Odmiany pszenicy na mroźne zimy

Odmiany uszeregowane są w tabeli w obrębie grup jakościowych w kolejności rosnącego procentu martwych roślin (pogarszającego się przezimowania). Dla wszystkich gatunków zbóż punktem odniesienia dla ocenionego przezimowania są oceny zimotrwałości wyrażane w skali 9° (9 – zimotrwałość bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała). Według informacji COBORU w uproszczeniu można przyjąć, że różnica 1 stopnia zimotrwałości w skali 9-stopniowej na plus oznacza około 10% więcej zimujących roślin. Wyceniona zimotrwałość odmian uwzględnia dane polowe z sezonu 2011/2012, ale także z sezonu 2015/2016. To istotne, bo część odmian trafiła do badań rejestrowych po 2012 r. i dopiero teraz mamy rzeczywisty obraz ich zimotrwałości.

Pszenica ozima wytrzymuje spadki temperatur do minus 20 st. C bez okrywy śnieżnej i do minus 30 z okrywą śnieżną. Jest to ogólna informacja, bo istnieją w tym zakresie duże różnice odmianowe. Poza mroźnymi zimami, po których zimotrwałość odmian można ocenić w warunkach polowych, tę ważną cechę bada się w prowokacyjnych warunkach w laboratoriach (komora niskich temperatur, skrzynia, nasyp, punktowe siewy polowe). Temperatura mrożenia roślin pszenicy i pszenżyta w chłodni wynosi od -15 st. C do -18 st. C. Najczęściej oceny zimotrwałości z warunków prowokacyjnych dobrze korespondują z ocenami w warunkach naturalnych.

Po zimie w 2016 r. najmniejsze straty w odmianach pszenic jakościowych z grupy A mróz wyrządził w odmianie Hondia (tylko 10% martwych roślin). Jej zimotrwałość jest wyceniona po zimie w 2012 r. i po 2016 r. na 5 w 9-stopniowej skali. Warto dodać, że Hondia to odmiana nr 1 w plenności przy opóźnionych siewach

Dane w tabeli są uśrednione, co należy brać pod uwagę porównując zimotrwałość odmian. Np. brak informacji o procencie martwych roślin jest informacją, że w danym sezonie odmiana nie była po prostu badana. Wyniki oceny niektórych odmian pochodzą aż z 46 doświadczeń w różnych punktach kraju, innych z zaledwie 9 doświadczeń w ramach badań rejestrowych. Jeszcze raz podkreślę – są to dane uśrednione i nawet odmiany o średnio dużym procencie martwych roślin w niektórych rejonach, w których na polach zalegała nawet niewielka warstwa śniegu, zimę w 2016 r. przetrwały dość dobrze, w innych wymarzły całkowicie.

Odmiana Wilejka wyhodowana w HR Strzelce, a zarejestrowana na Litwie, była ciekawostką i atrakcją tegorocznych Dni Pola zorganizowanych przez HR Strzelce i firmę BASF. Mimo że odmiana jest polskiej hodowli, to nie jest z Krajowego Rejestru, lecz z katalogu CCA i o jej mrozoodporności nie znajdziemy informacji w tabeli. Wilejka jest oścista i plenna, ale jej największym atutem jest niezwykła mrozoodporność. W Polsce tej cechy Wilejki jeszcze nie oceniano. Obraz na moc tej cechy dają jednak badania urzędowe na Litwie, które na konferencji przedstawiał Marek Luty z HR Strzelce.

Supermrozoodporna odmian Wilejka

W litewskich badaniach w skali 9-stopniowej np. odmiana Mulan ma mrozoodporność wycenioną na 1 (w Polskich na 3), Skagen na 1,75 (w Polsce na 5), KWS Ozon na 2,5 (w Polsce na 4), Sailor na 4,5 (w Polsce też na 4,5). Do tej pory najwyżej ocenioną mrozoodporność na Litwie miała odmiana Etana – ocena 5 (w Polsce nie badana). Napięcie rośnie i warto wyjawić, jaką mrozoodporność w badaniach litewskich ma Wilejka. Aż trudno uwierzyć, ale to aż 7,5, czyli mrozoodporność na poziomie najbardziej mrozoodpornych odmian żyta ozimego.