Kończąc okres dojrzewania łuszczyny otwierają się, co powoduje osypywanie nasion. Straty spowodowane tym procesem sięgają według wielu fachowych źródeł w łagodnej aurze pogodowej 5–15%, natomiast w niesprzyjających warunkach nawet 30%. Gdy jednak opóźni się zbiór w wyniku opadów – tracimy nawet do 90% plonu! Przez ostatnie dziesięć dni przed zbiorem rzepak kształtuje ok. 10–15% plonu, w tym czasie dzienne przyrosty plonu nasion sięgają 30–40 kg/ha.
Najwcześniej dojrzewające
łuszczyny na pędzie głównym tworzące plon zasadniczy, zaczynają pękać, a zawarte w nich nasiona osypują się. Zjawisko to spowodowane jest absorpcją wilgoci z deszczu i rosy, a następnie ponownym wysychaniem pod wpływem słońca i wiatru. Wielokrotnie powtarzający się proces kurczenia i rozszerzania się łuszczyn powoduje ich przedwczesne pękanie i znaczne osypywanie się nasion.
Często też zdarzają się sezony, gdy przed zbiorem rzepaku panuje zmienna pogoda, czyli na przemian jest deszczowo i słonecznie. Te naturalne procesy może powstrzymać elastyczna warstwa izolująca łuszczyny od wody, która jednocześnie musi być przepuszczalna dla gazów, aby łuszczyna mogła wydzielać parę wodną. Dzięki temu proces dojrzewania nasion postępuje bardziej równomiernie, a wysychanie następuje w naturalny sposób.
Przykładem produktu
innowacyjnego stworzonego z myślą o efektywnym obniżeniu strat plonu rzepaku jest Brafil New. Zawiera on substancję aktywną w formie homopolimeru beta-pinenu, który to po zetknięciu z powierzchnią rośliny tworzy półprzepuszczalny lateks. Drogą do sukcesu jest zastosowanie go w odpowiednim czasie. Czas ten przypada w fazie dojrzałości technicznej rzepaku, czyli około 3 tygodnie przed zbiorem.
Test na zginanie
Rzepak przeważnie dojrzewa nierównomiernie, dlatego najłatwiej rozpoznać ten okres wówczas, gdy łuszczyny zmieniają barwę z intensywnie zielonej na seledynową i zielonożółtą pozostając nadal elastyczne. Plantatorom trudno jest uchwycić właściwy moment żółknięcia całej plantacji, dlatego należy obserwować najwcześniej dojrzewające na polu rośliny. Pojawiające się pierwsze żółknące łuszczyny są sygnałem do wykonania zabiegu.
Większym problemem
jest zachwaszczenie wtórne w rzepaku oraz nadmierna rozbieżność w dojrzałości najstarszych łuszczyn w stosunku do najmłodszych. Wymusza to zastosowanie środków ochrony roślin o działaniu totalnym, czyli tzw. desykantów. Przy okazji przyspieszamy dojrzewanie rośliny poprzez jej dosuszenie. Producenci rolni często chcąc skleić łuszczyny i desykować łączą oba zabiegi.
Tu zaczyna rodzić się pytanie – jaki ma sens łączne stosowanie, gdy czas jednego od drugiego zabiegu dzieli okres około 1–2 tygodni? Otóż warto, mimo opóźnionego terminu zastosować środki sklejające łuszczyny łącznie z desykantem. Środki ochrony roślin oparte na glifosacie stosujemy wtedy, kiedy 70–80 proc. łuszczyn przebarwiło się już na kolor żółto-brązowy, a nasiona zdążyły już zbrunatnieć, ale są jeszcze miękkie.
Karol Taterka
Crop Manager Chemirol
