StoryEditorWiadomości rolnicze

Jak zagospodarować zielonki z poplonów

21.07.2017., 18:07h
Gospodarstwa bezinwentarzowe wykorzystują rośliny poplonowe na zielony nawóz lub mulcz. Gospodarstwa zajmujące się chowem i hodowlą bydła mlecznego i opasowego przeznaczają je na paszę. W tym drugim przypadku istotne są informacje na temat wartości roślin poplonowych i to, jaki plon możemy uzyskać z poplonów? O czym trzeba wiedzieć przy skarmianiu zielonek poplonowych i jakich zasad przestrzegać, aby przypadkiem nie zaszkodzić wydajności krów?

Zawierają dużo wody

Poplony, jak wszystkie zielonki, mają mało suchej masy i koniecznie przy ich skarmianiu należy podawać krowom siano lub słomę. W niektórych występują też substancje antyżywieniowe. Dlatego zielonki z poplonów nie mogą stanowić monodiety i trzeba je wprowadzać do żywienia stopniowo, aby przyzwyczaić mikroflorę żwacza do trawienia nowej paszy. Zielonki (kiszonki) z poplonów to pasze dobre, ale okazjonalne, których wypas lub zadawanie ściętej zielonki trwać może do kilku tygodni. Poplony, jako pewna rezerwa w bilansie paszowym, powinny być raczej przeznaczane do żywienia innych grup produkcyjnych bydła niż krów mlecznych.

Zasadniczym czynnikiem decydującym o wartości i jakości paszy uzyskiwanych z poplonów jest termin ich zbioru oraz – przy zbiorze mechanicznym i dowożeniu paszy do gospodarstwa – stopień rozdrobnienia. W późniejszych fazach rozwojowych roślin występują zmiany w ich składzie chemicznym. Sukcesywnie, w miarę starzenia się roślin, maleje w nich zawartość związków azotowych (białka ogólnego) i zwiększa zawartość włókna surowego, szczególnie ligniny. Pogarsza się też smakowitość karmy.

Mieszanki grochu z facelią należy zbierać, gdy facelia osiągnie wzrost ok. 30 cm, zanim zwiąże pąki i zakwitnie. W fazie jak na zdjęciu facelia jest już zdrewniała

Kapusta pastewna

Jest jedną z najwydajniejszych roślin pastewnych. Można ją wypasać przy wysokości roślin ok. 60 cm. W późniejszym okresie wzrostu zaleca się jej zbiór i – po rozdrobnieniu całych roślin – bezpośrednie skarmianie. Kapusta jest dobrą paszą dla bydła i owiec. Znosi przymrozki do minus 12 st. C i dlatego można ją zadawać – po rozmarznięciu – jeszcze w grudniu. Duże dawki kapusty pastewnej mogą jednak powodować wzdęcia zwierząt i gorzki posmak mleka. Z tego względu zaleca się by dawka kapusty pastewnej dla krów nie przekraczała 30 kg/dziennie.

Kukurydza

Uprawianą w poplonie na zielonkę należy kosić i zadawać bezpośrednio do czasu wystąpienia przymrozków. Z uwagi na to należy dobrze rozplanować jej skarmianie. Zielonka z kukurydzy jest paszą wybitnie węglowodanową. Zwiera mało białka i nie może stanowić jedynej paszy objętościowej w dawce dla krów. Niedobory białka najlepiej jest uzupełnić zielonkami z roślin motylkowych, ewentualnie sianokiszonką z dużym udziałem motylkowych sporządzoną z pierwszego pokosu.

Strączkowe w mieszance

Są paszami wysokobiałkowymi. Udział słonecznika i facelii w takiej mieszance (można ją zakiszać) poprawia bilans białkowo-energetyczny, ale zielonka i tak wymaga pewnej korekty. Przy uprawie takich poplonów należy pamiętać o właściwościach wzdymających roślin strączkowych i substancjach antyżywieniowych. Mieszanki z facelią należy zbierać, gdy osiągnie ona wzrost ok. 30 cm. Zielonki z mieszanek z udziałem grochu pastewnego można kosić po 60 dniach od wschodów roślin – szacowany plon zielonki 10 – 18 t z ha.

Słonecznik

Można go wypasać i generalnie należy pamiętać, by zbiór tej rośliny zakończyć przed spodziewanymi przymrozkami, które obniżają wartość pokarmową i smakowitość zielonki. Do bezpośredniego skarmiania zbiera się słonecznik do początków jego kwitnienia. W pełni kwitnienia powinno się go już przeznaczyć na kiszonkę. Wartość pokarmowa zielonki ze słonecznika jest porównywalna z zielonką z kukurydzy. Wysoką wartość pastewną tej rośliny można wykorzystać lepiej przez siew w mieszankach ze strączkowymi.

Seradela

Powinna być podawana bydłu w okresie od początku do końca jej kwitnienia. Zielonka z tej rośliny jest delikatną, smaczną i wartościową paszą dla bydła. Działa mlekopędnie i wpływa korzystnie na jakość mleka. Jedyną ujemną stroną jest zawodność plonowania seradeli. Jeżeli jest uprawiana w mieszankach – poplon należy użytkować kośnie już po 45–50 dniach od wschodów seradeli. Seradelę z czystego siewu najlepiej jest wypasać. Seradela z czystego siewu daje z ha 5-7 t zielonki z ha.

Facelia

Jest bardziej wytrzymała na chłody niż słonecznik, ale koszenie zielonki najlepiej rozpoczynać, gdy rośliny osiągną wysokość 30 cm. Zwlekanie ze zbiorem powoduje, że po wykształceniu pąków kwiatowych łodygi stopniowo drewnieją i włoski pokrywające roślinę stają się ostre. Zielonka ma wtedy małą wartość pokarmową i mniejszą smakowitość. Z ha można uzyskać 15 – 20 t zielonki.

Gorczyca

Jeżeli uprawiamy gorczycę w poplonie na cele paszowe pamiętajmy, że zielonka nie może być podstawą żywienia przeżuwaczy, ale w latach suchych może być paszą alternatywną. Zbiór na cele paszowe należy wykonać przed jej kwitnieniem – potem bardzo szybko drewnieje. Zielonkę można skarmiać bezpośrednio, wypasać, a nawet kisić (koniecznie z dodatkami wspomagającymi zakiszanie: dobrą kombinacją jest kiszenie gorczycy razem z kukurydzą). Z jednego hektara gorczycy białej uprawianej w poplonie można uzyskać średnio 30 ton zielonki, a w sprzyjających warunkach nawet 40 ton.


Zbiór gorczycy białej na cele paszowe należy wykonać przed jej kwitnieniem. Jeżeli jest uprawiana w mieszance (np. z facelią) trzeba brać pod uwagę fazy rozwojowe wszystkich składników mieszanki

Marek Kalinowski

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
18. listopad 2024 21:45