Kukurydza
Potencjał plonowania kukurydzy oceniany jest dla warunków Polski na ok. 20 t ziarna z hektara i kilka razy przekracza średnie zbierane plony. Czynnikiem limitującym plonowanie jest woda i współczynnik transpiracji. Upraszczając wyliczenia można przyjąć, że kukurydza mając do dyspozycji 450 mm wody powinna wydać plon ziarna na poziomie 8–8,5 t/ha, a przy dostępności 300 mm wody – 6–6,5 t/ha. Znacznie wyższy potencjał plonowania kukurydza ma w cieplejszych strefach klimatycznych, gdzie można uprawiać odmiany o wysokim FAO.
Światowe, oficjalne, zmierzone i potwierdzone rekordowe plony ziarna kukurydzy biją systematycznie farmerzy z USA. Jednym ze spektakularnych, ale uzyskanych na niewielkiej powierzchni (0,4 akra) był plon 22,5 t ziarna kukurydzy z hektara, zebrany przed laty przez amerykańskiego rolnika, który uprawiał odmianę typu stay green w monokulturze po kukurydzy. Aby uzyskać taki efekt plonowania zastosował w przeliczeniu na ha łącznie 901 kg NPK i 123 kg S. Rekord ten został już pobity. Z informacji o potwierdzonych rekordach świata wynika, że najwyższym, rekordowym plonem szczyci się od 2002 r. również rolnik amerykański ze stanu Iowa. Uzyskał on średni plon ziarna kukurydzy w ilości 442,14 buszli z akra. Po przeliczeniu na nasze jednostki rekord wynosił 27,751 t/ha.
Ten rekord utrzymywał się długo, ale potem był kilka razy bity. W roku 2014 pokonano barierę wydajności 500 buszli z akra. Nowy rekord świata wynoszący 503,791 buszli ziarna kukurydzy z akra plantacji nawadnianej uzyskał w 2014 br. Randy Dowdy Valdosta z USA. W USA każdego roku ogłaszany jest konkurs na najwyższe plony kukurydzy i z uwagi na różne technologie (nawadnianie plantacji, uprawa bezorkowa uprawa pasowa itd.), rekordy bite są w kilku kategoriach. W 2015 r. padła kolejna bariera plonowania kukurydzy. David Hula ze stanu Wirginia uzyskał plon 532 buszli z akra odmiany kukurydzy z hodowli Pioneer. W przeliczeniu na nasze jednostki rekord wynosi 33,390 t/ha.
Rekordy w przypadku plonów ziarna pszenicy ciągle bili rolnicy z Nowej Zelandii. Pierwszym uznanym rekordem świata był plon 13,99 t/ha uzyskany w Wielkiej Brytanii w 1981 r. W roku 2003 rekord na poziomie 223 buszli z akra (15,048 t/ha) ustanowił Chris Dennison z Nowej Zelandii. W roku 2010, dokładnie 8 marca, ten rekord pobił Michael Solari, właściciel gospodarstwa Otama w Nowej Zelandii. Uzyskał on plon ziarna pszenicy na poziomie 232,64 buszli z akra co po przeliczeniu na nasze jednostki daje plon 15,636 t/ha.
Ten utrzymujący się przez 5 lat rekord świata był w 2016 r. bity dwa razy przez farmerów Wielkiej Brytanii. Najpierw nowy rekord na poziomie 16,5 t ziarna pszenicy z hektara ustanowił 24 sierpnia br. Tim Lamyman w Lincolnshire. W 10 dni później ten rekord pobił o 20 kg/ha Rod Smith w Northumberland uzyskując z plantacji 11,3 ha plon ziarna pszenicy paszowej odmiany Dickens w ilości 16,519 t/ha (przy wilgotności 15%). Ten rekordowy wynik zgłoszony do księgi rekordów Guinnessa uzyskała odmian pszenicy Dickens na ciężkiej glinie w zmianowaniu po fasoli, wysiana 22 września ub.r. w ilości 330 ziarniaków na m kw.
W roku 2017 stawka poszła w górę, bo nowy rekord w plonie pszenicy ustanowiono ponownie w Nowej Zelandii. Odmiana Oakley na niespełna 12-hektarowej działce gospodarstwa Maxine i Erica Watsonów z Ashburton osiągnęła średni plon 16,791 tony z hektara i wynik trafił do rekordów Guinnessa.
W USA rolnicy zbierają średnio od 40 do 44 buszli nasion soi z akra czyli niespełna 3 t/ha. Wieloletnim rekordzistą świata w plonowaniu tej rośliny, jest Kip Cullers ze stanu Missouri w USA. Regularnie zbiera on średnie plony soi w granicach 100 buszli z akra (ponad 6,6 t/ha). Pierwszy swój rekord świata w plonie soi ustanowił w roku 2007 wynikiem 154,57 buszli z akra (10,312 t/ha). Od 5 lat utrzymuje on rekord świata ustanowiony w 2010 r. Wtedy wysiał on soję w połowie kwietnia 2010 r. i zebrał w ostatnich dniach września. Ustanowiony wtedy przez rolnika oficjalny rekord świata to plon aż 160,6 buszli soi z akra. W przeliczeniu na nasze jednostki, ten rekord świata wynosił 10,715 t/ha nasion soi.
