Nawet niewielki, utajony niedobór cynku i boru znacznie ogranicza efektywność azotu. Kluczowym partnerem dla azotu jest cynk, od którego zależy też płodność ziaren pyłku. Bor pełniący istotne funkcje jest ważny, bo mało polskich gleb zawiera wystarczające jego ilości.
Cynk poprawia żywotność pyłku
Cynk jest najważniejszym mikroelementem w rozwoju kukurydzy. Bierze m.in. udział w syntezie auksyn stymulujących wzrost systemu korzeniowego. Jest on niezwykle ważny, bo pozwala w nawożeniu kukurydzy zaoszczędzić znaczne ilości azotu. Aby spełnił swą korzystną rolę, cynk musi być jednak zastosowany odpowiednio wcześnie – najpóźniej do fazy 4–5 liści kukurydzy (najlepiej do 3 liścia) w dawce 0,5 do 1,5 kg/ha. Tylko wtedy zadziała i wspomoże rozwój systemu korzeniowego.
Cynk zastosowany odpowiednio wcześnie wzmaga pobieranie azotu w krytycznej fazie 5–6 liści, kiedy to powstają pierwotne zawiązki kolb. Roślina z dobrze rozbudowanym systemem korzeniowym pobierze więcej wody, fosforu i potasu i będzie odporniejsza na suszę i choroby. Ochronna rola przed stresem suszy wynika też z tego, że cynk chroni ściany komórkowe przed toksycznym działaniem wolnych rodników tlenowych tworzonych w warunkach silnego promieniowania słonecznego.
Podany roślinom cynk działa plonotwórczo również w kolejnych dwóch krytycznych dla kukurydzy fazach – w okresie kwitnienia (cynk zwiększa żywotność ziaren pyłku) i w okresie dojrzewania (rośliny bogate w cynk asymilują więcej dwutlenku węgla, zwiększają ilość węglowodanów w ziarniakach i tym samym podnoszą masę tysiąca ziaren). Z badań wynika, że ok. 20% plantacji kukurydzy w Polsce wykazuje utajone niedobory cynku i dlatego trzeba go stosować zapobiegawczo.
Cynk jest przede wszystkim składnikiem enzymów łańcucha fotosyntezy. Zwiększa on odporność roślin na suszę i choroby oraz poprawia efektywność nawożenia azotowego. Niedobór cynku również prowadzi do zahamowania wzrostu roślin z powodu małej ilości auksyn – hormonów roślinnych stymulujących ten proces. Symptomem niedoboru cynku są białe pasy po obu stronach głównego nerwu liścia. Zwykle niedobór cynku pojawia się na glebach świeżo wapnowanych oraz przenawożonych fosforem.
Bor wspomaga kwitnienie
Kukurydza jest wdzięczna za dokarmianie borem, ale aplikacja tego składnika musi nastąpić najpóźniej na 3 tygodnie przed kwitnieniem i w dawce od 0,3 do 0,6 kg B/hektar. W przypadku tego składnika niedobory będą na roślinach bardzo widocznie. Niedobór boru w czasie kwitnienia prowadzi do zakłócenia procesu formowania kolb i objawia się guzikowatością kolb. Szczyty kolb nie są zaziarnione, podobnie jak przy deficycie potasu.
Największe problemy z niedoborem boru pojawiają się w kukurydzy w lata suche, gdyż pierwiastek ten jest pobierany i transportowany w tzw. prądzie transpirującej wody. Dlatego zwłaszcza w takich sezonach i w obliczu spodziewanej suszy, zalecane jest stosowanie tuż przed wyrzucaniem wiech boru oraz cynku, który poprawi w tej sytuacji płodność ziaren pyłku. Oczywiście nie w każdym gospodarstwie takie zalecenie da się zrealizować z uwagi na wysokość roślin. Jeżeli nie, to w sytuacji zagrożenia suszą warto wykonać nawożenie tymi mikroelementami najpóźniej jak jest możliwy wjazd na plantację.
Bor decyduje o prawidłowym wzroście roślin i reguluje procesy kwitnienia, zawiązywania nasion oraz gospodarkę wodną roślin. Zwiększa również efektywność stosowanych nawozów NPK. Bor jest składnikiem najlepiej przyswajanym z gleb o odczynie lekko kwaśnym i obojętnym. Niedobory tego pierwiastka występują więc w glebach zarówno zbyt kwaśnych, jak i zasadowych.
Mikroelementy ważne w fotosyntezie
Miedź i mangan są mniej istotne niż: cynk i bor, ale ich niedobór wywiera istotny wpływ na plonowanie.
Miedź to składnik enzymów oddechowych oraz utleniających. Niedostateczne odżywienie kukurydzy miedzią powoduje słabe zapylanie, zaburza rozwój ziaren oraz kolb. Charakterystycznym objawem braku miedzi jest słabe zawiązywanie kolb. Najbardziej wrażliwe są młode liście, które przy znacznym niedoborze tego pierwiastka, więdną i skręcają się. Często pojawiają się również na nich brązowe plamy. Długotrwały brak miedzi może spowalniać wzrost całej rośliny.
Mangan odpowiada za prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy. Poza tym jest ważnym czynnikiem biosyntezy kwasów tłuszczowych, aktywuje wzrost rośliny, wiąże wolne rodniki, powstające w warunkach stresowych. Mangan bierze głównie udział w fotosyntezie i w tworzeniu chloroplastów. Na glebach o wysokim pH występuje problem dostępności manganu.
Marek Kalinowski
(fot. Unsplash)
(fot. Unsplash)
