Zabiegi agrotechniczne wykonywane po zbiorze przedplonu oraz w trakcie przygotowania stanowiska pod rzepak mogą w znacznym stopniu ograniczyć liczebności chwastów, zwłaszcza jednorocznych gatunków dwuliściennych.
Najwięcej chwastów w rzepaku pojawia się jesienią
Dużo chwastów występuje przez cały okres wegetacji rzepaku i ma podobne do niego wymagania glebowe, wilgotnościowe i pokarmowe. To m.in.: gwiazdnica, przytulia, rumian, perz, samosiewy zbóż ozimych, fiołek polny, maruna, ostrożeń, tobołki i tasznik. Inne chwasty najliczniej i najczęściej występują jesienią (komosa biała, samosiewy zbóż jarych, jasnoty), albo kiełkują już jesienią, ale występują przede wszystkim wiosną (rumianek pospolity, chaber bławatek i rdest kolankowy).
Wśród kilkudziesięciu gatunków chwastów konkurencyjnych dla rzepaku są jare, ozime, roczne i wieloletnie. Za najgroźniejsze na większości plantacji uznaje się te z górnego piętra, najsilniej zacieniające rzepak: samosiewy zbóż, perz właściwy, przytulie czepną, chaber bławatek, maki oraz marunę bezwonną. Lokalnie dużym problemem jest stulicha psia, a w gospodarstwach uprawiających rzepak w monokulturze najgorszym chwastem w rzepaku jest rzepak odmiany uprawianej wcześniej.
- Substancja chlomazon mimo stosowania bezpośrednio po siewie, może powodować przemijające objawy fitotoksyczności na rzepaku. Zastosowana zbyt późno po siewie lub co gorsza na rzepak, który już wzszedł, może spowodować całkowite zniszczenie plantacji
Orka wykonana przed siewem rzepaku silnie zmniejsza zagrożenia ze strony chwastów jednoliściennych, a zwłaszcza samosiewów zbóż, w sytuacji gdy poprzedzały one uprawę rzepaku. Jednak po orce na wierzch powraca spora ilość nasion chwastów z głębszych warstw, które skiełkują. Niszczenie chwastów i samosiewów po zbiorach przedplonu odbywa się różnymi technikami. Klasyczną metodą jest przeprowadzenie płytkiej podorywki ścierniska, a następnie w zależności od potrzeb jedno lub wielokrotne bronowanie. Jest to metoda wypróbowana i w miarę skuteczna. Musimy jednak sobie zdać sprawę, że zabiegi mechaniczne to duży nakład energii, a każdorazowy wjazd na wykonywaną podorywkę, to rozpylenie gleby i straty wody cennej w naszym klimacie w okresie letnim.
Przez zabiegami chemicznymi oszacuj zagrożenie ze strony chwastów
W strategii ochrony chemicznej rzepaku przed zachwaszczeniem istotnym problemem jest właściwe oszacowanie zagrożenia. Planując stosowanie herbicydów po wschodach rzepaku należy przeprowadzić szczegółowe lustracje pola określając gatunki chwastów i ich liczebność. Analizę zachwaszczenia należy wykonać w kilku miejscach, idąc po przekątnej pola. Powierzchnia pola poddana analizie powinna wynosić łącznie przynajmniej 100 m2. Uzyskane dane pozwolą na skonfrontowanie ich z progami szkodliwości, co ułatwi decyzję co do celowości zastosowania herbicydów.
W przypadku ochrony plantacji rzepaku przed chwastami można znaleźć badania i opracowania o szkodliwości występowania chwastów wyrażonej orientacyjnym spadkiem plonowania rzepaku. Takimi informacjami można i trzeba się posiłkować w planowaniu ochrony, ale też nie ma opracowanych obligatoryjnych progów szkodliwości chwastów. Tym samym ekonomicznych progów szkodliwości chwastów nie ma. Prawda jest też taka, że nie ma stanowisk wolnych od chwastów i progowa szkodliwość jest zawsze.
Jesienne zabiegi odchwaszczania rzepaku ozimego są konieczne
Zależnie od technologii uprawy (płużna lub bezorkowa) odchwaszczanie można wykonać przedsiewnie herbicydami doglebowymi na bazie napropamidu (po zabiegu, przed siewem rzepaku należy wykonać bronowanie), albo herbicydami na bazie substancji: chlomazon, chinomerak, dimetachlor, dimetanamid-P, metazachlor i petoksamid do 3–4 dni po siewie rzepaku, ale przed jego wschodami. Warianty przedwschodowego odchwaszczania rzepaku mogą być bardzo dobre, ale są mocno uzależnione od warunków pogodowych i staranności uprawy przedsiewnej i siewu rzepaku. Na glebach mocno przesuszonych działanie herbicydów doglebowych będzie mało skuteczne i w takiej sytuacji pogodowej lepiej zastosować herbicydy nalistne.
Większość herbicydów doglebowych to gotowe mieszaniny wymienionych substancji. Najczęściej kombinacja dwóch substancji aktywnych daje efekt dodany, tzn. poszerza ilość chwastów wrażliwych w stosunku do wrażliwości na pojedyncze substancje. Przy wielu herbicydach producenci zalecają stosowanie adiuwantów, które poprawiają skuteczność zwalczania chwastów, ale też wpływają na zmniejszenie ryzyka fitotoksyczności.
Marek Kalinowski
(Zdjęcia: Archiwum)
