Jęczmień jary ma krótki okres wegetacji, a ze względu na słaby system korzeniowy ma dość duże wymagania glebowe i jest wrażliwy na pH gleby. Mimo to spośród zbóż jarych najlepiej wykorzystuje wodę i przy planowaniu prac polowych można go ustawić na końcu kolejki do siewu.
Jęczmień ma chronić młode rośliny traw i motylkowych
Jeżeli planujemy wykorzystać jęczmień jary do ochrony zakładanego użytku zielonego nie powinniśmy wybierać odmian najplenniejszych, ale te, które rekomendowane są na LOZ i charakteryzują się najkrótszą słomą, szybko schodzą z pola i są najbardziej odporne na wyleganie. Jęczmień ma chronić młode rośliny traw i motylkowych, ale nie może z nimi nadmiernie konkurować. Dlatego tak ważne są wymienione cechy. W jęczmień można wsiewać mieszanki trawiasto-motylkowate, ale także koniczynę czerwoną (wysiewa się ok. 15–18 kg koniczyny w rozstawie 10–15 cm na głębokość 1–2 cm), mieszanki koniczyny czerwonej z trawami oraz lucernę (wysiewa się 18–20 kg/ha lucerny w rozstawie rzędów co 15 cm na głębokość 1–2 cm). Szczegółowe zalecenia dotyczące siewu mieszanek traw z jęczmieniem jarym jako rośliną ochronną, a także mieszanek zbożowych z jęczmieniem opiszemy za kilka tygodni.
LOZ – najlepsze źródło informacji
Podobnie, jak dla innych gatunków roślin na podstawie wyników badań Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego tworzone są dla województw Listy Odmian Zalecanych (LOZ jęczmienia jarego na mapie). Każdego roku lista ta zmienia się i jest uaktualniana. Staramy się propagować te informacje przygotowywane przez zespoły ze Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU i przedstawiać jak najświeższe dane. Niżej przypominamy charakterystykę (wg COBORU) kilku odmian jęczmienia jarego najczęściej rekomendowanych oraz jedną z poza listy, ale ciekawą bo nieoplewioną – Gawrosz. W tabeli zestawiliśmy do porównania najważniejsze cechy 20 odmian najwyżej plonujących w 2020 r. (na LOZ częściowo zaktualizowanej są 34 odmiany). Wszystkie odmiany prezentują postęp hodowlany, który w jęczmieniu jarym skupia się na poprawie plenności oraz zdrowotności, a w odmianach browarnych na poprawie wartości browarnej.
- KWS Vermont
Odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mącznika prawdziwego – dość duża, na rynchosporiozę, rdzę jęczmienia i plamistość siatkową, ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie o dobrej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.
- Patrząc na zmiany w rekomendacjach części województw na 2021 r. na razie pierwsze miejsce ex aequo zajmują trzy najczęściej polecane odmiany: zeszłoroczny lider KWS Vermont oraz Bente i Pilote
- Bente
Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową – średnia, na rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała. wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Pilote
Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia – dość duża, na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- MHR Fajter
Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Etoile
Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odporność na ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę jęczmienia – średnia, na plamistość siatkową i rynchosporiozę – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Gawrosz
Odmiana typu pastewnego o ziarnie nieoplewionym. Plenność o około 20% słabsza od wszystkich odmian oplewionych.Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę, czarną plamistość – średnia. Rośliny wysokie do bardzo wysokich (ok. 81 cm) o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren mała (ok. 44 g), wyrównanie ziarna bardzo słabe (ok. 46%), zawartość białka w ziarnie duża (ok. 13%). Przeciętna tolerancja na zakwaszenie gleby.
|
Lp. |
Odmiana |
Plon w 2020 r. na a1 (wz.= 65,4 dt z ha) w % wzorca |
Plon w 2020 r. na a2 (wz.= 74,7 dt z ha) w % wzorca |
Mączniak prawdziwy – liście (skala1-9°) |
Plamistość siatkowa (skala1-9°) |
Rdza jęczmienia (skala1-9°) |
Rynchosporioza (skala1-9°) |
Wyleganie przed zbiorem (skala1-9°) |
Wysokość roślin (cm) |
Tolerancja na zakwaszenie gleby (skala1-9°) |
|
1 |
KWS Vermont |
100 |
105 |
8,3 |
7,2 |
7,3 |
8 |
6,6 |
69 |
5 |
|
2 |
Bente |
102 |
103 |
7,8 |
6,8 |
7,4 |
7,7 |
6,7 |
72 |
5 |
|
3 |
Pilote |
100 |
100 |
8,2 |
7,1 |
7,7 |
7,9 |
6,1 |
70 |
5 |
|
4 |
MHR Fajter |
99 |
97 |
8,1 |
7,4 |
7,8 |
8,2 |
6,1 |
69 |
5 |
|
5 |
Etoile |
98 |
100 |
8,2 |
6,8 |
8 |
7,8 |
6,5 |
70 |
5 |
|
6 |
Radek |
99 |
98 |
8,4 |
7,4 |
8 |
7,9 |
6,5 |
74 |
5 |
|
7 |
Rezus |
101 |
101 |
7,1 |
7,5 |
7,6 |
7,8 |
6,2 |
73 |
5 |
|
8 |
RGT Planet |
101 |
102 |
8,2 |
6,9 |
7,6 |
8,1 |
5,9 |
73 |
5 |
|
9 |
Runner |
99 |
98 |
8,3 |
7 |
7,4 |
7,8 |
6,2 |
68 |
5 |
|
10 |
Farmer |
102 |
101 |
8,3 |
6,9 |
7,5 |
7,7 |
7,4 |
71 |
5 |
|
11 |
Ismena |
99 |
101 |
8,3 |
7,3 |
7,3 |
8,2 |
6,3 |
69 |
5 |
|
12 |
KWS Fantex |
102 |
103 |
8,4 |
7,2 |
7,5 |
8,1 |
6,8 |
68 |
5 |
|
13 |
Paustian |
97 |
100 |
8,1 |
6,9 |
7,5 |
8 |
7,2 |
73 |
5 |
|
14 |
Rubaszek |
98 |
99 |
8,3 |
7,6 |
7,3 |
7,7 |
7 |
68 |
5 |
|
15 |
Avatar |
101 |
101 |
7,6 |
7,5 |
7,9 |
8,1 |
6,5 |
73 |
- |
|
16 |
Mecenas |
101 |
102 |
7,5 |
7 |
7,5 |
8 |
6,2 |
74 |
5 |
|
17 |
Adwokat |
102 |
103 |
8,5 |
7,1 |
7,4 |
7,9 |
7 |
66 |
5 |
|
18 |
Jowita |
102 |
105 |
8,1 |
7,1 |
7,6 |
8,2 |
6,5 |
72 |
5 |
|
19 |
Forman |
98 |
99 |
8,2 |
6,9 |
7,5 |
7,9 |
6,4 |
69 |
6 |
|
20 |
Lupus |
98 |
101 |
7,3 |
7,2 |
7,7 |
7,7 |
6,7 |
70 |
4 |
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski
