O ile w łuszczynie żeruje jedna larwa chowacza, to larw pryszczarka kapustnika może być w łuszczynie kilkadziesiąt, czasami powyżej 100 sztuk. Standardowym terminem zwalczania pryszczarka jest faza opadania płatków kwiatowych. W praktyce nie można do końca ufać standardowym zaleceniom i trzeba śledzić rozwój sytuacji. Zdarza się, że zależnie od warunków pogodowych szkodnik może przedłużać naloty i występować gradacyjnie. Dlatego przed zabiegiem konieczne jest śledzenie obecności szkodników łuszczynowych.
Pryszczarek kapustnik
jest muchówką komarowatego kształtu długości ok. 1,5 mm, barwy ciemno szarej z pomarańczowym odwłokiem. Szkodnik zimuje w ziemnych kokonach na głębokości do 10 cm. Wylot pierwszego pokolenia, najgroźniejszego dla rzepaku, następuje w początkach kwitnienia i w maju. Samice składają jaja grupkami do łuszczyn, głównie w otwory powstałe po żerowaniu chowacza podobnika, ale samica potrafi także składać jaja do młodych (wielkości do 1–2 cm) nie uszkodzonych łuszczyn, które mają jeszcze bardzo cienką warstwę komórek.
Larwy szkodnika
są na początku przeźroczyste, potem kremowobiałe, a najstarsze larwy żółkną. Larwy uszkadzają nasiona i wysysają wewnętrzne ściany łuszczyn. Uszkodzone łuszczyny są nabrzmiałe, skręcone, przedwcześnie żółkną i pękają, a nasiona osypują się. Szkody wyrządzane są głównie przez pierwsze pokolenie i skupiają się często na obrzeżach pól rzepaku. Uszkodzona łuszczyna otwiera drogę larwom, które wypadają do gleby, gdzie przędą kokon i przepoczwarczają się. Ruchoma poczwarka wychodzi na powierzchnię gleby, skąd wylatują muchówki. W ciągu roku występują 3 pokolenia pryszczarka kapustnika.
Przed zwalczaniem
chemicznym pryszczarka kapustnika konieczna jest ocena jego liczebności metodą strząsania muchówek do czerpaka. Obserwacje przeprowadza się w okresie kwitnienia rzepaku (faza rozwojowa w skali BBCH 60–69) w godzinach porannych lub wieczornych, kiedy muchówki są mało ruchliwe. Analizuje się, w zależności od wielkości pola, od 100 do 150 roślin, wybierając losowo w różnych punktach pola po 10 sztuk. Do wybranych roślin podsuwa się krawędź czerpaka, a następnie szybkim ruchem przechyla się roślinę do czerpaka i kilkakrotnie potrząsa. Należy obliczyć średnią liczbę muchówek na 1 roślinie.
Progiem szkodliwości
w rejonach, które należą do nielicznego występowania chowacza podobnika, którego uszkodzenia łuszczyn ułatwiają pryszczarkowi kapustnikowi składanie jaj, jest 1 muchówka pryszczarka kapustnika na 1 roślinę. Przy dużym nasileniu występowania chowacza podobnika progiem szkodliwości jest 1 muchówka pryszczarka kapustnika na 3–4 rośliny (0,25–0,3 muchówki/1 roślinę). Obserwacje nalotów szkodnika prowadzimy od początku opadania płatków kwiatowych (BBCH 60–69).
Marek KALINOWSKI
