Odmiany mieszańcowe zależnie od sezonu plonują o ponad 10% (nawet 20%) wyżej od populacyjnych, stąd nie dziwi, że na LOZ odmian rzepaku na 2023 r. na 35 odmian rekomendowanych tylko 5 to populacyjne. Z kolei średni plon odmian mieszańcowych półkarłowych jest mniejszy o 6–8% od plonu odmian mieszańcowych o normalnym wzroście. W rzepaku zachodzi dynamiczny postęp hodowlany, zwłaszcza w zakresie potencjału plonotwórczego oraz cech odporności i tolerancji odmian. Z każdym rokiem przewagę zyskują pod tym względem właśnie odmiany mieszańcowe.
Co jest najważniejsze przy wyborze odmiany rzepaku ozimego?
Doświadczenia COBORU i tworzone Listy Odmian Zalecanych są bardzo ważne dla praktyki rolniczej. Pozwalają precyzyjnie dopasować potencjał genetyczny odmian do warunków mikroklimatu. W dalszym kroku w wyborze odmian powinniśmy uwzględnić potencjał i ograniczenia stanowiska, na którym planujemy uprawę oraz zakładaną intensywność ochrony i nawożenia.
Rzepak lubi co prawda azot, ale większe znaczenie od ilości ma optymalny termin odżywienia roślin tym składnikiem. Dla rzepaku kluczowy jest dobór najlepszego stanowiska do uprawy, tj. gleb o uregulowanym odczynie pH, z co najmniej średnią zasobnością w przyswajalne formy fosforu i potasu. To podstawowe wymagania, bo na ponadprzeciętne plonowanie rzepaku możemy liczyć stosując standardowo także nawożenie siarką, przy nieoptymalnym odczynie granulowaną kredą oraz dokarmiając rośliny dolistnie przynajmniej borem i manganem.
Jak wzmocnić zimotrwałość w rzepaku?
Przejdźmy do ważnych cech i po kilku łagodnych sezonach przypominam – najważniejsza jest zimotrwałość. Tę cechę można wzmocnić przez zbilansowane nawożenie, zwalczanie śmietki, stosowanie dokarmiania dolistnego i biostymulacji roślin oraz przez zabiegi chemiczne regulacji pokroju.
Jak wzmocnić odporność rzepaku?
Istotne są cechy odporności lub tolerancji odmian na najważniejsze choroby, którymi w rzepaku są: sucha zgnilizna kapustnych, zgnilizna twardzikowa, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych. Coraz więcej wprowadzanych odmian ma nowe geny odporności na suchą zgniliznę kapustnych i coraz więcej wprowadza się odmian odpornych na wirusa żółtaczki rzepy w rzepaku (TuYV). Systematycznie przybywa odmian z odpornością na kiłę kapusty, a cechą pożądaną i badaną przez hodowców jest bardziej efektywne wykorzystanie azotu.
Które odmiany rzepaku są najczęściej rekomendowane?
Jak przy każdej LOZ dla konkretnego gatunku są odmiany wysoko i stabilnie plonujące w całym kraju. Na LOZ rzepaku ozimego takimi odmianami w kolejności od najczęściej rekomendowanych są w tym roku:
- Aurelia,
- DK Excited,
- Ambasador,
- Derrick,
- Absolut,
- Artemis,
- Gemini.
Aurelia – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion większa od średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i na czerń krzyżowych – średnia. Według deklaracji hodowcy odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).
DK Excited – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2020 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach dość duża, glukozynolanów powyżej średniej. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion mniejsza od średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na suchą zgniliznę kapustnych, choroby podstawy łodygi i czerń krzyżowych – średnia, na zgniliznę twardzikową – mniejsza od średniej. Według deklaracji hodowcy odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).
Ambassador – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową i choroby podstawy łodygi – mniejsza od średniej, na suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych – średnia. Według deklaracji hodowcy odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).
Derrick – odmiana populacyjna wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r. Plon nasion dość duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej mniejsza od średniej. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin mniejsza od przeciętnej. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco późniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową i choroby podstawy łodygi – większa od średniej, na suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych – średnia.
Absolut – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2018 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu w nasionach nieco mniejsza od średniej, glukozynolanów średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej nieco wcześniejszy od średniego. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i choroby podstawy łodygi – średnia, na czerń krzyżowych – większa od średniej. Według deklaracji hodowcy odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).
Artemis – odmiana mieszańcowa wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion bardzo duży. Zawartość tłuszczu i glukozynolanów w nasionach średnia. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej średnia. Masa 1000 nasion większa od średniej. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i czerń krzyżowych – średnia, na choroby podstawy łodygi – mniejsza od średniej. Według deklaracji hodowcy odmiana jest odporna na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV).
Gemini – odmiana populacyjna wpisana do Krajowego rejestru w 2019 r. Plon nasion dość duży. Zawartość tłuszczu w nasionach mniejsza od średniej, glukozynolanów mała. Zawartość białka w suchej masie beztłuszczowej duża. Masa 1000 nasion dość duża. Zimotrwałość roślin dość duża. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin początku kwitnienia i dojrzałości technicznej średni. Odporność na zgniliznę twardzikową, suchą zgniliznę kapustnych i choroby podstawy łodygi – średnia, na czerń krzyżowych – większa od średniej.
oprac. Marek Kalinowski
