Jak podkreślała Rosie Bryson z niemieckiego oddziału BASF SE, jednym z wyzwań dla Europy jest produkcja żywności w sposób zrównoważony w zgodzie ze środowiskiem. Jest to o tyle ważne, że rolnicy będą musieli zapewnić pożywienie dla coraz większej liczby ludzi na całym świecie. A bez odpowiednich substancji do ochrony roślin może to być trudne do zrealizowania. Coraz więcej środków ochrony roślin jest wycofywanych z rynku. BASF liczy, że wprowadzając nowy fungicyd Revysol zapewni rolnikom skuteczną ochronę zbóż przed grzybami.
– Rolnik mając pojemnik z opryskiem w swoim gospodarstwie czasem nawet może nie zdawać sobie sprawy jak on został wyprodukowany. A cały proces stworzenia nowej substancji czynnej trwa aż 10 lat – mówiła Rosie Bryson.
Najpierw są prowadzone badania w laboratorium, później doświadczeniach w szklarniach, na poletkach doświadczalnych i wreszcie na polach. Całkowity koszt stworzenia nowej substancji czynnej to ok. 250 mln euro. Dlatego firmom produkującym środki ochrony roślin bardzo zależy na tym, aby dana substancja została na runku jak najdłużej.
Mamy coraz mniej substancji do zwalczania chorób zbóż
Jednak z roku na rok spada liczba substancji aktywnych dopuszczonych na rynek. Jeszcze w 2000 roku w Unii Europejskiej było zaakceptowanych około 900 substancji czynnych. W 2008 roku liczba ta spadła do ok. 420, a w 2018 roki zaledwie 277. Na dodatek wiele substancji aktywnych cały czas czeka na zatwierdzenie lub wycofanie. Dotyczy to zarówno nowych, jak i substancji oczekujących na wznowienie rejestracji. Z czego to wynika? Są dwa powody.
Po pierwsze, największym zagrożeniem dla obecności substancji aktywnej na rynku jest odporność patogenów na jego działanie.
– Obecnie niemal 50% powierzchni upraw pszenicy jest chronionych przez środki oparte tylko na dwóch substancjach azoli. A to sprzyja budowaniu odporności na ich działanie. Spadek skuteczności azoli rozpoczął się dużo wcześniej w Europie Zachodniej i wolniejszy był w Europie środkowej i wschodniej. Wynika to po części z tego, że w tym regionie azole zostały wprowadzone nieco później – wyjaśniała Rosie Bryson. Potwierdzają to także badania nad skutecznością poszczególnych triazoli przeprowadzonych w 11 krajach w latach 2015 – 2018.
Po drugie, czasem substancja mogą stracić rejestrację z powodów prawnych. Często dzieje się tak, ponieważ substancja może wpływać w nieodpowiedni sposób na środowisko. Na pewno to było przyczyną wycofania niektórych z azoli.
Azole są tak zaprojektowanie, że niszczy enzym CYP 51, który jest niezbędny dla rozwoju grzybów. Zatem fungicyd uszkadzając enzym CYP 51 powstrzymuje rozwój chorób zbóż wywoływanych przez grzyby. Jednak zmiana lub mutacja tego enzymu może spowodować, że część substancji nie będzie już skuteczna. Na dodatek, niektóre z azoli mogą atakować także enzym CYP 19, co może negatywnie wpływać na poziom hormonów u ssaków, w tym u ludzi.
Revysol ma być skutecznym fungicydem zbożowym
Przedstawiciele BASF przekonywali, że opracowany przez nich nowy azol – mefentriflukonazol – o nazwie handlowej Revysol z jednej strony uderza w enzym CYP 51, ale nie uszkadza CYP 19 istotnego dla ssaków.
– Mefentriflukonazol jest pierwszym izopropanolem, czyli azolem, który należy do rodziny triazoli. Wykazuje doskonałą wydajność biologiczną i spełnia wysokie standardy prawne Europy i świata – mówił Dieter Strobel z Centrum Rolniczego BASF w Limburgerhof w Niemczech. Według niego, Revysol, ze względu na swoją unikalną chemię, ma zapewnić bardzo skuteczną ochronę przed najważniejszymi chorobami wielu upraw, m.in. zbóż, kukurydzy, rzepaku, soi, owoców czy warzyw. Z badań wynika, że niektóre grzyby oporne na działanie starszej generacji triazoli był bardziej wrażliwe na mefentriflukonazol.
Wyjątkowość tego fungicydu ma polegać na jego budowie chemicznej, która pozwala łatwo stworzyć strukturę wiążącą z odpowiednim enzymem grzybów lub nie tworzyć takich powiązań z innymi białkami. Jak zapewniają przedstawiciele BASF, dzięki zastosowaniu grupy izopropanolowej, Revysol łączy się z enzymem docelowym nawet do stu razy silniej niż standardowy fungicyd triazolowy. Nowy fungicyd po aplikacji jest szybko pobierany przez liść, co ma zapewniać odporność na zmywanie przez deszcz oraz silne i natychmiastowe działanie na patogeny.
Badania nad skutecznością Revysolu były prowadzone w całej Europie, w tym także w Polsce – na Śląsku (Sośnicowice) i w Wielkopolsce (Winna Góra) – pod nadzorem naukowców z Instytutu Ochrony Roślin. Badania miały określić skuteczność działania poszczególnych triazoli w zwalczaniu Zymoseptoria tritici, czyli grzyba wywołującego w pszenicy m.in. septoriozę paskowaną liści. W obu lokalizacjach okazało się, że środek zawierający mefentrifluconazole był najbardziej skuteczny w ochronie pszenicy przed tym grzybem. Podobne wyniki osiągnięto w badaniach w 11 krajach UE, gdzie Revysol był nawet bardziej skuteczny niż mieszanka dwóch azoli: epoxiconazolu z metconazolem oraz prothioconazolu + tebuconazolem.
– Największą odporność na triazole grzyby wykazywały na substancje oparte na debukanazolu. Wynika to z faktu, że ten triazol jest najczęściej stosowany w Polsce – doprecyzował prof. Marek Korbas z IOR w Poznaniu.
Nowy fungicyd BASF-u przeszedł różne próby toksykologiczne. Potwierdziły on, że jest on nieszkodliwy po jednorazowym spożyciu, w kontakcie ze skórą lub poprzez drogi oddechowe. Z informacji producenta wynika, że Revysol nie powoduje mutacji w kodzie genetycznym; nie jest substancją rakotwórczą i nie wpływa na płodność. Ma on być również bezpieczny dla środowiska, jeśli stosuje się go zgodnie z wytycznymi z etykiety.
BASF liczy, że Revysol stanie się nowym bestsellerem firmy i przewiduje jego potencjał sprzedażowy na wartość ponad 1 mld euro. Firma BASF złożyła wniosek o rejestrację Revysolu w 60 krajach w Europie, Azji i Amerykach dla ponad 40 rodzajów upraw. Ma on zwalczać m.in. septoriozę paskowana liści, rdzę brunatną, rdza żółtą oraz mączniaka prawdziwego w pszenicy ozimej, w jęczmieniu ma zwalczać m.in. rdzę karłową, rynchosporiozę i ramulariozę jęczmienia, chwościka buraka w burakach cukrowych czy suchą zgniliznę kapustnych w rzepaku.
Paweł Mikos
fot.
