Pszenżyto jare można uprawiać w czystym siewie, ale gatunek ten jest dobrym komponentem mieszanek zbożowych i zbożowo-strączkowych. Odmiany pszenżyta jarego zalecane do uprawy w poszczególnych województwach prezentujemy na końcu artykułu, wcześniej przypominamy opisową charakterystykę kilku odmian z LZO na 2019 r. oraz tabelaryczne zastawienie najważniejszych ich cech (wg informacji COBORU).
- Mazur – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2014 r. o średniej wysokości roślin, o dużej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. W badaniach COBORU w 2014 r. odmiana na poziomie agrotechniko a1 dała plon 111% wzorca zaś na intensywnym poziomie agrotechniki a2 – 104% wzorca. Odporność odmiany na rdzę brunatną – duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego i brunatną plamistość liści – średnia, a septoriozę plew – dość mała. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie przeciętne, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania średnia. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Sopot – jedna z najnowszych odmian (wpisana do Krajowego Rejestru w 2015 r.) o niskich roślinach, o dużej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na septoriozę liści i septoriozę plew – duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego – średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna przeciętne, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Mamut – najnowsza odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2016 r. o niskich roślinach, o dużej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na septoriozę liści duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą, rynchosporiozę i fuzariozę kłosów dość duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i septoriozę plew średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren przeciętna, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Dublet – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2006 r. o średniej wysokości roślin i dość małej odporności na wyleganie. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki – bardzo dobra. Odporność na rdzę brunatną – duża, na septoriozę liści i plew – dość duża, na mączniaka, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – przeciętna. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziarn dość duża, gęstość w stanie zsypnym duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.
- Milewo – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2008 r. o dość wysokich roślinach i średniej odporności na wyleganie. Plenność – bardzo dobra przy przeciętnym i wysokim poziomie agrotechniki. Odporność na rdzę brunatną – duża, na mączniaka, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów – przeciętna. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość wczesny. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka dość mała.
- Andrus – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2009 r. o roślinach średniej wysokości o dość małej odporności na wyleganie. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki nieco poniżej średniej. Wyróżnia się najlepszą zdrowotnością spośród wszystkich odmian zarejestrowanych. Oodporność na septoriozę liści – duża do bardzo dużej, na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – duża, na mączniaka i choroby podstawy źdźbła – dość duża. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie i gęstość w stanie zsypnym przeciętne. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Hugo – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2018 r. o roślinach przeciętnej wysokości i dość małej odporności na wyleganie. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę żółtą, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na rdzę brunatną – dość mała. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania przeciętna. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
Pszenżyto jare – rekomendacje dla województw
- Dolnośląskie: Mazur, Dublet,Milkaro
- Kujawsko-pomorskie: Mazur, Sopot, Mamut, Dublet
- Lubuskie: Mazur, Sopot, Milewo, Andrus
- Łódzkie: Mamut, Hugo
- Mazowieckie: Mazur, Sopot, Mamut, Dublet
- Podlaskie: Mazur, Sopot, Mamut
- Pomorskie: Mazur, Sopot, Mamut
- Śląskie: Mazur, Sopot, Mamut, Milewo, Hugo
- Zachodniopomorskie: Sopot, Mamut, Hugo
Marek Kalinowski
fot. Marek Kalinowski