Dochód rolnika z 1 ha przeliczeniowego za 2023 r. absurdalnie wysoki
Sposób, w jaki Główny Urząd Statystyczny wylicza dochód rolnika z 1 ha przeliczeniowego, pozostawia wiele do życzenia. Pomimo licznych skarg gospodarzy i apeli Krajowej Rady Izb Rolniczych nic się nie zmienia. Rolnicy według tabelek z wyliczeniami nadal są milionerami i nikt nie zwraca uwagi na to, jakie zyski osiągają w rzeczywistości. A jak wiadomo, trwa kryzys i w wielu przypadkach dochód zarówno z hodowli zwierząt, jak i ze sprzedaży zbóż, jest ŻADEN.
Przypomnijmy, że dochód z 1 ha przeliczeniowego za rok 2022 wyniósł zatrważające 5 549 zł. Jak wynika z nowo podanych obliczeń GUS, w roku 2023 niewiele się zmieniło, a dochód z 1 ha przeliczeniowego spadł dokładnie o 98 zł i wynosi 5 451 zł!
Wysokość dochodu z ha przeliczeniowego zatrważa rolników
Już w poprzednim roku, w artykule pt. „Według GUS rolnicy zarabiają krocie. Czy zmieni się krzywdzący sposób wyliczania dochodu z hektara?” informowaliśmy o tym, że rolnicy nie mogą uwierzyć w to, ile zarabiają z ha według GUS.
Rolnicy apelowali do ówczesnego ministra rolnictwa i rozwoju wsi Roberta Telusa, prosząc o pilne stworzenie nowego systemu wyliczania poziomu dochodu rolniczego. Domagali się zmiany metodyki w taki sposób, by końcowe wyliczenia odzwierciedlały aktualną sytuację ekonomiczną i dochodową rolników.
Niedługo po złożeniu wniosku rolnicy doczekali się odpowiedzi z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, z której wynikało, że kwestia zmiany metodyki jest sprawą złożoną, wymagającą konsultacji i uzgodnień międzyresortowych, a także dostępności szczegółowych danych na temat produkcji oraz wszystkich innych pozycji dochodowych i kosztowych uwzględnianych w metodologii ESA.
Jaki był dochód z hektara w poprzednich latach?
Dochód z hektara obliczany przez GUS w ostatnich latach wynosił:
- 2023 r. – 5 451 zł,
- 2022 r. – 5 549 zł,
- 2021 r. – 3 288 zł,
- 2020 r. – 3 819 zł,
- 2019 r. – 3 244 zł,
- 2018 r. – 2 715 zł,
- 2017 r. – 3 399 zł,
- 2016 r. – 2 577 zł,
- 2015 r. – 1 975 zł,
- 2014 r. – 2 506 zł,
- 2013 r. – 2 869 zł.
Jak GUS oblicza dochód z hektara?
Główny Urząd Statystyczny od wielu lat ma tę samą metodologię obliczania dochodu z 1 ha przeliczeniowego. Zależny jest on od wielu elementów, takich jak: produkcja globalna, zużycie pośrednie, wartość dodana brutto oraz dotacje, zarówno unijne jak i krajowe.
Wzór na dochód z ha w pewnym uproszeniu można zapisać w następujący sposób: wartość dodana brutto (czyli rolnicza produkcja globalna + uzupełniająca płatność obszarowa – zużycie pośrednie) + inne przychody związane z produkcją + dopłaty bezpośrednie – obciążenia podatkowe i inne zobowiązania (np. podatek rolny) = dochód do dyspozycji brutto.
Dla wyjaśnienia warto dodać, że na wartość rolniczej produkcji globalnej w gospodarstwach indywidualnych składa się m.in.:
- produkcja roślinna, czyli zbiory z danego roku wszystkich ziemiopłodów, w tym także zielona masa na przyoranie oraz przychody z produktów ubocznych, czyli słomy, liści buraków itp.
- produkcja zwierzęca, czyli produkcja żywca rzeźnego i produkcję mleka oraz przyrost pogłowia zwierząt gospodarskich.
- przyrosty zapasów (produktów roślinnych i zwierzęcych),
- przyrosty stada.
Do produkcji globalnej GUS dodaje jeszcze Uzupełniającą Płatność Obszarową i pomniejsza ją o koszty produkcji rolniczej, w tym m.in. paliwa, opał, energię elektryczną, zakup środków do produkcji, w tym nawozów, pestycydów, koszty ubezpieczenia i dzierżawy, czy usługi np. siewu lub zbioru kukurydzy.
Do obliczenia dochodów z ha GUS wlicza także dopłaty bezpośrednie oraz uwzględnia inne zobowiązania rolnika, takie jak podatek rolny, koszty zatrudnienia pracowników, składki na KRUS czy raty pożyczek i kredytów. Dochód nie obejmuje natomiast wpływów z tytułu emerytur, rent i innych świadczeń socjalnych, w tym płatności z programu 500 plus.
Wysokość dochodu przeliczeniowego z ha dobija rolników i ich rodziny
Informacje o dochodzie z 1 ha przeliczeniowego uzyskiwane przez gospodarstwa indywidualne mają wpływ na budżet wielu rodzin rolniczych. Od wysokości dochodu z 1 hektara przeliczeniowego zależy m.in.:
- możliwość otrzymania pomocy społecznej,
- uzyskanie świadczenia 500 plus na pierwsze dziecko,
- możliwość ubiegania się o stypendium socjalne przez studentów będących dziećmi rolników,
- otrzymanie kredytu.
Ponowne wyliczenie przez GUS absurdalnie wysokiego dochodu z hektara rozczaruje rolników, którzy od wielu miesięcy osiągają zdecydowanie wyższe koszty produkcji niż przychody. Ponadto będą oni postrzegani wśród innych grup zawodowych, nieznających specyfiki prowadzenia gospodarstw, jako dobrze zarabiający przedsiębiorcy. Tymczasem, jeśli GUS wyliczył tak wysoki dochód z hektara, wielu rolników zostanie pozbawionych szansy na powyższe formy wsparcia, choć w rzeczywistości pieniędzy na życie zostaje im niewiele.
Przeczytaj również:
Oprac. Justyna Czupryniak, Kamila Szałaj
