Plony łubinu wąskolistnego na poziomie 3,5 tony, oczywiście w latach z normalnym przebiegiem pogody, nie są niczym nadzwyczajnym. Bardzo dobry dla plonowania łubinu wąskolistnego był rok 2014, w którym plony wzorca w badaniach COBORU wyniosły 3,5 t/ha. W roku 2015 wzorzec plonowała na poziomie 2,81 t/ha, w roku 2016 na poziomie 2,53 t/ha, a w 2017 r. – na poziomie 2,83 t/ha.
Nie boi się przymrozków
Łubin wąskolistny (ale także żółty i biały) ma małe wymagania termiczne i to przez cały okres wegetacji. Nasiona kiełkują już w temperaturze 3–4 st. C i to dlatego warunkiem powodzenia w uprawie jest jak najwcześniejszy siew łubinu. Opóźnienie siewu do ok. 10 dni w stosunku do terminu optymalnego jest możliwe tylko w przypadku termoneutralnych odmian łubinu. Młode siewki łubinów znoszą temperaturę nawet do -8 st. C, a zatem nie są im straszne przymrozki majowe. Bardzo wczesny wysiew umożliwia roślinom skorzystanie z pozimowego zapasu wody w glebie.
Atutem silny korzeń
Przy bardzo wczesnym siewie niestraszne są też łubinom ewentualne wiosenne susze. Łubin wytwarza silny system korzeniowy i jest odporny na niedobór opadów nawet w krytycznym okresie kwitnienia i zawiązywania strąków. Korzenie łubinu mogą sięgać nawet do 240 cm w głąb profilu glebowego. Ma to wielkie znaczenie dla gleby. Łubin penetrując ją tak głęboko działa strukturotwórczo i poprawia warunki wodno-powietrzne gleby. Łubin wąskolistny wymaga nawożenia fosforem (60 kg/ha) i potasem (70 kg/ha). Dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi łubin nie wymaga nawożenia azotem i pozostawia spore jego ilości roślinom następczym.
Parametry siewu
Łubin wąskolistny wymaga gleb klasy IIIa, IIIb, IVa i IVb, kompleksów: żytniego bardzo dobrego i żytniego dobrego o pH zbliżonym do obojętnego i zasobnych w magnez. Najlepszym przedplonem są zboża, niepolecanym strączkowe i okopowe. Przygotowane nasiona należy wysiewać na głębokość około 3–4 cm, w rozstawie rzędów 20–30 cm. Zagęszczenie roślin na 1 m2 powinno wynosić 90–100 dla odmian tradycyjnych. Odmiany samokończące nie wytwarzają pędów bocznych, dlatego zalecana jest większa gęstość siewu 100–120 nasion/mkw. Odmiany łubinu wąskolistnego mogą być uprawiane we wszystkich rejonach kraju, poza nadmorskimi i podgórskimi. Największych plonów nasion można się spodziewać w północnym pasie Polski. Podstawową zaletą łubinu wąskolistnego jest jego wyższe plonowanie i szybsze dojrzewanie oraz niższa wrażliwość na antraknozę łubinu w porównaniu z łubinem żółtym.
Duży postęp hodowlany
Aktualnie w Krajowym Rejestrze znajduje się 27 odmian łubinu wąskolistnego z przewagą odmian słodkich. W 2017 r. do Krajowego Rejestru wpisano trzy bardzo plenne nowe odmiany (Neron, Roland i Samba), a rok wcześniej także cztery nowe ( Bolero, Jowisz, Koral i Tytan). Większość odmian niskoalkaloidowych (słodkich) należy do grupy o niesamokończącym typie wzrostu. Odmianami słodkimi o samokończącym typie wzrostu są: Boruta, Regent i Sonet. W rejestrze są też odmiany gorzkie (wysokoalkaloidowe) o niesamokończącym typie wzrostu: Karo, Oskar i Mirella. Ta ostatnia odmiana – Mirella jest najstarszą w rejestrze (rejestracja w 1981 r.) utrzymującą się w nim aż przez 35 lat.
- Łubin wąskolistny zwany jest niebieskim z uwagi na kwiaty, ale ich niebieska barwa nie jest regułą. Kwiaty łubinu niebieskiego mogą być niebieskie, ale też białe, sinobiałe lub kremowe
Korzystając z rekomendacji i LZO poniżej pamiętajmy o dużym postępie plonowania odmian najnowszych (w ostatnich dwóch latach dopisano do Krajowego Rejestru 7 nowych odmian), które plonują o ok. 20% wyżej od odmian starszych. W badaniach COBORU najwyższe plony nasion ze zbiorów w 2017 r. uzyskały w kolejności odmiany Samba, Rumba, Bolero i Neron. Wymieniam te najwyżej plonujące w 2017 r. na poziomie od 108% do 111% wzorca. Warto dodać, że liderem plonowania w badaniach COBORU w 2015 r. była odmiana Bolero (aż 131% wzorca), a w 2016 r. Roland (109%).
Rekomendowane dla województw
Listy Zalecanych Odmian łubinu wąskolistnego przez szereg lat tworzyły tylko woj. podlaskie i kujawsko-pomorskie. Do tego grona z rekomendacjami dołączyły woj.: lubuskie, wielkopolskie i zachodnio-pomorskie. Odmianami łubinu wąskolistnego rekomendowanymi z uwagi na wysokość i stabilność plonowania (rekomendacje na 2017 r., jeszcze bez aktualizacji na 2018r.) do uprawy w woj.:
- kujawsko-pomorskim są: Rumba, Kalif, Regent, Tango i Wars;
- lubuskim: Rumba, Bolero, Kalif, Koral i Boruta,
- podlaskim: Rumba, Bolero, Kalif, Koral, Regent, Tango, Graf, Wars, Kurant, Neptun i Salsa;
- wielkopolskim: Rumba, Bolero, Koral, Tango i Graf;
- zachodniopomorskim: Rumba, Bolero, Regent i Heros.
Zaraz po weryfikacji List Zalecanych Odmian na 2018 r. w komunikacie przedstawimy bardziej aktualne rekomendacje. Poniżej przedstawiamy charakterystykę (w oparciu o informacje COBORU) dwóch liderów wojewódzkich rekomendacji łubinu wąskolistnego na Listach Zalecanych Odmian.
Rumba – odmiana niesamokończąca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion duży, stabilny w latach badań. Plon białka bardzo duży. Termin kwitnienia roślin dość wczesny, termin dojrzewania dość wczesny do średniego. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny wysokie. W fazie początku kwitnienia rośliny nie wylegają. W fazie końca kwitnienia wyleganie bardzo małe, przed zbiorem dość małe. Odporność na choroby duża do bardzo dużej. Dojrzewanie dość równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion dość mała. Masa 1000 nasion dość mała do średniej. Zawartość białka ogólnego w nasionach dość duża do dużej, tłuszczu surowego średnia do dość małej, włókna surowego średnia. Zawartość alkaloidów dość mała. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt./m2.
Bolero – odmiana niesamokończąca, niskoalkaloidowa przydatna do uprawy na nasiona paszowe. Plon nasion i białka bardzo duży, stabilny w latach badań. Termin kwitnienia i termin dojrzewania roślin dość wczesny do średniego. Rośliny są średnie do dość wysokich, w fazie początku kwitnienia nie wylegają. Wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnie. Dość duża odporność na fuzaryjne więdnięcie. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion mała. Masa 1000 nasion bardzo duża. Zawartość białka ogólnego w nasionach duża, tłuszczu surowego mała, włókna surowego bardzo mała. Zawartość alkaloidów mała. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona – 100 szt./m2.
Marek Kalinowski