Przypomnimy dziś biologię i ciekawe zachowania podobnika. Szkodzi on najbardziej w najwcześniej kwitnących odmianach rzepaku. Jest chrząszczem wielkości 2,5–3 mm, czarnym, ale z powodu owłosienia wydaje się szary.
Chowacz podobnik - jak uszkadza uprawę rzepaku?
Chowacz podobnik zimuje w wierzchniej warstwie gleby pod ściółką. Wychodzi wiosną i przelatuje na plantacje rzepaku, gdy ten jest w fazie tworzenia się pąków kwiatowych, a temperatura osiągnie ok. 13°C.
Po odbyciu żeru uzupełniającego, samice wygryzają otwór w ściance młodych jeszcze delikatnych łuszczyn i składają jaja. Otwory w łuszczynach wydrążone przez chowacza podobnika są drogą do składania jaj przez dużo bardziej szkodliwego pryszczarka kapustnika, ale też drogą porażania przez szarą pleśń.
Jak przebiega dalszy rozwój chowacza podobnika?
Po 8–9 dniach z jaja wylęga się larwa i żeruje na zalążkach nasion. Co ciekawe – samice po złożeniu jaja znaczą łuszczynę substancją feromonową, co zapobiega wewnętrznej konkurencji tego gatunku i składaniu jaj do tej samej łuszczyny przez inne samice chowacza podobnika. Wewnątrz łuszczyny żeruje tylko jedna larwa, niszcząc zwykle do 5 zawiązków nasion. Uszkodzone łuszczyny pozostają zamknięte, przedwcześnie żółkną i są lekko zdeformowane. Dorosłe larwy opuszczają łuszczyny i przepoczwarczają się w glebie. W lipcu i sierpniu pojawiają się młode chrząszcze.
Zobacz też: Ochrona rzepaku: jak odróżnić larwy pchełki od chowaczy? Inspekcja wyjaśnia
W jakim stadium kwitnienia rzepaku chowacz podobnik zaczyna żerować w uprawie?
Późno kwitnące rzepaki w znacznie mniejszym stopniu odczuwają szkody wyrządzane przez chowacza podobnika, niż kwitnące wcześnie. Wskazują na tę zależność badania przeprowadzone w IOR – PIB w Poznaniu. Wykazały one duże różnice w stopniu uszkadzania odmian rzepaku ozimego przez wszystkie ważniejsze szkodniki:
- chowacza brukwiaczka,
- chowacza czterozębnego,
- słodyszka rzepakowego,
- chowacza podobnika,
- pryszczarka kapustnika,
- chowacza galasówka,
- śmietkę kapuścianą.
I tak odmiany rzepaku ozimego bardzo wcześnie wznawiające wegetację po okresie zimy, są w większym stopniu uszkadzane przez chowacze łodygowe. Słodyszek rzepakowy w większym stopniu uszkadza odmiany, które zakwitają w terminie późniejszym. Szkodniki łuszczynowe, czyli chowacz podobnik i pryszczarek kapustnik w mniejszym stopniu uszkadzają odmiany, które zakwitają później.
Progi szkodliwości rzepaku dla chowacza podobnika
Progiem szkodliwości wskazującym na konieczność wykonania zabiegu insektycydowego jest stwierdzenie obecności 4 chrząszczy chowacza podobnika na 25 roślinach. Liczebność i szkody wyrządzane przez chowacza podobnika można zmniejszyć przez stosowanie izolacji przestrzennej od innych roślin krzyżowych i warzyw kapustnych oraz wysiewanie odmian późno zakwitających.
Obserwacje chowacza podobnika w celu określenia progu szkodliwości prowadzimy na przełomie kwietnia i maja (BBCH 60–69) i pomocne jest w tym utrzymanie monitoringu za pomocą żółtych naczyń. Ten monitoring należy wspomagać lustracją roślin przez strząsanie szkodników z pąków kwiatowych i kwiatów na dużą, białą kartkę papieru.
Zabiegi zwalczające chowacza podobnika
Zanim sięgniemy po insektycyd pamiętajmy, że środki ochrony roślin należy stosować w sposób bezpieczny dla środowiska – zgodnie z etykietą. Możliwym i ekonomicznym rozwiązaniem jest ograniczenie powierzchni chronionej, przez stosowanie zabiegów brzegowych.
Takie właśnie zabiegi są uzasadnione przy zwalczaniu chowacza podobnika. Najczęściej nalatuje na rzepak od strony lasów i dlatego szczególną uwagę w monitoringu i zwalczaniu trzeba zwrócić na brzegi plantacji przylegające do zadrzewień. Zabieg zawsze należy wykonywać zgodnie z etykietą środka, a co do zasady ograniczanie chowacza podobnika przypada na fazę opadania płatków kwiatowych i po wykształceniu się pierwszych łuszczyn. Te zabiegi należy wykonać po oblocie pszczół!
Marek Kalinowski
