jęczmień

Jęczmień jary - Lista Odmian Zalecanych

Jęczmień jary ma krótki okres wegetacji, a ze względu na słaby system korzeniowy ma dość duże wymagania glebowe i jest wrażliwy na pH gleby. Spośród zbóż jarych jednak najlepiej wykorzystuje wodę i przy planowaniu prac polowych można go ustawić na końcu kolejki do siewu.

W czystym siewie jęczmień jary uprawiany jest na cele paszowe, browarne, w mniejszym stopniu na kasze. To także gatunek będący głównym komponentem mieszanek zbożowych i zbożowo-strączkowych. Jęczmień jest też idealną rośliną ochronną przy siewie mieszanek traw z motylkowymi.

Jęczmień warto wysiewać z mieszankami

Jeżeli planujemy wykorzystać jęczmień jary do ochrony zakładanego użytku zielonego nie powinniśmy wybierać odmian najplenniejszych, ale te które rekomendowane są na LOZ i charakteryzują się najkrótszą słomą, szybko schodzą z pola i są najbardziej odporne na wyleganie. Jęczmień ma chronić młode rośliny traw i motylkowych, ale nie może z nimi nadmiernie konkurować. Dlatego tak ważne są wymienione cechy. W jęczmień można wsiewać mieszanki trawiasto-motylkowate, ale także koniczynę czerwoną (wysiewa się ok. 15–18 kg koniczyny w rozstawie 10–15 cm na głębokość 1–2 cm), mieszanki koniczyny czerwonej z trawami oraz lucernę (wysiewa się 18–20 kg/ha lucerny w rozstawie rzędów co 15 cm na głębokość 1–2 cm). Szczegółowe zalecenia dotyczące siewu mieszanek traw z jęczmieniem jarym jako rośliną ochronną, a także mieszanek zbożowych z jęczmieniem opiszemy za kilka tygodni.

W wierzchołku List Odmian Zalecanych jęczmienia jarego od kilku lat jest Paustian

W wierzchołku List Odmian Zalecanych jęczmienia jarego od kilku lat jest Paustian

Odmiany jęczmienia i ich opis

Podobnie, jak dla innych gatunków roślin na podstawie wyników badań Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego tworzone są dla województw Listy Odmian Zalecanych (LOZ jęczmienia jarego na mapie). Każdego roku lista ta zmienia się i jest uaktualniana. Staramy się propagować te informacje przygotowywane przez zespoły ze Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU i przedstawiać jak najświeższe dane. Niżej przypominamy charakterystykę (wg COBORU) kilku odmian jęczmienia jarego najczęściej rekomendowanych, a w tabeli zestawiliśmy do porównania najważniejsze cechy wszystkich odmian z LOZ. Odmiany te prezentują wysoki postęp hodowlany, który w jęczmieniu jarym skupia się na poprawie plenności oraz zdrowotności, a w odmianach browarnych na poprawie wartości browarnej. Na listach LOZ jęczmienia jarego na 2020 r. zaszły spore zmiany. Dużo jest odmian nowych zarejestrowanych w 2018 r., ale liderem niezmiennie pozostaje KWS Vermont.

KWS Vermont – odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mącznika prawdziwego, dość duża, na rynchosporiozę, rdzę jęczmienia i plamistość siatkową, ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie o dobrej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.

Soldo – odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i czarną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie ziarna dość dobre, zawartość białka w ziarnie i gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Bente – odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową – średnia, na rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Pilote – odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia – dość duża, na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Radek – odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rynchosporiozę, plamistość siatkową i rdzę jęczmienia – średnia, na mączniaka i ciemnobrunatną plamistość – dość duża. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

RGT Planet – odmiana typu browarnego o bardzo dobrej wartości technologicznej. Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mączniaka prawdziwego – średnia, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – dość mała. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Paustian – odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odporność na rynchosporiozę – dość duża. Na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, czarną plamistość, rdzę jęczmienia – średnia. Rośliny średniej wysokości o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna dość duże, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.

