Spadek eksportu polskiej żywności o 10 mld zł w pół roku
Polski eksport produktów rolno-spożywczych odnotował w pierwszym półroczu 2024 r., pierwszy raz od 2009 r., spadek. Wartość sprzedanej żywności z Polski zmniejszyła się z 121,1 mld zł do 111,9 mld zł i była o 7,6 proc. niższa w porównaniu z pierwszym półroczem 2023 r. Wyniki są słabe z kilku powodów.
– Po pierwsze, ceny transakcyjne w eksporcie rolno-spożywczym Polski w pierwszym półroczu 2024 r. były wyraźnie niższe niż w analogicznym okresie 2023 r. Z szacunków Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wynika, że były one przeciętnie o 6,2 proc. niższe. Po drugie, w pierwszym półroczu 2024 r. w porównaniu z pierwszym półroczem 2023 r. doszło do wyraźnego umocnienia złotego względem euro, w którym rozliczana jest większość polskiego eksportu żywności – tłumaczy dr hab. Łukasz Ambroziak, prof. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w publikacji umieszczonej na portalu obserwatorfinansowy.pl, wydawanym przez Narodowy Bank Polski.
Eksport produktów rolnych z Polski: najbardziej traci kukurydza, masło i mleko
Najbardziej spadł wolumen sprzedaży kukurydzy (spadek o 33,6 proc.), masła (o 21,5 proc.), wód i napojów (o 12,6 proc.), mleka i śmietany w proszku (o 12,5 proc.). O 6 proc. zmniejszył się z kolei eksport papierosów, czyli najważniejszego produktu eksportowego Polski. Kilkuprocentowe spadki notowano też w eksporcie pszenicy, serów i twarogów, soków, jabłek, pozostałych warzyw (m.in. pieczarek).
Mocne hity eksportowe. Jakie produkty spożywcze eksportuje Polska?
Wśród głównych produktów eksportowych z Polski znajdują się wyroby tytoniowe, drób, pieczywo cukiernicze i wyroby piekarnicze, wyroby czekoladowe oraz karma dla zwierząt. W pierwszym półroczu 2024 r. stanowiły aż 32,3 proc. polskiego eksportu rolno-spożywczego.
Warto dodać, że najbardziej zwiększył się eksport drobiu. Jak wylicza dr hab. Łukasz Ambroziak w pierwszym półroczu 2024 r. sprzedano za granicą 893 tys. ton tego rodzaju mięsa, czyli o 10,1 proc. więcej niż w pierwszym półroczu 2023 r.
– O nieco ponad 5 proc. wzrósł wolumen eksportu pieczywa cukierniczego i wyrobów piekarniczych oraz karmy dla zwierząt. Wśród pozostałych produktów o blisko 79 proc. zwiększył się w pierwszym półroczu 2024 r. wolumen eksportu cukru, o 14,8 proc. – ryb suszonych i wędzonych, o 12,8 proc. – kawy, o 10,5 – wieprzowiny i o 7,6 proc. – wołowiny – podaje ekspert.
Gdzie Polska eksportuje najwięcej żywności?
Głównym partnerem handlowym Polski pozostają Niemcy, gdzie w pierwszym półroczu trafiło 25 proc. całego polskiego eksportu produktów rolno-spożywczych. Sporo sprzedajemy także do Francji (6,1 proc.), Holandii (5,8 proc.), Włoch (4,9 proc.) oraz Czech (4,8 proc.).
– Z wyjątkiem Czech, pozostałe kraje straciły na znaczeniu jako odbiorcy żywności pochodzącej z Polski w porównaniu z pierwszym półroczem 2023 r. W polskim eksporcie zwiększyło się natomiast znaczenie Węgier, Rumunii i Łotwy – zaznacza ekspert IERiGŻ.
Natomiast poza UE swoją żywność wysyłamy głównie do Wielkiej Brytanii (8 proc.). Ważne miejsce zajmuje też Ukraina (1,7 proc.), Stany Zjednoczone (1,4 proc.) oraz Rosja i Turcja (po 1 proc.).
40 proc. surowców w przetwórstwie spożywczym jest z importu
Ekspert IERiGŻ zaznacza jednocześnie, że blisko 40 proc. surowców wykorzystywanych w przetwórstwie spożywczym Polski pochodzi z importu.
– Do tych najbardziej importochłonnych w Polsce należały: rybna, przetwórstwa kawy i herbaty, cukiernicza, tytoniowa i paszowa – czytamy w publikacji
Perspektywa poprawy wyników eksportowych nie jest optymistyczna. Analityk IERiGŻ ostrzega, że na przyszłe wyniki eksportowe wpływ będzie mieć m.in. strategia „Od pola do stołu”.
– Może przyczynić się bowiem do spadku krajowej produkcji rolnej, a w efekcie do wzrostu cen i zmniejszenia krajowej bazy surowcowej – wyjaśnia i dodaje, że potrzebne jest zwiększenie znaczenia strategii konkurowania jakością produktów.
– Mówi się o tym od dawna. Pierwszy raz pojawił się jednak tak wyraźny sygnał płynący z sektora rolno-spożywczego, jakim jest blisko zerowa dynamika zmian wolumenu eksportu rolno-spożywczego – zaznacza dr Ambroziak.
Kamila Szałaj
