Dolistne dokarmianie ziemniaków - o czym trzeba pamiętać?

To zdarza się na przykład w okresie chłodów i w czasie okresowej suszy. W takich warunkach niektóre pierwiastki są silnie blokowane. To zdarza się także z powodu antagonizmów między pierwiastkami i przy nieuregulowanym odczynie pH gleby. Wtedy warto dostarczyć składniki. Główną zaletą dokarmiania przez liście jest szybkość działania składników i wysoki stopień ich wykorzystania. Oczywiście tylko część makroelementów (azot, magnez i siarka) można dostarczyć ziemniakom dolistnie. Tą drogą pokryjemy natomiast 100% ich zapotrzebowania na mikroelementy, z których najważniejszy jest mangan i żelazo.

Do dokarmiania azotem wszystkich roślin nadaje się roztwór mocznika. Z większości doświadczeń wykonanych w kraju wynika, że maksymalnym i bezpiecznym dla ziemniaków jest 5-6% roztwór mocznika. Przy każdorazowym zużyciu 300 litrów cieczy roboczej na 1 ha dostarczymy 15–18 kg mocznika (8,28 kg N/ha).  Zabiegi dolistnego dokarmiania ziemniaków mocznikiem można wykonywać od fazy zwarcia rzędów, do fazy formowania jagód, w odstępach około 2-tygodniowych. Dolistne dokarmianie mocznikiem zaleca się wykonywać 2-4 razy w okresie wegetacji. Te same zasady obowiązują przy stosowaniu wieloskładnikowych mikroelementowych nawozów dolistnych. Jeżeli nie  ma przeciwwskazań, zabiegi dolistnego dokarmiania należy łączyć z zabiegami ochrony roślin.

Magnez (niedobór zmniejsza zawartość skrobi a największe zapotrzebowanie na ten składnik ziemniaki mają w fazie związywania bulw) i siarka są pobierane przez ziemniaki w dość dużych ilościach. Na każde 10 ton plonu bulw wraz z nacią potrzebują około 5 kg siarki i 8 kg magnezu. Największe zapotrzebowanie na magnez ziemniaki wykazują w fazie zawiązywania bulw. Zbiega się to z okresem kwitnienia i wg zaleceń do tej fazy ziemniaki warto zasilać 5% roztworem siedmiowodnego siarczanu magnezu dwa razy.

• Ziemniaki dokarmiamy od fazy zwarcia międzyrzędzi do fazy zawiązywania jagód

Tak jak w programach dolistnego dokarmiania innych roślin, również w ziemniakach celowe jest łączenie dokarmiania magnezem i siarką z dokarmianiem azotem. Łączenie dokarmiania roślin roztworem mocznika i siedmiowodnym siarczanem magnezu jest korzystne ze względu na ograniczenie ilości przejazdów. Jest jeszcze jeden plus takiego połączenia – siarczan magnezu wykazuje działanie chroniące rośliny przed oparzeniem roztworem mocznika w czasie suchej pogody.

Mangan i żelazo uważane są za najważniejsze mikroelementy w rozwoju ziemniaków. Żelazo pewnie dlatego, że w grupie mikroelementów pobierane jest w największych ilościach. Szczególne znaczenie ma mangan, który chroni ziemniaki przed porażeniem przez parcha. Jest ważny w uprawie nasiennej ziemniaków (poprawia zdrowotność)  i w uprawie na cele konsumpcyjne (więcej skrobi, więcej witaminy C). Niedobory manganu ujawniają się najszybciej przy uprawie ziemniaków na glebach o pH powyżej 6,0, ale zasadne jest dokarmianie ziemniaków manganem na wszystkich glebach, zwłaszcza przy uprawie bez obornika. Jego niedobór prowadzi do obniżenia zawartości skrobi i objawia się szarozieloną barwą liści i chlorozą stożków wzrostu i liści najmłodszych (chlorotyczne plamki między nerwami).

Z mikroelementów to opisany mangan jest najważniejszy, ale ziemniaki na 1t bulw oprócz manganu w ilości ok. 7,7 g pobierają też 43 g żelaza, 7,5 g cynku, 2,2 g miedzi, 2,7 g boru, 0,1 g molibdenu (źródło: ADOB). od 60 do 160 g boru, 80–160 g cynku, 60 g miedzi i 3–4 g molibdenu.

Dokarmianie cynkiem i miedzą jest szczególnie ważne przy uprawie ziemniaków bez obornika. Bor w optymalnych ilościach poprawia jakość bulw i plonowanie. Niedobór objawia się bulwami małymi i popękanymi ze szklistym miąższem i ciemnymi plamami w miąższu. Na roślinach objawia się skróconymi łodygami (niskie i krzaczaste). Przy niedoborze boru powodującego zamieranie stożków wzrostu pędów i korzeni liście są łamliwe i wywijają się począwszy od krawędzi. Może to przypominać objawy chorób wirusowych ziemniaka.

Często, również tym razem podajemy przykłady objawów niedoborów. Warto je znać, ale trzeba wiedzieć, że objawy niedoborowe pojawiają się, kiedy dostępność pierwiastka jest poniżej 50% zapotrzebowania rośliny. To oznacza, że jeżeli ilość dostępnego pierwiastka mieści się w przedziale od 50% do 100% zapotrzebowania roślin, objawy niedoboru będą utajone. To duża granica błędu w określaniu zasadności dokarmiana na oko. Już niewielki deficyt konkretnego pierwiastka wpływa na obniżenie plonu, a co dopiero np. deficyt 45%, którego organoleptycznie nie zauważymy.