Rolnicy w Unii Europejskiej zebrali mniej zbóż i więcej roślin oleistych
KE prognozuje, że całkowita produkcja zbóż w UE będzie o 7,8% niższa rok do roku, przy czym największy spadek produkcji, tj. o 23,7% wykaże kukurydza, której Unia zbierze 55,5 mln t. Prognozowana produkcja pszenicy miękkiej wyniesie 127 mln t (-2,4%), pszenicy durum 7,4 mln t (-4,9%), jęczmienia 51,5 mln t (-1,0%), pszenżyta 11,3 mln t (-2,1%), owsa 7,6 mln t (+1,9%) i żyta 7,5 mln t (-4,0%).
Eksport zboża z UE będzie rósł, ale jeszcze bardziej wzrośnie import
Jednak dzięki wyższym zapasom końcowym w sezonie 2021/2022 eksport zbóż z UE będzie nadal rósł.
Oczekuje się, że eksport wyniesie 51,0 mln t, co stanowi odpowiednio 6,5% i 20,9% więcej niż w poprzednim sezonie i 5-letniej średniej. W szczególności prognozuje się, że eksport pszenicy miękkiej osiągnie 36,0 mln t (+23,0% rok do roku) dzięki stosunkowo wysokiej produkcji i wyższym zapasom początkowym.
Z kolei import wzrośnie jeszcze bardziej, tj. o 24,7% rok do roku do 27,8 mln ton. Przewiduje się, że import kukurydzy wzrośnie o 28,7% rok do roku i o 21,2% w stosunku do średniej 5-letniej, do 21 mln ton.
Niewielki wzrost plonów rzepaku, ale spadek soi i słonecznika
W sezonie gospodarczym 2022/2023 powierzchnia upraw roślin oleistych w UE osiągnęła rekordowy poziom 12,2 mln ha w porównaniu do poprzedniego rekordu 11,5 mln ha z 2017 r. Motorem tego rozwoju były gwałtowne wzrosty cen nasion oleistych, a zwłaszcza olejów roślinnych oraz tymczasowe odstępstwo umożliwiające uprawę niektórych roślin na gruntach odłogowanych.
Największy wzrost powierzchni odnotowano dla soi (18,8) i słonecznika (17,4%). W kontekście rosnących cen nawozów wydaje się, że uprawy wiążące azot, takie jak soja, zyskały zainteresowanie rolników. Znacząca ekspansja w obszarze nasion oleistych (+14,6% rok do roku), nie powinna jednak prowadzić do proporcjonalnego wzrostu produkcji z powodu wywołanych suszą niższych plonów słonecznika (-15,4% rok do roku) i soi (-14,5%). Nieznacznie wzrosły jedynie plony rzepaku (+1,8% rok do roku). Oczekuje się, że całkowita produkcja nasion oleistych w UE wzrośnie o 7,5% rok do roku do 32,2 mln t.
W związku z wyższą produkcją nasion oleistych w UE (w porównaniu z sezonem 2021/2022), ich przerób wzrośnie o 1,8%. Podczas gdy produkcja oleju rzepakowego ma wzrosnąć o 5,9% do 9,3 miliona t, produkcja oleju słonecznikowego spadnie o 1,3% rok do roku do 4,0 miliona ton. Duże tempo importu słonecznika z Ukrainy, jakie było w ciągu ostatnich sześciu miesięcy zwalnia, ponieważ na Ukrainie ponownie uruchamiane są zakłady przetwórstwa. Jednocześnie kraj ten spodziewa się niższych zbiorów słonecznika o ponad 40%.
Coraz więcej zboża z Ukrainy, zwłaszcze pszenicy trafia fo Azji, Afryki i na Bliski Wschód
Obecnie ONZ ciężko pracuje nad przedłużeniem „inicjatywy zbożowej”, czyli możliwości eksportu ukraińskich produktów rolnych przez porty czarnomorskie, o kolejny rok. Według Ministerstwa Polityki Agrarnej Ukrainy, na dzień 10 października porty odeskie od uruchomienia korytarza zbożowego opuściło łącznie 309 statków przewożących 6,9 mln ton zboża i innych produktów rolnych. Ponad 52% całkowitej ilości towarów wysyłanych z Ukrainy podczas eksploatacji korytarza trafiło do Azji, Afryki, Bliskiego Wschodu oraz innych krajów, które nie są członkami UE. Przy czym, udział pszenicy w wysyłce do tych regionów wynosi 66%.
Aczkolwiek Rosja traktuje przedłużenie tego porozumienia jako szantaż do spełnienia jej żądań, stad przedłużenie umowy stoi pod coraz większym znakiem zapytania. Bez wątpienia odbija się to na cenach zbóż i rzepaku.
Jakie są ceny pszenicy i rzepaku w punktach skupu w połowie października?
Po ostanim marazmie w punktach skupu nastąpiło ożywienie. W ostatnim tygodniu wzrosły przede wszystkim ceny pszenicy konsumpcyjnej i rzepaku.
Powoli rośnie także skup kukurydzy, chociaż część zakładów, które przez lata kupowało kukurydzę, w tym roku nie prowadzi tej działalności. Wynika to z dwóch powodów: pierwszy to znaczny wzrost kosztów suszenia kukurydzy. Drugi, prawdopodobnie jeszcze ważniejszy, to ogromna ilość na polskim rynku kukurydzy sprowadzonej z Ukrainy. Ze względu na to, że presja ukraińskich rolników, aby sprzedać swoje zboże jest bardzo duża, na ich zakup decydują się również niektórzy polscy producenci.
