Nawożene obronikiem zgodnie z przepisami

Z przepisów wynikają ograniczenia w ilości stosowania nawozów naturalnych, czy też normatywy wymuszające planowanie powierzchni bądź objętości zbiorników do ich przechowywania. Te różne wyliczenia prowadzi się w oparciu o normy produkcji nawozów naturalnych przez duże sztuki przeliczeniowe zwierząt różnych gatunków oraz skład chemiczny nawozów.

Zgodnie z ustawą, w okresie jednego roku można stosować nawozy naturalne w takiej dopuszczalnej dawce, aby nie przekroczyć ilości 170 kg N/ha użytków rolnych w czystym składniku. Dopuszczalna ilość nawozu naturalnego, jaką można wywieźć na pole i nie przekroczyć tej dawki jest różna w zależności od gatunku i grupy zwierząt, od których pochodzi, sposobu ich żywienia, przechowywania itp.

Ponieważ skład nawozów naturalnych jest zmienny, orientacyjnie podaje się, że roczna dawka obornika nie powinna przekraczać 30–35 t na ha, a gnojowicy 45 m3. Nawozy te powinny być przykryte lub wymieszane z glebą za pomącą narzędzi uprawowych nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu.

Nawozy naturalne w postaci stałej oraz płynnej powinny być stosowane na pola tylko w okresie od 1 marca do 30 listopada. Zaleca się przy tym, aby gnojowicę i gnojówkę stosować na nieobsianą glebę, najlepiej w okresie wczesnej wiosny. Dopuszcza się stosowanie tych nawozów pogłównie, z wyjątkiem roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi lub na krótko przed ich skarmieniem przez zwierzęta.


Zakazane jest stosowanie tych nawozów na glebach zalanych wodą oraz przykrytych śniegiem lub zamarzniętych do głębokości 30 cm. Nawozów naturalnych w postaci płynnej oraz nawozów azotowych nie można stosować na glebach bez okrywy roślinnej na polach położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10%.

Z nawozów naturalnych bezdyskusyjnie najlepszy jest obornik. Wywiera olbrzymi korzystny wpływ na właściwości gleby i na plonowanie roślin. Właściwie nie można dopatrzeć się wad tego nawozu, który poza dużą ilością substancji organicznej i makroelementów wprowadza do gleby niezbędne dla roślin mikroelementy. Ten nawóz o wielostronnych właściwościach ma działanie strukturotwórcze i próchnicotwórcze.

Obornik nie jest w stanie zastąpić szybko działających nawozów mineralnych, ale może znacznie zmniejszyć nawozowe nakłady na produkcję. To najtańszy, bo własny nawóz. Szacując działanie nawozowe i bilansując nawożenie w oparciu o dawkę zastosowanego obornika trzeba znać jego przybliżoną wartość nawozową. Ta nie jest stała i zależy od wielu czynników. Wartość i skład obornika zależy od sposobu jego składowania, gatunku zwierząt i szeregu innych czynników.


Obornik, niezależnie czy uprawiane będą na nim okopowe, czy wywieziemy go na użytki zielone, powinien być drobny i przefermentowany. W przypadku użytków zielonych korzystnie wpływa na poprawę składu botanicznego runi i poprawia wartość pokarmową paszy. Jako nawóz o wielostronnych właściwościach wpływa na zwiększenie masy korzeniowej roślin. Po zastosowaniu obornika wyraźnie poprawiają się właściwości fizykochemiczne i biologiczne gleb. Gleba staje się cieplejsza, poprawia się przyswajalność składników pokarmowych, podnosi się odczyn pH, zwiększa się aktywność pożytecznej fauny i flory glebowej. Działanie następcze obornika na plony roślin trwa, zależnie od rodzaju gleby, przez 3–4 lata.

Skład chemiczny nawozów naturalnych spotkać można w wielu publikacjach polskich jednostek badawczych. Te informacje są ważne z punktu widzenia planowania nawożenia i bilansowania planów nawozowych, ale również z uwagi na przepisy. Stosowane dotychczas normy, wskaźniki i przeliczniki nie uwzględniały w pełni zmian, jakie dokonały się w technologiach produkcji zwierzęcej jak również w genetyce zwierząt. Konieczna była aktualizacja danych o produkcji i składzie nawozów naturalnych.

Takiej znaczącej korekty dokonał zespół naukowców pod kierownictwem dr. inż. Jacka Walczaka z Instytutu Zootechniki PIB w Balicach. Nowe dane dla ilości produkowanego obornika i koncentracji w nim azotu przedstawia Tabela 1. Pełna tabela zawiera takie dane również dla gnojowicy i gnojówki jak też dane dla nawozów od owiec, koni, drobiu, zwierząt futerkowych, ale też rzadko hodowanych danieli czy strusi. Przypominamy też w Tabeli 2 dokładny skład obornika w oparciu o badania przeprowadzone kilkanaście lat temu w IUNG. W obu tabelach koncentracja azotu w oborniku różni się. Wynika to zapewne z różnic w wydajności, ale też używanych pasz teraz i kilkanaście lat temu, ale też prawdopodobnie z odmiennej metodyki badawczej.