Oficjalne rekordy świata wpisywane do księgi rekordów Guinnessa muszą być odpowiednio udokumentowane. Bywa zatem, że jest wiele znacznie wyższych nieoficjalnych rekordów świata. W przypadku soi znaleźć można np. komunikat prasowy, który wydał Jerry Stoller, właściciel Stoller USA w Illinois mówiący o plonie 176 buszli soi z akra plantacji nawadnianej w południowym Teksasie. Była też wzmianka w późniejszym okresie o plonie wręcz niewiarygodnym 214,7 buszli nasion soi z akra (ok. 14,3 t/ha) z innej plantacji nawadnianej w połuniowym Teksasie. Nikt nie podjął się jednak udokumentowania tych plonów i wpisania do oficjalnych rekordów świata. Oficjalnym rekordzistą Randy Dowdy ze stanu Georgia, który w 2016 r. uzyskał potwierdzony plon 171,8 buszli nasion soi z akra. W przeliczeniu na nasze jednostki oficjalny rekord wynosi 11,462 t/ha.
Tim Lamyman w Lincolnshire próbował skutecznie bić rekord plonowania pszenicy, ale rekordzistą w tym gatunku był przez zaledwie 10 dni. Udało się mu jednak ustanowić jeszcze jeden rekord. Jest on jeszcze nieoficjalny i dotyczy plonowania rzepaku ozimego. Warto dodać, że w styczniu br. stary rekord świata plonowania rzepaku ozimego wynoszący 6,14 t/ha pobił w Nowej Zelandii Chris Dennison ustawiając poprzeczkę na poziomie 6,31 t/ha. W lipcu ub.r. Tim Lamyman pobił ten rekord od 0,5 t/ha uzyskując rekordowy plon rzepaku na poziomie 6,7 t/ha. Co ciekawe, wynik ten uzyskał z odmianą populacyjną (Piktogram), ale wysianą w zagęszczeniu sugerowanym dla odmian mieszańcowych (ok. 2,5 kg nasion/ha). Rekordowy plon uzyskano na 8,21-hektarowej plantacji w zmianowaniu po jęczmieniu ozimym z uprawą uproszczoną. Rzepak siany był 21 sierpnia 2015 r. a zbierany 5 sierpnia 2016 r.
W 2015 r. padł w Nowej Zelandii nowy rekord świata w plonowaniu jęczmienia ozimego na poziomie 13,8 t/ha. Ustanowili go w styczniu 2015 r. Warren i Joy Darlings. Wcześniejszy oficjalny rekord świata na poziomie 12,2 t/ha jęczmienia ozimego ustanowił w1989 r. szkocki farmer Stockton Park.
W Polsce jeszcze kilka lat temu barierą plonowania buraków w wielu gospodarstwach było ok. 500 q korzeni z hektara. Są rolnicy którzy uzyskują w Polsce plony w granicach 800 q/ha. A jakie zbiera się na świecie rekordowe plony korzeni? Z informacji wynika, że rekordowy plon korzeni buraków cukrowych uzyskał w 2012 r. w USA Ben Abatti z Baja Farms. Było to aż 176 t/ha korzeni buraków uzyskanych na plantacji o wielkości 28,3 ha. Korzenie zwierały przy tym rekordowym plonie 15,89% cukru. Po przeliczeniu daje to plon aż 27,96 t cukru z hektara.
Marek Kalinowski
Pszenica ozima
Rekordy w przypadku plonów ziarna pszenicy ciągle bili rolnicy z Nowej Zelandii. Pierwszym uznanym rekordem świata był plon 13,99 t/ha uzyskany w Wielkiej Brytanii w 1981 r. W roku 2003 rekord na poziomie 223 buszli z akra (15,048 t/ha) ustanowił Chris Dennison z Nowej Zelandii. W roku 2010, dokładnie 8 marca, ten rekord pobił Michael Solari, właściciel gospodarstwa Otama w Nowej Zelandii. Uzyskał on plon ziarna pszenicy na poziomie 232,64 buszli z akra co po przeliczeniu na nasze jednostki daje plon 15,636 t/ha.
Ten utrzymujący się przez 5 lat rekord świata był w 2016 r. bity dwa razy przez farmerów Wielkiej Brytanii. Najpierw nowy rekord na poziomie 16,5 t ziarna pszenicy z hektara ustanowił 24 sierpnia br. Tim Lamyman w Lincolnshire. W 10 dni później ten rekord pobił o 20 kg/ha Rod Smith w Northumberland uzyskując z plantacji 11,3 ha plon ziarna pszenicy paszowej odmiany Dickens w ilości 16,519 t/ha (przy wilgotności 15%). Ten rekordowy wynik zgłoszony do księgi rekordów Guinnessa uzyskała odmian pszenicy Dickens na ciężkiej glinie w zmianowaniu po fasoli, wysiana 22 września ub.r. w ilości 330 ziarniaków na m kw.
