Część fungicydów rekomendowanych do zabiegu na suchą zgniliznę kapustnych reguluje wzrost i skraca rośliny rzepaku. Samo skrócenie łodyg jest ważnym czynnikiem ograniczającym wyleganie.
Łagodna zima sprzyja chorobie
Należy pamiętać, że od momentu przedostania się suchej zgnilizny kapustnych z porażonych liści do łodyg, możliwość zabezpieczenia roślin przed suchą zgnilizną kapustnych zdecydowanie maleje. Najważniejsze przy zwalczaniu jest zatrzymanie grzyba w liściu albo lepiej niedopuszczenie, by grzyb zainfekował liść, bo wtedy przerasta przez ogonek liściowy do szyjki korzeniowej i wrasta do podstawy łodygi.
Kluczowe dla ograniczania suchej zgnilizny kapustnych i powstrzymywania choroby w ryzach są oczywiście zabiegi jesienne. Porażenie wiosenne jest wynikiem infekcji jesiennych, ale przede wszystkim przebiegu pogody zimą. W sezonach srogiej zimy rozwój suchej zgnilizny kapustnych jest w dużym stopniu przerywany przez mróz. Przemarznięte zainfekowane liście tracą po prostu kontakt z żywymi organami rzepaku.
Jeżeli jesień i zima są ciepłe i łagodne, najstarsze zainfekowane liście rzepaku zamierają późno i stanowią idealne źródło dalszego rozwoju choroby. Siła porażenia rzepaku suchą zgnilizną kapustnych zależy w Polsce od rejonu uprawy, od odmiany (są w rejestrze mieszańce z genetyczną odpornością) i od technologii uprawy (uproszczenia i monokultura sprzyjają chorobom).
Zabieg w okresie skracania
Warto podkreślić, że sucha zgnilizna kapustnych mocno atakuje plantacje prowadzone w gospodarstwach stosujących uproszczenia w płodozmianie i uproszczenia w uprawie w tym uprawę bezorkową. Jest jednak wiele możliwych do zastosowania wariantów i programów ochrony oraz skutecznych fungicydów pozwalających ograniczyć suchą zgniliznę kapustnych. Na etapie jesiennej wegetacji najlepsza jest oczywiście chemiczna ochrona fungicydowa połączona ze skracaniem.
Wiosną podobnie – można skracać i chronić jednocześnie, ale przy silnej wczesnej presji suchej zgnilizny kapustnych konieczny bywa przyspieszony zabieg fungicydowy typowym fungicydem. Tak może być w tym roku, ale dopóki mamy umiarkowaną zimę, dopóty wszystko jest możliwe i każda strategia może być uzasadniona.
Próg szkodliwości
Jest wiele możliwych do zastosowania wariantów i programów ochrony oraz skutecznych fungicydów pozwalających ograniczyć suchą zgniliznę kapustnych. Wiosną można chronić rzepak kilkudziesięcioma fungicydami znajdującymi się w zaleceniach IOR, przy czym kilkoma można jednocześnie skracać rzepak. Przy dużej presji choroby, której można się spodziewać zawsze, zabieg należy wykonać możliwie wcześnie. Zabieg na suchą zgniliznę kapustnych ograniczy też sprawców czerni krzyżowych, szarej pleśni i cylindrosporiozy.
Próg szkodliwości stanowi 10–20% roślin z objawami choroby. Niższy próg szkodliwości należy przyjąć w przypadku uprawy odmiany podatnej na porażenie przez sprawców suchej zgnilizny kapustnych. Termin zabiegu chemicznego ograniczającego suchą zgniliznę kapustnych można wyznaczyć na podstawie monitoringu występowania zarodników workowych prowadzonego w ramach Systemu Prognozowania Epidemii Chorób pod nazwą SPEC (informacje są dostępne na stronie internetowej http://cropnet.pl/dbases/spec/).
Komunikaty o zbliżającym się zagrożeniu można znaleźć na stronach internetowych Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, czy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Prawdę o zagrożeniu chorobą powie nam jednak znajomość historii pola, lustracje plantacji wykonane jesienią i substancje użyte do jesiennej ochrony oraz systematyczne odwiedziny zasiewów po ruszeniu wegetacji.
Marek Kalinowski
