Pod koniec listopada Komitet Monitorujący PS WPR przyjął uchwałę w sprawie zmiany normy GAEC 6 „Minimalna okrywa glebowa w najwrażliwszych okresach”. Nowe przepisy wprowadzają dodatkowy termin utrzymania okrywy glebowej i wyłączają z wymogów normy uprawy późno zbierane z pola, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych. Chodzi m.in. o kukurydzę, buraki i ziemniaki. Teraz ministerstwo prowadzi działania mające na celu zmianę Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 w zakresie tej normy.
Okrywa ochronna gleby: będą dwa terminy
Zmienione przepisy przewidują, że rolnik będzie musiał utrzymywać okrywę ochronną gleby w okresie od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego, a w przypadku upraw wcześnie zbieranych z pola, czyli zbóż, rzepaku i rzepiku od dnia zbioru plonu głównego do dnia 15 października danego roku. Ale UWAGA! Termin utrzymania okrywy glebowej od dnia zbioru plonu głównego do dnia 15 października danego roku nie stanowi alternatywy dla terminu utrzymania okrywy glebowej od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego kolejnego roku.
- Wymagany odsetek 80% powierzchni gruntów ornych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego liczony jest łącznie w ramach ww. okresów. Wprowadzenie ww. terminu tylko dla upraw wcześnie zbieranych z pola nie zmienia zasadniczego charakteru normy, czyli obowiązku utrzymania okrywy ochronnej w Polsce na 80% gruntów ornych. Ma jedynie na celu wzmocnienie tej normy i zapewnienie okrycia gleby wtedy, kiedy w okresie letnim po wczesnych zbiorach przez długi okres czasu gleba jest niepokryta i w związku z tym jest narażona na niekorzystne oddziaływanie czynników zewnętrznych – czytamy w uzasadnieniu uchwały Komitetu Monitorującego PS WPR, którego przewodniczącym jest wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik.
W przypadku utrzymania okrywy ochronnej gleby od dnia zbioru plonu głównego do dnia 15 października danego roku nie wykonuje się orki.
Zmiany w GAEC 6. Jak spełnić wymogi normy w zakresie okrywy?
Jako spełnienie wymogów normy uznaje się m.in.: okrywę roślinną (uprawy ozime, trawy na gruntach ornych, międzyplony ozime, ścierniskowe, wsiewki, rośliny bobowate drobnonasienne oraz ich mieszanki z trawami), pozostawienie ścierniska, grunty pokryte resztkami pożniwnymi oraz samosiewami zebranej uprawy, mulczem, ugorem zielonym.
Ziemniaki, buraki i kukurydza zwolnione z normy GAEC 6
Kolejną zmianą jest wyłączenie z normy GAEC 6 upraw późno zbieranych, po których nie ma możliwości zastosowania działań ochronnych. Do grupy upraw późno zbieranych z pola, czyli po 15 października ministerstwo zaliczyło:
- rośliny okopowe: cykoria korzeniowa, brukiew, burak cukrowy, burak pastewny, marchew, pietruszka, ziemniak;
- kukurydzę na ziarno oraz uprawy na gruntach ornych pod osłonami;
- warzywa: kapusta głowiasta biała, kapusta czerwona, kapusta włoska, kalafior, brokuł, kapusta brukselska, jarmuż, por, szparag, rabarbar, chrzan pospolity;
- rośliny zielarskie: arcydzięgiel litwor, czosnek niedźwiedzi, glistnik jaskółcze ziele, kozłek lekarski, lubczyk lekarski, mydlnica lekarska, pokrzywa zwyczajna, prawoślaz lekarski, różeniec górski, szczodrak krokoszowaty.
Jak czytamy w uchwale Komitetu Monitorującego, rośliny późno zbierane z pola, ze względu na długi okres wegetacji, pełnią długotrwale funkcję ochronną gleby i dodatkowo wykorzystują składniki pokarmowe, ograniczając ich straty.
- Późne (czyli po 15 października) zebranie plonu głównego wiąże się z koniecznością podjęcia decyzji o dalszych zabiegach agrotechnicznych. Po zbiorze oraz dokonaniu orki np. po 15 października zwykle jest już zbyt późno na wysiew poplonu lub międzyplonu (zalecane terminy – do 1 października) bądź oziminy w plonie głównym. Siew pod koniec października może być utrudniony z uwagi na warunki pogodowe (jesienne deszcze, trudności z wjechaniem na pole) oraz bezzasadny z uwagi na zagrożenie przemarznięcia wschodów – uzasadniono w uchwale.
Ministerstwo: głęboka orka konieczna po zbiorze kukurydzy
W przypadku kukurydzy na ziarno ministerstwo zaznacza, że jej wyłączenie z GAEC 6 jest uzasadnione ze względu na brak możliwości zastosowania działań ochronnych po zbiorze z uwagi na konieczność zachowania odpowiednich terminów agrotechnicznych.
- W warunkach klimatycznych Polski nie ma możliwości wysiewu i rozwoju roślin ozimych, w tym międzyplonów ozimych po zbiorze takich upraw – ocenia Bartosik i dodaje, że wyłączenie kukurydzy jest niezbędne z uwagi na kwestie fitosanitarne, gdyż następuje rozprzestrzenianie się i pojawianie nowych szkodników kukurydzy, wśród których jednym z ważniejszych jest omacnica prosowianka.
- Sposobem na ochronę kukurydzy przed omacnicą prosowianką jest, zgodnie z zaleceniami wskazanymi w odniesieniu do np. Integrowanej Produkcji, wykonanie głębokiej orki zimowej. Ponadto, zastosowanie głębokiej orki przeciwdziała m.in. wzrastającemu zagrożeniu powodowanemu przez inne szkodniki glebowe: rolnice, drutowce, pędraki, lenie i łokasia garbatka – zaznacza.
Będzie możliwość wykonania orki zimowej
Dodatkowo, jak wskazuje wiceminister Bartosik, rolnicy będą mieli możliwość wykonania orki zimowej przed siewem roślin jarych. W przypadku utrzymywania okrywy glebowej w okresie jesienno-zimowym (np. w formie międzyplonów), rolnicy są zmuszeni do wykonania orki wiosennej przed siewem upraw jarych.
- Należy podkreślić, że orka wiosenna wpływa niekorzystnie na zasoby wody w glebie, głównie poprzez przerwanie podsiąku kapilarnego, co pogłębia zjawisko występowania suszy glebowej, które w Polsce występuje niemal na terenie całego kraju – tłumaczy w uzasadnieniu Bartosik.
Dodatkowo, ministerstwo rolnictwa wskazuje, że będzie uznawać za spełniające wymogi normy grunty, na których jest prowadzona produkcja zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego.
UWAGA! Zmiany w GAEC 7 czekają na akceptację KE
Powyższe zmiany mają zostać przyjęte uchwałą Rady Ministrów w sprawie przyjęcia projektu zmiany Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 w tym roku. Jednocześnie będą one jeszcze podlegać negocjacjom z Komisją Europejską celem uzyskania akceptacji na ich wprowadzenie.
oprac. Kamila Szałaj