MHR Fajter – odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Ważniejsze cechy odmian jęczmienia jarego zamieszczonych na LOZ i ich odporność na wybrane choroby (w skali 1–9°) wg porównywarki odmian COBORU i wyników PDO z lat 2017 i 2018
Lp.	Odmiana	Plon w 2019 r. na a1 (wz.= 59,9 dt z ha) w % wzorca	Plon w 2019 r. na a2 (wz.= 67,3 dt z ha) w % wzorca	Mączniak prawdziwy liście	Plamistość siatkowa	Rdza jęczmienia	Ryncho-sporioza	Wyleganie przed zbiorem	Wysokość roślin (cm)	Tolerancja na zakwaszenie gleby
1	KWS Vermont	101	100	8,3	7,1	7,1	8,1	6,7	68	5
2	Soldo	95	96	8,3	7,3	7,8	7,7	7,2	69	5
3	Paustian	92	92	8,2	7	7,6	8	6,9	69	5
4	Radek	98	96	8,4	7,3	8	7,7	6,5	73	5
5	Bente	104	105	8,1	6,6	7,4	7,6	6,7	71	5
6	KWS Olof	98	96	8,2	7,5	8,1	7,9	6,4	69	5
7	RGT Planet	101	101	8,3	6,9	7,6	8,2	6,2	72	5
8	Rubaszek	98	96	8,3	7,5	7,4	7,4	7,1	66	5
9	Teksas	93	93	8,2	7,2	7,3	7,6	6,7	66	5
10	Alianz	98	95	8,4	7,1	7,4	7,9	6	72	5
11	Ella	98	96	8,4	7,3	6,9	7,6	6,8	72	5
12	KWS Atrika	95	93	8,4	6,8	7,6	7,8	6,7	72	5
13	KWS Irina	99	98	8,4	7,4	7,9	7,7	7,1	66	5
14	Polonia Staro-polska	95	98	6,6	7	7,8	7,8	6,5	62	6
15	KWS Dante	98	98	8,4	6,8	7,8	7,8	6,9	67	5
16	Airway	98	97	8,4	7,1	7,4	7,9	6,7	71	5
17	Basic	102	100	8,3	7,3	7,4	7,8	6,4	69	4
18	KWS Harris	97	96	8,4	7,2	7,5	7,8	6,3	71	5
19	MHR Fajter	102	99	8,3	7,4	7,9	8,1	6,3	67	5
20	Pilote	101	99	8,4	7,1	7,8	7,9	6,5	69	5
21	Podarek	90	89	7,1	7,3	7,5	7,7	6,8	73	5
22	Eldorado	97	96	8,6	7,1	7,5	7,7	6,4	69	5
23	Esma	102	101	8,5	7,3	7,4	7,6	6,5	69	5
24	Etoile	102	102	8,3	6,7	7,8	7,7	6,4	69	5
25	Ismena	97	98	8,6	7,2	7,4	8,2	6,4	68	5
26	Uta	-	-	8,3	6,5	7,2	7,4	6,5	71	5
27	KWS Fantex	100	100	8,5	7,1	7,6	8,1	6,8	66	5
28	Farmer	99	97	8,5	6,9	7,7	-	7,4	70	5
29	Rezus	99	99	7,5	7,3	7,5	7,8	6,3	72	5
30	Runner	99	99	8,4	6,9	7,5	7,7	6,2	67	5
31	Avatar	100	100	8,1	–	7,9	8,2	6,5	71	–

A to niezwykle ciekawa i unikatowa odmiana jęczmienia jarego spoza LOZ. To Gawrosz – unikatowa, bo nieoplewiona odmiana jęczmienia jarego. Ale w hodowli zawsze jest coś za coś. Pozbawienie plew powoduje niższe plonowanie w stosunku do odmian oplewionych. Gawrosza cechuje jednak duża zawartość prozdrowotnego beta-glukanu przez co doskonale nadaje się na płatki i kaszę

A to niezwykle ciekawa i unikatowa odmiana jęczmienia jarego spoza LOZ. To Gawrosz – unikatowa, bo nieoplewiona odmiana jęczmienia jarego. Ale w hodowli zawsze jest coś za coś. Pozbawienie plew powoduje niższe plonowanie w stosunku do odmian oplewionych. Gawrosza cechuje jednak duża zawartość prozdrowotnego beta-glukanu przez co doskonale nadaje się na płatki i kaszę.

Marek Kalinowski
Zjęcie główne: Pixabay
Zdjęcia: Marek Kalinowski