"Poszukiwanie gatunków roślin, które można wdrożyć do produkcji jest istotnym przedmiotem badań z zakresu sadownictwa. Powodzenie w uprawie nowych gatunków zależy w dużym stopniu od poznania cech biologicznych rośliny. Szczególnie cenione są gatunki, których owoce zawierają wiele ważnych substancji bioaktywnych. Konsumenci poszukują także smacznej, naturalnej żywności wyprodukowanej w nieskażonym środowisku" - podkreśliła dr hab. Bieniek.
Zaznaczyła, że rośliną, z której można otrzymać owoce, spełniające te kryteria, jest aktinidia. Ten rodzaj obejmuje kilkadziesiąt gatunków. Najczęściej w sprzedaży znajdują się owoce aktinidii smakowitej oraz chińskiej o popularnej nazwie kiwi.
Przeszkodą w uprawie tych gatunków w Polsce jest jednak mała odporność roślin na mrozy. Ich korzenie przemarzają przy spadkach temperatury poniżej minus 12 st. C.
Jednak olsztyńscy naukowcy dowiedli, że niektóre gatunki dalekowschodnich odmian aktinidii dają duże możliwości uprawy w Polsce północno-wschodniej - podkreśliła Bieniek.
"Wykazano wszechstronne możliwości wykorzystania aktindii ostrolistnej, purpurowej i ich form mieszańcowych w warunkach atmosferycznych Olsztyna. Wyłoniono najplenniejsze odmiany o owocach najlepszej jakości" - dodała.
Aktinidia ostrolistna w zależności od odmiany wytrzymuje mrozy od minus 23 do minus 35 st. C. Mankamentem jest jednak to, że jest ona wrażliwa na późnowiosenne przymrozki, które mogą zniszczyć młode wyrastające pędy z pąkami kwiatowymi i liśćmi. Wskazana jest więc ochrona roślin przed przymrozkami.
Także sadzenie młodych roślin do gruntu powinno odbywać się w drugiej połowie maja, czyli wtedy, kiedy temperatura nie powinna spadać poniżej zera - dodała Anna Bieniek.
Mini kiwi jest gatunkiem długowiecznym, można ją uprawiać nawet 50 lat. Sadzi się ją głównie jako pnącze ozdobne stanowiące świetną osłonę płotów, murów, pergoli i altan. Dojrzewa od września do października a owocem jest jagoda o grubej i zazwyczaj nagiej skórce barwy oliwkowej lub brązowo-zielonej.
Owoce wielkości agrestu wypełnione są galaretowatym, słodkawo-kwaśnym miąższem o zielonkawej lub zielonkawożółtej barwie. Wewnątrz miąższu znajduje się od kilkudziesięciu do około 200 drobnych nasion.
Owoce mini kiwi nadają się do spożycia na surowo, suszone, a także w przetworach. Sporządza się z nich kompoty, dżemy, galaretki, wina i nalewki.
Jak dowiedli olsztyńscy naukowcy w pierwszych latach różne odmiany mini kiwi mogą dawać plon sięgający nawet 10 kilogramów z jednej rośliny. Warunkiem dobrego plonowania jest też dobre zapylanie kwiatów odmian żeńskich (z których uzyskujemy owoce), pyłkiem kwiatów męskich, najczęściej znajdujących się na innych roślinach. W badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie odmianą zapylającą była "Weiki". (PAP)
