przymrozkami i gradem.

Przykład 3. Od pola do chmury: Rolnik posiada starszy traktor bez elektroniki i szyny komunikacyjnej ModBUS. Dokupuje rozsiewacz VRA wraz z prostym czujnikiem NDVi zamocowanym przed traktorem. Czujnik ma możliwość bezprzewodowej komunikacji oraz mapowania NDVI i dawki na podstawie wbudowanego GPS. Dzięki zastosowaniu urządzenia oszczędność nawozu sięgnęła 25%. W następnym roku rolnik dokupuje system zarządzania gospodarstwem z abonamentem wraz z modułem nawożenia precyzyjnego, który umożliwia przetworzenie danych z urządzenia sterującego rozsiewaczem na mapę zmienności pola i dawki nawozów. Dzięki inwestycji rolnik ma bieżące dane do paszportu żywnościowego i oszczędza nawóz. Dalsze potencjalne inwestycje w cyfryzację to: moduł DSS precyzyjnej ochrony roślin wraz z czujnikami meteorologicznymi, moduły do nawadniania i sterowania siecią melioracyjną.

Kamila Szałaj