Jakie stanowiska chwastnica zachwaszcza najszybciej?
W doświadczeniach bez stosowania herbicydów chwastnica jednostronna może osiągnąć w kukurydzy wysokość 1,5 metra, a świeża masa niezwalczanych roślin chwastu na 1 ha może ważyć 13 ton (patrz tabela).
Żaden plantator kukurydzy nie wyobraża sobie technologii uprawy tej rośliny bez odchwaszczania. Jednak chwastnica, choć stosunkowo łatwa w zwalczaniu, to stwarza duży problem zachwaszczając plantacje wtórnie, w drugim rzucie wschodów.
Warto podkreślić że chwastnica jednostronna wyjątkowo lubi i z łatwością zachwaszcza stanowiska bez orki, na których kukurydza uprawiana jest w technologii pasowej z nawożeniem współrzędowym. Znaczny wzrost nasilenia chwastnicy jednostronnej obserwuje się w uprawie kukurydzy po kukurydzy. Chwastnica lubi gleby bogate w składniki mineralne, próchniczne, piaszczyste i gliniaste, o podłożu gliniastym. Jest chwastem o zróżnicowanym pokroju i, w zależności od stanowiska i rośliny uprawnej, osiąga wysokość nawet ponad 150 cm. Jeden chwast wytwarza 300–500 ziarniaków, które mogą przetrwać w glebie do ok. 5 lat.
Chwast po wykiełkowaniu pierwszy liść ma zwinięty, szeroko lancetowaty, a siewka oprócz korzeni wytwarza u podstawy źdźbła korzenie przybyszowe. Charakterystyczny jest brak języczka i uszka. Cechą rozpoznawczą gatunku jest spłaszczona pochwa liściowa. Nibykłosy ułożone są wiechowato lub groniasto. Plewy najczęściej są z długą ością.
Jak wyeliminować chwastnicę w uprawie kukurydzy?
W uprawie kukurydzy chwastnicę można jeszcze dość łatwo wyeliminować, ale stałym problemem bywa wtórne zachwaszczenie. Ten problem zawsze trzeba rozwiązać, bo progiem szkodliwości są 3–6 roślin/m2. Według danych IOR – PIB zamieszczanych w metodyce integrowanej ochrony kukurydzy, 60 roślin chwastnicy jednostronnej na 10 m2 plantacji oznacza 5-procentowy spadek plonu ziarna kukurydzy.
Jest jeszcze jeden problem – potencjał tworzenia biotypów, odpornych chwastnicy na herbicydy. Póki co, to jeszcze nie powód do paniki. Odporność jest stwierdzana w Europie i w Polsce, ale nie jest jeszcze powszechna i daleko jej do problemów z odpornymi biotypami miotły i wyczyńca.
Stwierdza się jednak w kukurydzy odporne biotypy chwastnicy jednostronnej na substancje czynne inhibitorów biosyntezy ALS – wg HRAC 2(B). Rzadziej stwierdza się biotypy odporne na inhibitory biosyntezy ACCase – wg HRAC 1(A), a także na inhibitory fotosyntezy PSII, co akurat w praktyce odchwaszczania w UE nie ma już znaczenia.
Nie trzeba panikować, ale trzeba znać te fakty i zarządzać odpornością wszystkich innych chwastów. Ponieważ kukurydzy uprawiamy w Polsce coraz więcej a klimat ociepla się, to ryzyko odporności rośnie. W Polsce mamy jeszcze niewielkie z tym problemy, w skali Europy już poważne. A na świecie w uprawie kukurydzy stwierdza się aż 66 gatunków chwastów, które wytworzyły już biotypy odporne.
Marek Kalinowski