W UE spadnie produkcja mleka i masła
Jeśli chodzi o produkty mleczne, susza pogorszyła dostępność i jakość traw, a także obniżyły plony głównych roślin wykorzystywanych na pasze. Czynniki te mogą przyczynić się do spadku produkcji mleka w UE (-0,5%), spowodowanego niższym wzrostem wydajności, a także dalszą redukcją stad mlecznych. Na zawartość mleka (zarówno tłuszczu, jak i białka) może również mieć negatywny wpływ, co jeszcze bardziej zmniejsza dostępność mleka do przetwórstwa.
Wśród produktów mlecznych oczekuje się wzrostu tylko produkcji śmietany w UE, która pochłania dużą część dostępnego tłuszczu. Oczekiwanie jeszcze wyższych kosztów przetwarzania suszenia mleka w proszku w okresie zimowym może spowodować pewne napięcia w dostawach masła w nadchodzących miesiącach i oczekuje się, że jego roczna produkcja spadnie. Ogólnie rzecz biorąc, spodziewany jest spadek eksportu UE, w szczególności spowodowany mniejszymi dostawami mleka w proszku z UE, podczas gdy krajowe zużycie produktów mlecznych w 2022 r. może pozostać stabilne.
Produkcja żywca wołowego będzie mniejsza
Utrzymujące się wysokie ceny pasz i ich mniejsza dostępność mogą prowadzić do dodatkowych ubojów żywca wołowego do końca roku, podobnie jak to było w drugiej połowie 2021 roku. W związku z tym oczekuje się, że ogólna produkcja żywca wołowego w 2022 r. będzie nadal spadać w tempie 0,6%.
Tym samym eksport wołowiny w 2022 r. może spaść o 1% ze względu na rekordowo wysokie ceny wewnątrz Unii i pomimo dobrych perspektyw eksportu do niektórych istniejących rynków o wysokiej wartości takich, jak Kanada, Japonia oraz sprzyjających perspektyw eksportu do Izraela.
W przypadku eksportu żywych zwierząt, przewiduje się spadek o 15% w 2022 r., w zależności od poziomu ceny wołowiny. Oczekuje się, że do końca 2022 r. import do UE wzrośnie o 25% (po dwóch latach niższego importu) z powodu ponownego otwarcia usług gastronomicznych w UE, szybszego ożywienia eksportu z Wielkiej Brytanii i Brazylii oraz dodatkowego importu z Argentyny.
Na krajowym rynku obecnie ceny żywca wołowego są stabilne.
Eksport wieprzowiny do Chin nie odbuduje się
Utrzymujące się wysokie koszty paszy, a także afrykański pomór świń (ASF) nadal uniemożliwiają wzrost produkcji wieprzowiny w UE. Podczas gdy Chiny wznawiają poziom importu sprzed ASF, część eksportu wieprzowiny z UE trafia do Wielkiej Brytanii i innych zamorskich krajów.
Biorąc pod uwagę, że ceny pasz i energii utrzymają się na wysokim poziomie jeszcze w 2023 r., a ASF nadal będzie się rozwijał, oczekuje się, że produkcja wieprzowiny w UE spadnie o kolejne 0,7%.
Zużycie wewnętrzne wieprzowiny w UE może spaść o 1,9% w 2022 r. do 32,1 kg na mieszkańca.
Eksport wieprzowiny z UE do Wielkiej Brytanii powinien nadal rosnąć, podczas gdy eksport do Chin ustabilizuje się na poziomach z lat 2017–2018. Aby obniżyć krajowe ceny wieprzowiny i złagodzić rynek, rząd chiński uwolnił niektóre zapasy wieprzowiny. Ten ruch prawdopodobnie nie złagodzi gwałtownego ograniczenia eksportu unijnej wieprzowiny do Chin.
Tymczasem na niemieckiej dużej giełdzie ustalono, iż od 13 do 19 października cena za tucznika w E klasie wyniesie 2 euro/kg, czyli na ubiegłotygodniowym poziomie. Ceny nie zmieniły się także w Danii. Krajowi kupcy reagują na to różnie, jedni utrzymują ceny, inni z kolei decydują się na gwałtowne obniżki.
Czeka nas wzrost cen oleju napędowego i beznyzny
Po ogłoszeniu przez Grupę Azoty, iż wznawiają one 12 października produkcje nawozów w swoich zakładach w Tarnowie oraz w Puławach, dystrybutorzy wstrzymują się z decyzjami dotyczącymi zmian cen nawozów.
Analitycy z epetrol.pl nie mają dobrych wieści dla kierowców, zwłaszcza tankujących ON. Ceny diesla w kolejnym tygodniu podskoczą do 8,12–8,3 zł/l. Benzyna Pb 95 zdrożeje do 6,89–7,11 zł/l a LPG pozostanie na poziomie 3,09–3,19 zł/l.
Podwyżki cen paliw na stacjach jest pokłosiem zarówno znaczących wzrostów cen ropy po kontrowersyjnej decyzji producentów OPEC+, dotyczącej mocnego cięcia limitów wydobycia surowca, jak i szokowych zmian cen hurtowych paliw, które od początku października wzrosły o ponad 400 zł/1000 l dla benzyny 95-oktanowej i o 800 zł dla oleju.
dr Magdalena Szymańska
Fot. Katarzyna Sierszeńska/topagrar.pl
