Korzyści posiadania planu nawożenia
Plan nawożenia pozwala zoptymalizować podaż składników odżywczych do gleby oraz utrzymać jej żyzność. Co to oznacza? Optymalizacja dawek nawozu polega na aplikacji składników pokarmowych w ilości odpowiadającej aktualnemu zapotrzebowaniu gleby i uprawianych roślin. Jeśli więc zewnętrzny doradca proponuje określony produkt nawozowy i przedstawia szczegółową instrukcję jego aplikacji, sprawdź, czy odpowiada ona indywidualnym potrzebom w gospodarstwie. Ustalając precyzyjne dawkowanie, adekwatne do zapotrzebowania gleby i upraw, nie tyle może oszczędzasz na nawożeniu, co sprawiasz, że jest ono dużo skuteczniejsze i ma przełożenie w większym, zdrowszym i jakościowo lepszym plonie.
Dlaczego nawożenie zgodne z zasadą „tyle będzie dobrze” nie jest tak skuteczne, jak mogłoby się wydawać? Nadmiar składników pokarmowych często ulega wymywaniu wskutek erozji i nie dociera do roślin. To wyłącznie niekontrolowany wyciek pieniędzy do wód powierzchniowych i gruntowych, które tym samym są nieustannie zanieczyszczane. Zaaplikowane makroelementy mogą też nie być dobrze przyswajane przez rośliny, jeśli nie stworzysz w glebie odpowiednich warunków do ich prawidłowego transportu. Prawdopodobnie możesz być zadowolony z plonów i podważyć sens tworzenia planu nawożenia w gospodarstwie. Możesz też jednak przy niewielkim wysiłku powalczyć o większą wydajność produkcji!
Bilans nawożenia
Podstawą do sporządzenia planu nawożenia w gospodarstwie rolnym jest indywidualny bilans składników odżywczych. Samo słowo bilans kojarzy się często ze skomplikowanymi obliczeniami, które spędzają sen z powiek niejednego doświadczonego księgowego. Zapewniamy jednak, że ten bilans może sporządzić absolutnie każdy rolnik, bez względu na wielkość gospodarstwa oraz poziom awersji do przedmiotów ścisłych.
O przedstawienie konstrukcji takiego bilansu dla przykładu, poprosiliśmy specjalistów z naszego pilotażowego gospodarstwa rolnego Farm Frites Poland Dwa w Bobrownikach (Pomorskie), którzy tworzą go od wielu lat. Gospodarstwo specjalizuje się w uprawie ziemniaków, które wchodzą w skład 4-letniego cyklu upraw. Cykl ten wygląda następująco: ziemniaki – pszenica ozima – rzepak – pszenica ozima. Farma stosuje też poplon w postaci rzodkwi oleistej oraz przeoruje w polu większość produkowanej słomy.
Konstruowanie planu nawożenia
W jaki sposób w gospodarstwie ustalane są dawki poszczególnych makroelementów, które zawiera tabela?
- W pierwszej kolejności wykonuje się badania gleby przed posadzeniem ziemniaków, które szczegółowo pokazują zasoby fosforu i potasu na polach gospodarstwa.
- Następnie oblicza się średnie plony uprawianych roślin. W Farm Frites przedstawiają się one następująco: ziemniaki – 50 ton/ ha, pszenica ozima – 6,5 tony/ha + 3 tony słomy, rzepak – 3,7 tony/ha + 3 tony słomy, poplony średnio 20 ton świeżej masy.
- Tonaż upraw mnoży się przez średni pobór tych makroelementów przez poszczególne rośliny oraz poplony i słomę, co daje nam ich aktualne zapotrzebowanie na te składniki odżywcze.
- Wielkość zasobu fosforu i potasu w glebie przed rozpoczęciem cyklu upraw oraz zapotrzebowanie roślin, pozwala ustalić odpowiednie dawki aplikacji tych makroelementów.
- Kolejne badanie gleby po ostatniej uprawie w 4-letnim cyklu pokazuje całkowity pobór fosforu i potasu. W zestawieniu z ich wcześniejszą podażą, otrzymujemy informację, na ile precyzyjnie ustaliliśmy dawki nawozu.
| PODAŻ | POBÓR | |||
| Uprawa | Fosfor | Potas | Fosfor | Potas |
| Ziemniaki | 120 | 120 | 45 | 225 |
| Pszenica ozima | 45 | 45 | 60 | 70 |
| Rzepak | 100 | 100 | 60 | 75 |
| Pszenica ozima + poplony | 60 | 60 | 70 | 110 |
| Razem | 325 | 325 | 235 | 480 |
Nawozić częściej, mniejszymi dawkami
– Plan nawożenia w naszym gospodarstwie jest niezbędny do tego, aby utrzymać żyzność pól i zapewnić naszym uprawom lepsze plonowanie. Nasze doświadczenie mówi, że lepiej nawozić w odpowiednim czasie małymi dawkami niż rzadziej dużymi. Jeśli nawożenie jest właściwe, podaż nawozu w 4-letnim cyklu upraw odpowiada wielkości poboru makroelementów przez rośliny. Ponieważ w glebach naszych pól jest więcej potasu, możemy go zaaplikować trochę mniej niż wielkość jego poboru. Potrzeba jednak zwiększonej aplikacji fosforu, którego w glebie jest mniej – mówi Gerhard Meiborg, dyrektor Farm Frites Poland Dwa.
Gospodarstwo stosuje większe dawki określonych makroelementów w przypadku upraw, które najwięcej ich potrzebują, a więc po ziemniakach i przed rzepakiem. Zestawienie to nie pokazuje nieuniknionych strat fosforu, które rocznie mogą wynosić nawet od 5–20 kg/ ha oraz strat potasu, które przede wszystkim zależą od typu gleby. Farma dokumentuje bilanse nawożenia i zrealizowane plany dla potrzeb ciągłego ich doskonalenia, polegającego na coraz większej precyzji wykonywanych zabiegów. Taka praktyka jest istotnym elementem produkcji zrównoważonej i przykładem przemyślanej dystrybucji nawozów w polu.
Opracowanie: Polskie
Stowarzyszenie Rolnictwa
Zrównoważonego ASAP