W roku 2017 stawka poszła w górę, bo nowy rekord w plonie pszenicy ustanowiono ponownie w Nowej Zelandii. Odmiana Oakley na niespełna 12-hektarowej działce gospodarstwa Maxine i Erica Watsonów z Ashburton osiągnęła średni plon 16,791 tony z hektara i wynik trafił do rekordów Guinnessa.
Soja
W USA rolnicy zbierają średnio od 40 do 44 buszli nasion soi z akra czyli niespełna 3 t/ha. Wieloletnim rekordzistą świata w plonowaniu tej rośliny, jest Kip Cullers ze stanu Missouri w USA. Regularnie zbiera on średnie plony soi w granicach 100 buszli z akra (ponad 6,6 t/ha). Pierwszy swój rekord świata w plonie soi ustanowił w roku 2007 wynikiem 154,57 buszli z akra (10,312 t/ha). Od 5 lat utrzymuje on rekord świata ustanowiony w 2010 r. Wtedy wysiał on soję w połowie kwietnia 2010 r. i zebrał w ostatnich dniach września. Ustanowiony wtedy przez rolnika oficjalny rekord świata to plon aż 160,6 buszli soi z akra. W przeliczeniu na nasze jednostki, ten rekord świata wynosił 10,715 t/ha nasion soi.
Oficjalne rekordy świata wpisywane do księgi rekordów Guinnessa muszą być odpowiednio udokumentowane. Bywa zatem, że jest wiele znacznie wyższych nieoficjalnych rekordów świata. W przypadku soi znaleźć można np. komunikat prasowy, który wydał Jerry Stoller, właściciel Stoller USA w Illinois mówiący o plonie 176 buszli soi z akra plantacji nawadnianej w południowym Teksasie. Była też wzmianka w późniejszym okresie o plonie wręcz niewiarygodnym 214,7 buszli nasion soi z akra (ok. 14,3 t/ha) z innej plantacji nawadnianej w połuniowym Teksasie. Nikt nie podjął się jednak udokumentowania tych plonów i wpisania do oficjalnych rekordów świata. Oficjalnym rekordzistą Randy Dowdy ze stanu Georgia, który w 2016 r. uzyskał potwierdzony plon 171,8 buszli nasion soi z akra. W przeliczeniu na nasze jednostki oficjalny rekord wynosi 11,462 t/ha.
Rzepak ozimy
Tim Lamyman w Lincolnshire próbował skutecznie bić rekord plonowania pszenicy, ale rekordzistą w tym gatunku był przez zaledwie 10 dni. Udało się mu jednak ustanowić jeszcze jeden rekord. Jest on jeszcze nieoficjalny i dotyczy plonowania rzepaku ozimego. Warto dodać, że w styczniu br. stary rekord świata plonowania rzepaku ozimego wynoszący 6,14 t/ha pobił w Nowej Zelandii Chris Dennison ustawiając poprzeczkę na poziomie 6,31 t/ha. W lipcu ub.r. Tim Lamyman pobił ten rekord od 0,5 t/ha uzyskując rekordowy plon rzepaku na poziomie 6,7 t/ha. Co ciekawe, wynik ten uzyskał z odmianą populacyjną (Piktogram), ale wysianą w zagęszczeniu sugerowanym dla odmian mieszańcowych (ok. 2,5 kg nasion/ha). Rekordowy plon uzyskano na 8,21-hektarowej plantacji w zmianowaniu po jęczmieniu ozimym z uprawą uproszczoną. Rzepak siany był 21 sierpnia 2015 r. a zbierany 5 sierpnia 2016 r.
Jęczmień ozimy
W 2015 r. padł w Nowej Zelandii nowy rekord świata w plonowaniu jęczmienia ozimego na poziomie 13,8 t/ha. Ustanowili go w styczniu 2015 r. Warren i Joy Darlings. Wcześniejszy oficjalny rekord świata na poziomie 12,2 t/ha jęczmienia ozimego ustanowił w1989 r. szkocki farmer Stockton Park.
Buraki cukrowe
W Polsce jeszcze kilka lat temu barierą plonowania buraków w wielu gospodarstwach było ok. 500 q korzeni z hektara. Są rolnicy którzy uzyskują w Polsce plony w granicach 800 q/ha. A jakie zbiera się na świecie rekordowe plony korzeni? Z informacji wynika, że rekordowy plon korzeni buraków cukrowych uzyskał w 2012 r. w USA Ben Abatti z Baja Farms. Było to aż 176 t/ha korzeni buraków uzyskanych na plantacji o wielkości 28,3 ha. Korzenie zwierały przy tym rekordowym plonie 15,89% cukru. Po przeliczeniu daje to plon aż 27,96 t cukru z hektara.
Marek Kalinowski
