Wiedząc przed dawką startową ile jest w glebie azotu N-mineralnego, możemy bardzo precyzyjnie ustalić potrzebny nawożenia pod zakładany plon. To o tyle istotne, że nawet w glebie z tej samej kategorii agronomicznej azotu mineralnego w profili 0-60 cm może być 60 kg jak i 100. Zależy to od wielu czynników, w tym pH gleby, jej wilgotności itd.
Kiedy najlepiej wykonać analizę azotu mineralnego?
Badanie azotu mineralnego pozwoli na bardziej precyzyjne i efektywne nawożenie. Da też odpowiedź czy dzielić wiosenną dawkę azotu w rzepaku, czy też zastosować ją w całości precyzyjne nawożenie. Wiem – badanie wymaga czasu, bo trzeba pobrać próbki i trochę kosztuje. Może dla jednohektarowej plantacji robić tego nie warto, ale przy większych areałach, przy bardzo drogich nawozach azotowych już tak. Zakładając, że znamy pH gleby, zasobność w fosfor, potas, magnez i siarkę, analizę gleby na zawartość azotu N-mineralnego powinniśmy wykonać bardzo wczesną wiosną, zanim ruszy wegetacja, ale wynik musimy otrzymać przed zastosowaniem startowej dawki azotu.
Termin analizy jest ważny, bo zasobność gleby w azot zmienia się w zależności od warunków klimatycznych, szczególnie opadów w okresie jesienno-zimowym i tempa ewentualnych roztopów i rozmarzania gleby wiosną. Oczywiście na zawartość mineralnych form azotu duży wpływ ma też poziom nawożenia azotem ostatnio uprawianej rośliny i zastosowanie jesienią przed siewem ozimin określonej dawki nawozów azotowych mineralnych lub obornika.
W oparciu o badanie zawartości azotu mineralnego w glebie możemy precyzyjnie opracować plan nawożenia azotem. Przypominam że tworzenie takiego planu dla wielu gospodarstw (ale nie wszystkich) jest obowiązkowe, ale nie nakazuje badania azotu mineralnego. A ile takie badanie kosztuje? Jeżeli sami pobierzemy próby glebowe) to samo badanie z dwóch warstw (0-30 cm i 31-60 cm) kosztuje brutto 28,12 zł, a z ustaleniem dawki azotu – 36,87 zł. Przy badaniu azotu w trzech warstwach gleby (0-30 cm, 31-60 cm, 61-90 cm) zapłacimy 42,48 zł, a z ustaleniem dawki azotu 51,23 zł.
Jeżeli zawartości azotu mineralnego w glebie nie badamy i nie znamy, to do realizacji programu azotanowego wymagającego tworzenia planów nawożenia azotem przyjmuje się, że zasoby azotu mineralnego wiosną w warstwie gleby 0-60 cm w glebach lekkich wynoszą 49 kg N/ha, lekkich- 59 kg N/ha, średnich – 62 kg N/ha i ciężkich – 66 kg N/ha.
W jaki sposób przygotować próbki?
Wczesnowiosenna dawka azotu może być dokładnie określona tylko na podstawie pomiaru zawartości azotu mineralnego w warstwie gleby 0-90cm. Można ograniczyć się do oznaczenia rezerw azotu mineralnego w warstwie 0-60cm (większość azotu mineralnego mieści się w warstwie 20-60 cm), ale jeżeli już robimy analizę to lepiej wiedzieć o glebie jak najwięcej.
Zakłada się, że jedna próbka zbiorcza nie może być pobrana z powierzchni większej niż 4 ha. Badanie takie wykonywane jest na specjalne zamówienie, a do pobrania próbek glebowych nie wystarczą standardowe laski glebowe. Muszą to być laski specjalistyczne do pobierania próbek na głębokościach od 0 do 90 cm. Najczęściej trzeba zamawiać analizę razem z usługą pobrania próbek, lub wypożyczyć laskę w Stacji Chemiczno-Rolniczej. Pamiętajmy reżimie postępowania z próbą do badania azotu mineralnego – musi trafić do analizy natychmiast. Możliwe jest krótkie, maksymalnie do 3 dni przechowywanie próbki w temperaturze 2-5 st. C. Dłuższe przechowywanie wymaga temperatury minus 18 st. C.
Pamiętajmy, że na jedną próbę zbiorczą musimy pobrać 15 prób pierwotnych. W wyznaczaniu punktów poboru warto skorzystać z instrukcji stacji i nie pobierać prób naa obrzeżach pól w pasie 4 m.
Zlecając badanie azotu mineralnego możemy dostać suche wyniki, albo za niewielką dopłatą wyniki z ustalonymi dawkami azotu. Co prawda znając sam wynik i kategorię agronomiczną gleby i można określić potrzeby nawożenia azotem posiłkując się informacjami z tabeli, ale nie ma co oszczędzać.
Przypominając zasady badania azotu mineralnego chciałem wskazać na znaczenie tej wiedzy w praktyce. Bo o ile zakłada się, że wiosną w glebach ciężkich w warstwie 0-60 cm jest 66 kg azotu mineralnego na 1 ha (z badań wieloletnich wynika, że być powinno) to zależnie od przedplonu, temperatur, opadów itd., tego azotu może być mniej niż 50 kg/ha, ale może też być powyżej 110 kg/ha. To bardzo duża rozpiętość, a dokładnie ile jest azotu mineralnego powie nam tylko badanie. Niezależnie, czy wykonamy takie badanie trzeba mieć świadomość, że nadmierne uwilgotnienie gleb nie sprzyja mineralizacji azotu, a długie jesienne wegetacje powodują, że azot ten na bieżąco wykorzystują rośliny.
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Pixabay
